Το καλοκαίρι είναι εδώ και οι περισσότεροι έχουν ήδη κλείσει τις διακοπές τους. Πολλά νησιά προβάλουν ως τουριστικά φαβορί, ενώ άλλα ως κρυμμένες οάσεις, τόποι διαφυγής, μέρη που διατηρούν την ομορφιά και την αγνότητά τους. Φανταστείτε πως ανακαλύπτετε ένα τέτοιο μέρος και κάθε καλοκαίρι παραθερίζετε εκεί. Με τα χρόνια τα ξενοδοχεία αυξάνονται, οι φίλοι μιλούν άλλες γλώσσες, ο τόπος αλλάζει προς τον κανόνα από τον οποίο απέκλινε. Οι υπεύθυνοι όμως επιμένουν να έρθετε και φέτος με το ίδιο πρόσχημα της τουριστικής εξαίρεσης. Αυτή ήταν η προεκλογική εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ, η πορεία μετά το συμβιβασμό. Οι τουρίστες όμως γύρισαν στη Μύκονο και κάποιοι λίγοι γυρεύουν τα πρώτα χνάρια τους στην άμμο. Επιστροφή λοιπόν στην κανονικότητα.
Αναμένοντας τα πρώτα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, κανείς σχεδόν δεν περίμενε ένα τέτοιο εύρος ήττας για το κυβερνών κόμμα. Αυτό γίνεται περισσότερο εμφανές και από τις πρώτες αντιδράσεις των εκπροσώπων του, την ενιαία γραμμή της έμμεσης παραδοχής της ήττας, της νίκης σε δήθεν σημεία, του επιχειρήματος της εδραίωσης ενός νέου δικομματισμού που πάντα πολεμούσαν. Βέβαια, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στην Ελλάδα είθισται όλοι να είναι νικητές. Αυτό δεν είναι όμως το μόνο παλαιοκομματικό κατάλοιπο που πιστώνεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Ολόκληρη η προεκλογική εκστρατεία, το ύφος, η προσωπική στροφή, ήταν σε εκ διαμέτρου αντίθετη τροχιά από τη λογική που τον ανέδειξε.
Γιατί η κυβέρνηση δεν ηττήθηκε τις τελευταίες μέρες, βδομάδες ή μήνες. Ηττήθηκε σε μία μέρα, τη μέρα που ψήφισε μνημόνιο.
Η έμφαση στο διαφορετικό πρόγραμμα, στη διαφορετική κουλτούρα, στο περιβόητο «ηθικό πλεονέκτημα» της αριστεράς, έδωσε τη θέση της στο στήσιμο ενός αντίβαρου κόντρα στα συμφέροντα που στρατεύονται με την αντιπολίτευση. Έτσι, η Ομάδα Μνήμης - και άλλες παρόμοιες σελίδες - στάθηκαν με την ίδια αισθητική και πάντα χορηγούμενες, απέναντι στην περιβόητη Ομάδα Αλήθειας. Οι πολιτικές επιθέσεις πήραν προσωπικό χαρακτήρα, η ρητορική πρόβαλε το φόβο για την κατάργηση των έκτακτων παροχών από την επόμενη κυβέρνηση και οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ανατροπή μιας κατάστασης που εν τέλει δε συνέβη ποτέ.
Ένα σημείο που έχει επίσης ενδιαφέρον είναι η ήττα της κυβέρνησης ακόμα και στις νεανικές ηλικίες. Στις ευρωεκλογές αυτές ψήφισαν για πρώτη φορά παιδιά γεννημένα το 2002. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως διαμορφώθηκαν με μόνη πραγματικότητα τη σημερινή κυβέρνηση. Στις κοινωνικές αναταραχές του '08 ήταν μόλις έξι χρονών και στο δημοψήφισμα του '15 δεκατριών. Δεν έζησαν το μεταπολιτευτικό σταθερό δικομματισμό, τον κοινωνικό αναβρασμό που ακολούθησε, τους αγώνες στις πλατείες, τη σταδιακή σχηματοποίηση της οργής, τις συνθήκες που τους κληρονόμησαν αυτή την πραγματικότητα. Γι' αυτούς τους νέους, νέο μπορεί να είναι και η Νέα Δημοκρατία.
Η άγνοια του παρελθόντος βέβαια δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση δικαιολογία. Το επισημαίνω ωστόσο, για να προσπαθήσουμε να δούμε τον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα χωρίς το παρελθόν του. Η σημερινή του εκδοχή προσομοιάζει μάλλον περισσότερο σε αυτά που αντιπάλευε, παρά στην αποδόμηση αυτής της σταθερής κοινωνικής βεβαιότητας πως δε βαριέσαι μωρέ, όλοι ίδιοι είναι. Αυτό δεν είναι εμφανές μόνο στην επικοινωνιακή άλλα και στη γενικότερη πολιτική ανακατεύθυνση του, ακόμα και στο χώρο στον οποίο απευθύνεται. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν και οι ευρωβουλευτές που επέλεξε ο κόσμος του αντί των επιλογών του '14.
Θα μπορούσε βέβαια να επισημάνει εδώ κάποιος πως η τακτική αυτή μεταστροφή ήταν λογικό επακόλουθο του πολιτικού συμβιβασμού του. Αφού απέτυχε το επιχείρημα της διαφορετικής διακυβέρνησης δε θα μπορούσε παρά να παλέψει με τα ίδια μέσα των πολιτικών του αντιπάλων· και θα είχε εν πολλοίς δίκιο. Γιατί η κυβέρνηση δεν ηττήθηκε τις τελευταίες μέρες, βδομάδες ή μήνες. Ηττήθηκε σε μία μέρα, τη μέρα που ψήφισε μνημόνιο.
Για πρώτη φορά ουσιαστικά, ο Αλέξης Τσίπρας χάνει. Και μοιάζει σα να μη θέλει να το συνειδητοποιήσει. Η επανεκλογή του μετά από εκείνο το καλοκαίρι ενίσχυσε τα άλλοθι απέναντι στην ξαφνική αλλαγή πορείας. Δεν ήταν όμως αρκετή για να μην υποστεί τη μακροπρόθεσμη ήττα. Ο κόσμος που στάθηκε σταδιακά στο πλευρό του, δεν προερχόταν αποκλειστικά από την αριστερά ούτε από μια δεδομένη κομματική βάση, ενώ και μετά το σημείο τομής του δημοψηφίσματος η κυβέρνηση λειτούργησε συχνά σαν η λιγότερο κακή επιλογή. Οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν εξαιρετικά επισφαλής αυτή τη στιγμή. Το εύρος της ήττας ωστόσο και η διαχείριση της επόμενης μέρας, φαίνεται αργά ή γρήγορα να οδηγεί και εκείνο το κομμάτι του κόσμου που δεν το έχει ήδη κάνει, στη συνειδητοποίηση της απώλειας, στην αναζήτηση και ανασυγκρότηση όσων έχουν απομείνει.
Δεν είναι εύκολο πράγμα η αποδοχή και χρειάζεται χρόνο. Πόσο μάλλον οποιοδήποτε νέο ξεκίνημα. Προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ πρότασσε την κοινωνική του πολιτική ως επιστροφή στην «κανονικότητα» και τη σταθερότητα. Μετεκλογικά η Νέα Δημοκρατία ονόμασε «κανονικότητα» την επιστροφή της στην εξουσία. Πράγματι, μοιάζει σα να γυρνάμε πίσω. Με καφέ της Χαράς στην τηλεόραση, Νέα Δημοκρατία στην κυβέρνηση και κενό το χώρο που κάποτε εξέφρασε ο ΣΥΡΙΖΑ. Με φωνές που διεκδικούν αυτό το κενό και ένα μικρό ποσοστό του κόσμου που κόντρα στην αίσθηση του καιρού, δειλά-δειλά μοιάζει να θέλει να ξαναπιάσει το νήμα. Να μιλήσουμε ξανά, να βρεθούμε στους δρόμους, να ακούσουμε μουσικές, να προβληματιστούμε, να διεκδικήσουμε. Κανονικότητα είναι να μην ενοχοποιείται η ελπίδα.
σχόλια