Πολλοί από εμάς που είμαστε Αθηναίοι δυστυχώς μεγαλώσαμε σ' ένα κλίμα όπου το κοινωνικά σωστό, στα ΜΜΕ, στις παρέες κλπ., ήταν να κατακρίνουμε συνεχώς τους "μικροαστούς", τη "βλαχιά" και τον "επαρχιωτισμό" των νεοελλήνων. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το βιβλίο "Cities and Civilization", του Peter Hall, που παρουσιάζει την περιφερειακή θέση ως θετικό, και όχι ως αρνητικό στοιχείο, το οποίο βοηθάει την καινοτομία και την πρόοδο. Ο «outsider» ως εν δυνάμει παράγοντας αλλαγής, και όχι ως αμέτοχος παρατηρητής ή μιμητής των εξελίξεων. Να προσθέσω ότι στην περίπτωση της Ελλάδας, η θέση της στο περιθώριο του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού έχει και άλλα θετικά, καθώς μας είναι εύκολο να επικοινωνήσουμε μ’ άλλες πολιτιστικές σφαίρες, των ευρασιατών Ρώσων Τούρκων, ή και άλλων ανατολικών και μεσογειακών λαών. Παίζουμε σε πολλά ταμπλό. Είναι ένα μεγάλο προσόν που έχουμε, και το οποίο δεν πρέπει να χάσουμε μέσω μιας βιαστικής νεολίμπεραλ μακντοναλντοποίησης, όπως το έχασαν για παράδειγμα οι Ιταλοί που απέβαλαν σχεδόν τελείως το ελληνικό και αραβικό κομμάτι της κουλτούρας τους, για το οποίο γενικά ντρέπονται θεωρώντας το οπισθοδρομικό (οι γκρίκο της Καλαβρίας θεωρούνται κάτι σαν τους δικούς μας αρβανίτες). Ακολουθεί το απόσπασμα, πρόχειρα μεταφρασμένο. Μιλάει για τα καινούργια αστικά κέντρα που πρωτοστάτησαν βιομηχανικά τον 20ο αιώνα:
«...Eίχαν όλες τους [οι πόλεις] ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό το οποίο δεν είναι εύκολο να οριστεί. Ήταν ελεύθερες από παλαιότερες παραδόσεις, προκαταλήψεις, περιορισμούς. ‘Stadtluft macht frei’, ο αέρας της πόλης σε κάνει ελεύθερο, όπως λέει το μεσαιωνικό ρητό· όμως στην περίπτωση αυτών των μικρών πόλεων ο αέρας ήταν ιδιαίτερα αναζωογονητικός. Υπήρχε ένα νεύρο, μια ενεργητικότητα, μια πεποίθηση ότι τα πάντα ήταν δυνατά. Τουλάχιστον στην αρχή, δεν υπήρχε κανένα Δέντρο Ούπας -το θρυλικό δέντρο του Ειρηνικού που σκοτώνει οτιδήποτε βλασταίνει στη σκιά του. Οι νέες πρωτοβουλίες μπορούσαν να βγάλουν ρίζες και να ευδοκιμήσουν.
Αυτό συνδεόταν με άλλα χαρακτηριστικά. Οι κοινωνικές δομές στα περισσότερα από αυτά τα μέρη χαρακτηρίζονταν από ισότητα. Επρόκειτο για πόλεις χωρίς υπερβολικές τυπικότητες, μη ταξικές και μη ιεραρχημένες. (Το Τόκιο προβάλλει σαν εξαίρεση, όμως ακόμη και εκεί είχαν προηγηθεί οι σοσιαλιστικές κινητοποιήσεις του 1870 και 1880). Δεν ήταν μέρη με μεγάλες συσσωρεύσεις πλούτου. Υπήρχε ελάχιστα η αίσθηση του σεβασμού στους ανώτερους. Τα επαγγέλματα ήταν ανοιχτά σε όσους είχαν ταλέντο. Το κυρίαρχο ήθος, είτε αυτό ήταν Προτεσταντικό, ηδονιστικό ή Σιντοϊστικό [η παραδοσιακή θρησκεία της Ιαπωνίας], ενθάρρυνε την επιτυχία στο εμπόριο και τον πλουτισμό. Το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν τυπικά ανοιχτό, και διαθέσιμο δωρεάν, όπου τα ικανά παιδιά από φτωχές οικογένειες είχαν τη δυνατότητα να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, ακόμη και να πάνε πανεπιστήμιο ή να βγάλουν μια τεχνική σχολή. Κάποιες φορές, αυτό το πετύχαιναν αλλιώς, π.χ. μέσω καλά οργανωμένων συστημάτων επαγγελματικής μαθητείας. Σε κάθε περίπτωση, ένα τέτοιο σύστημα παρείχε μηχανισμούς για την εύκολη και γρήγορη μεταφορά των επιστημονικών ή θεωρητικών εξελίξεων στον χώρο των πρακτικών εφαρμογών.
(...)
Το Lancashire και η Γλασκώβη ήταν πραγματικοί παραμεθόριοι τόποι, στις βόρειες παρυφές του πολιτισμένου κόσμου. Αλλά και εκεί ευδοκιμούσε μια γρήγορα αναπτυσσόμενη, εξαιρετικά δραστήρια κουλτούρα, πηγή της οποίας ήταν η αντισυμβατικότητα των Πρεσβυτεριανών και Nonconformists. Το Βερολίνο ήταν η νεόπλουτη πόλη του καπιταλισμού, που συναγωνιζόταν με πιο κατεστημένα μέρη. Το Detroit ήταν ένα αγροτικό κέντρο μεταποίησης, με διαφοροποιημένη βιομηχανική παράδοση. Το Palo Alto ήταν ένας μάλλον απόμερος τόπος που τύχαινε να έχει ένα νέο και γρήγορα αναπτυσσόμενο πανεπιστήμιο.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε έναν βασικό κανόνα: ένα μειονέκτημα μπορούμε άνετα να το γυρίσουμε σε πλεονέκτημα, με αρκετή προσπάθεια στη σωστή κατεύθυνση. Και αν ποτέ νιώσουμε μειονεκτικά ως Ευρωπαίοι "επαρχιώτες", ας θυμηθούμε τους πιονιέρους Αμερικάνους του 18ου-19ου αι. που με τσαμπουκά και δημοκρατικό φρόνημα έδιναν σε βαλτοτόπια ονόματα όπως Corinth και Syracuse.
Manic_Miner
