Στην Βιολογία και στην Κοινωνιολογία εξετάζονται σήμερα οι μαθητές των Γενικών Λυκείων για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Οι υποψήφιοι της ομάδας Προσανατολισμού Σπουδών Υγείας και της ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών διεκδικούν μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Το υπουργείο Παιδείας έδωσε στη δημοσιότητα τα θέματα στα οποία εξετάζονται οι μαθητές της Γ' Λυκείου (διαβάστε αναλυτικά ή πατήστε στους συνδέσμους που ακολουθούν).
Κοινωνιολογία
ΘΕΜΑ Α
Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Σύμφωνα με τον Τζ. Μιντ η προσωπικότητα του ανθρώπου αποτελείται από το «εκείνο», το «υπερεγώ» και το «εγώ».
β. Οι ομάδες πίεσης μπορούν να μετεξελιχθούν σε κόμματα.
γ. Σύμφωνα με τον Mαρξ οι κοινωνικές επιστήμες θα πρέπει να στοχεύουν
στην αλλαγή του κόσμου και όχι μόνο στην εξήγησή του.
δ. Οι εφαρμογές του τεϊλορικού και του φορντικού μοντέλου οργάνωσης της εργασίας οδήγησαν, μεταξύ άλλων, στην αύξηση του χειρωνακτικού
προσωπικού.
ε. Η μερική απασχόληση αποτελεί παράδειγμα ευέλικτης μορφής εργασίας.
Μονάδες 15
Α2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα στον αριθμό, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Ι. Με βάση όσα κατέδειξε εμπειρικά ο Π. Μπουρντιέ, το εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί ως σύστημα επιλογής που
α. ευνοεί τις ανώτερες τάξεις σε βάρος των υπολοίπων τάξεων. β. ευνοεί τα παιδιά των εργατών και των αγροτών.
γ. βασίζεται, κυρίως, στον δείκτη ευφυΐας των μαθητών.
δ. προσφέρει στους ανθρώπους ίσες ευκαιρίες.
Μονάδες 5
ΙΙ. Το κοινωνικό κράτος
α. καθιερώνει την παιδική εργασία.
β. προωθεί την ανακατανομή του πλούτου. γ. ενδυναμώνει τους οικονομικά ισχυρούς. δ. καταργεί τη φορολογία.
Μονάδες 5
Θέμα Β
Β1. Να εξηγήσετε τους όρους «προσκήνιο» και «παρασκήνιο» σύμφωνα με τον E. Γκόφμαν.
Μονάδες 10
Β2. Πού οφείλεται το χαμηλό οικονομικό επίπεδο των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών, σύμφωνα με τη θεωρία της εξάρτησης;
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Να ορίσετε τις έννοιες «πολιτική συμπεριφορά» και «πολιτική αλλοτρίωση».
Μονάδες 12
Γ2. Να εξηγήσετε από κοινωνιολογική σκοπιά τα αίτια της πολιτικής αλλοτρίωσης.
Μονάδες 6
Γ3. Με ποιους τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί η πολιτική αλλοτρίωση;
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Να εξηγήσετε τη διαδικασία μετάβασης από την προβιομηχανική στη βιομηχανική κοινωνία, σύμφωνα i) με τον Μ. Βέμπερ (μονάδες 6) και ii) με τον Ε. Ντυρκέμ. (μονάδες 5)
Μονάδες 11
Δ2. Να αναλύσετε με βάση τη θεωρία του Μ. Βέμπερ τη διαδικασία δημιουργίας του κράτους ως μια διαδικασία ορθολογικοποίησης.
Μονάδες 4
Δ3. Να παρουσιάσετε τις θέσεις του Ε. Ντυρκέμ και της σύγχρονης λειτουργιστικής θεωρίας, για τη θρησκεία ως διαδικασία ένταξης στις κοινωνίες του ανθρώπου.
Μονάδες 10
Βιολογία
ΘΕΜΑ Α
Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.
Α1. Η ανοσοβιολογική απόκριση πραγματοποιείται
α. στον θύμο αδένα και τον μυελό των οστών.
β. στον σπλήνα, τις αμυγδαλές, τους λεμφαδένες και τον λεμφικό ιστό κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα.
γ. στον θύμο αδένα και τους λεμφαδένες.
δ. στον μυελό των οστών και τις αμυγδαλές.
Α2. Τα μικρά ριβονουκλεοπρωτεϊνικά σωματίδια τα συναντάμε
α. μόνο στα ευκαρυωτικά κύτταρα.
β. μόνο στα προκαρυωτικά κύτταρα.
γ. σε ευκαρυωτικά κύτταρα και τους ιούς που τα προσβάλλουν. δ. σε προκαρυωτικά και ευκαρυωτικά κύτταρα.
Μονάδες 5
Μονάδες 5
Α3. Στον κύκλο του αζώτου, η αμμωνία παράγεται με τη διαδικασία της α. φωτοσύνθεσης.
β. νιτροποίησης.
γ. απονιτροποίησης.
δ. αποικοδόμησης.
Μονάδες 5
Α4. Τα πρωτοογκογονίδια
α. υπάρχουν φυσιολογικά στο ανθρώπινο γονιδίωμα.
β. όταν απουσιάζουν από το ανθρώπινο γονιδίωμα προκαλείται καρκίνος. γ. επιδιορθώνουν βλάβες στο DNA.
δ. αναστέλλουν την κυτταρική διαίρεση.
Μονάδες 5
Α5. Η εμβρυϊκή αιμοσφαιρίνη ΗbF
α. αποτελείται από 2α και 2δ αλυσίδες.
β. παράγεται σε όλα τα κύτταρα του εμβρύου.
γ. παράγεται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου.
δ. αποτελείται από πολυπεπτιδικές αλυσίδες οι οποίες δεν συνδέονται με ομάδες αίμης.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
Β1. Στον χιμπατζή το απλοειδές γονιδίωμα περιλαμβάνει 24 χρωμοσώματα. Να συμπληρώσετε σωστά τον Πίνακα 1 και να τον αντιγράψετε στο τετράδιό σας.
Μονάδες 4
Β2. Ποιες είναι οι επιδράσεις της αιθυλικής αλκοόλης στο ήπαρ του ανθρώπου;
Μονάδες 4
Β3. i) Να γράψετε τα χαρακτηριστικά που αποκτούν ορισμένα βακτήρια και τα οποία τα βοηθούν να επιβιώσουν σε αντίξοες συνθήκες, όπως οι ακραίες θερμοκρασίες και η δράση ακτινοβολιών.
(μονάδες 3)
ii) Πώς επιβιώνει το βακτήριο E.coli όταν στο περιβάλλον δεν υπάρχει γλυκόζη αλλά υπάρχει λακτόζη; Να περιγράψετε τον αντίστοιχο μηχανισμό.
(μονάδες 4)
iii) Να αναφέρετε πώς επιβιώνουν ορισμένα βακτήρια απουσία αμινοξέων από το θρεπτικό τους υλικό.
(μονάδες 2)
Μονάδες 9
Β4. Ο αλφισμός είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ετερογένεια. Πώς ερμηνεύεται η ετερογένεια αυτή σε φαινοτυπικό και γονιδιακό επίπεδο;
Μονάδες 4
Β5. Να αναφέρετε ποιες περιοχές του DNA ενός προκαρυωτικού κυττάρου μεταγράφονται, αλλά δεν μεταφράζονται σε αμινοξέα.
Μονάδες 4
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα (Διάγραμμα 1), στο οποίο εμφανίζονται τρεις καμπύλες Α, Β και Γ, που αντιστοιχούν σε ποσότητα αντιγόνων 1, 2 και 3 αντίστοιχα, σε τρία διαφορετικά άτομα. Κάθε άτομο έρχεται σε επαφή με ένα είδος αντιγόνου την ίδια χρονική στιγμή (tο). Να γράψετε το είδος της ανοσοβιολογικής απόκρισης που αντιστοιχεί σε κάθε καμπύλη αντιγόνου.
Μονάδες 6
Γ2. Η βιοκοινότητα του παρακάτω οικοσυστήματος περιλαμβάνει τους οργανισμούς Π, Κ, Λ και Σ οι οποίοι αποτελούν τροφική αλυσίδα. Στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 2) καταγράφεται ο αριθμός ατόμων και η μέση βιομάζα ατόμου κάθε είδους.
Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 2 να σχεδιάσετε τις τροφικές πυραμίδες βιομάζας και πληθυσμού. Δεν απαιτείται να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 8
Γ3. Μια πρωτεΐνη Α είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των μιτοχονδρίων. Μετάλλαξη στο γονίδιο που την κωδικοποιεί οδηγεί σε ασθένεια. Γυναίκα που εμφανίζει την ασθένεια παντρεύεται φυσιολογικό άνδρα. Να διερευνήσετε αν οι απόγονοι του ζευγαριού θα πάσχουν από την ασθένεια. Δίνεται ότι η συχνότητα εμφάνισης της ασθένειας είναι ίδια στα αρσενικά και στα θηλυκά άτομα ενός πληθυσμού.
Μονάδες 6
Γ4. Δίνεται δίκλωνο μόριο DNA που και στις δύο αλυσίδες του φέρει μη ραδιενεργό άζωτο (14Ν). Το μόριο αυτό αντιγράφεται σε κατάλληλο περιβάλλον με ραδιενεργό άζωτο (15Ν) και ολοκληρώνει τρεις κύκλους αντιγραφής. Ποιο είναι το ποσοστό των μορίων DNA μετά το τέλος του τρίτου κύκλου αντιγραφής που θα περιέχουν αποκλειστικά ραδιενεργό άζωτο (15N) (μονάδα 1); Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4).
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Δ
Δίνονται τρία γονίδια Α, Β, Γ, το καθένα από τα οποία κωδικοποιεί ένα μόριο RNA. Ένα από τα γονίδια κωδικοποιεί mRNA, είναι συνεχές και από την μετάφρασή του παράγεται ένα ολιγοπεπτίδιο. Το άλλο γονίδιο κωδικοποιεί το tRNA που μεταφέρει τη μεθειονίνη. Το γονίδιο που απομένει κωδικοποιεί το rRNA της μικρής υπομονάδας του ριβοσώματος, το οποίο rRNA συνδέεται με πέντε νουκλεοτίδια στην 5 ́- αμετάφραστη περιοχή του mRNA από την μετάφραση του οποίου παράγεται το ολιγοπεπτίδιο.
Δ1. Να γράψετε ποιο από τα τρία γονίδια κωδικοποιεί το mRNA (μονάδα 1). Να γράψετε το mRNA που προκύπτει από την μεταγραφή του γονιδίου (μονάδες 2) και να σημειώσετε τα άκρα του (μονάδα 1).
Μονάδες 4
Δ2. Να γράψετε ποιο από τα τρία γονίδια κωδικοποιεί το tRNA (μονάδα 1) και να εξηγήσετε ποια από τις δύο αλυσίδες του γονιδίου είναι η μεταγραφόμενη (μονάδες 4).
Μονάδες 5
Δ3. Να γράψετε ποιο από τα τρία γονίδια κωδικοποιεί το rRNA (μονάδα 1) και να εξηγήσετε ποια από τις δύο αλυσίδες του γονιδίου είναι η μεταγραφόμενη (μονάδες 4).
Μονάδες 5
Δ4. Επιθυμούμε να κλωνοποιήσουμε το γονίδιο Α, χρησιμοποιώντας ως φορέα κλωνοποίησης το πλασμίδιο του Σχήματος 1. Διαθέτουμε τρεις διαφορετικές περιοριστικές ενδονουκλεάσες τις Ι, ΙΙ και EcoRI.
Το πλασμίδιο φέρει γονίδιο ανθεκτικότητας στην αμπικιλίνη, γονίδιο ανθεκτικότητας στην στρεπτομυκίνη και δύο θέσεις αναγνώρισης από τις περιοριστικές ενδονουκλεάσες ΠΕ-Ι και ΠΕ-ΙΙ. Η περιοριστική ενδονουκλεάση Ι διαθέτει θέση αναγνώρισης μέσα στο γονίδιο ανθεκτικότητας της αμπικιλίνης, ενώ η περιοριστική ενδονουκλεάση ΙΙ διαθέτει θέση αναγνώρισης μέσα στο γονίδιο της στρεπτομυκίνης. Δίνονται οι αλληλουχίες έξι ζευγών βάσεων που αναγνωρίζουν και επιδρούν οι ΠΕ-Ι και ΠΕ-ΙΙ.
Tα βέλη υποδεικνύουν τη θέση που δρα η κάθε περιοριστική ενδονουκλεάση (ΠΕ) στην αλληλουχία αναγνώρισης.
i) Να γράψετε ποια ή ποιες ΠΕ θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή του ανασυνδυασμένου πλασμιδίου.
(μονάδες 2)
ii) Ποια/ποιες είναι η/οι αλληλουχία/ες έξι ζευγών βάσεων που εμφανίζεται/εμφανίζονται εκατέρωθεν του τμήματος του γονιδίου, στην περιοχή σύνδεσης των μονόκλωνων άκρων μετά την ενσωμάτωσή του στο πλασμίδιο με τη δράση της DNA δεσμάσης;
(μονάδες 4)
iii) Ποιο είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης της ΠΕ-Ι στο ανασυνδυασμένο πλασμίδιο; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
(Μονάδες 5)
Για να δείτε αναλυτικά τα θέματα της κοινωνιολογίας πατήστε εδώ.
Για τα θέματα της βιολογίας εδώ.
σχόλια