Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας που ψηφίζεται την Πέμπτη στη Βουλή αντικαθιστά όλα τα επιμέρους μέσα ρύθμισης οφειλών για υπερχρεωμένα νοικοκυριά και από την ερχόμενη Πρωτοχρονιά θα δίνει τη δυνατότητα τόσο σε φυσικά πρόσωπα όσο και σε επιχειρήσεις να ρυθμίσουν τις οφειλές τους ή να απαλλαγούν από το σύνολο των χρεών τους, υπό την προϋπόθεση ρευστοποίησης της περιουσίας τους.
Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, σύμφωνα με το protothena.gr αφορούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό:
Εξωδικαστικός Μηχανισμός
Δικαίωμα υποβολής αίτησης στον εξωδικαστικό μηχανισμό έχει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα εκτός εάν:
α) Τουλάχιστον το 90% των συνολικών οφειλών του είναι σε έναν πιστωτή ή το σύνολο των οφειλών του δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.
β) Έχει εξυπηρετούμενες ή ενήμερες οφειλές προς το σύνολο των πιστωτών του και δεν επικαλείται γεγονότα, από τα οποία να προκύπτει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης - λόγω μείωσης εισοδημάτων ή αύξησης των δαπανών - σε ποσοστό τουλάχιστον 20%.
Με την υποβολή της αίτησης σε ειδική πλατφόρμα που σχεδιάζεται από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) ο δανειολήπτης συναινεί στην άρση του τραπεζικού και φορολογικού του απορρήτου. Για να ξεκινήσει η διαδικασία είναι απαραίτητη η πλειοψηφία των χρηματοπιστωτικών φορέων (τράπεζες και servicers). Εάν δοθεί το «πράσινο» φως τότε παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών και πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών σε έως 240 δόσεις.
Στον νέο Νόμο ορίζεται ότι σε όσους έχουν ρυθμίσει ή δεν έχουν καθυστερήσει για χρονικό διάστημα άνω των 90 ημερών τις οφειλές τους προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, παρέχεται επιδότηση για πέντε έτη από την ημερομηνία της αίτησης, με το μέγιστο ποσό να ορίζεται ως ακολούθως:
α) Για τον αιτούντα: 70 ευρώ ανά μήνα.
β) Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση κατά 35 ευρώ τον μήνα.
γ) Στη μονογονεϊκή οικογένεια χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα.
δ) Στα νοικοκυριά με απροστάτευτο/α τέκνο/α χορηγείται επιπλέον προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο.
δ) Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
«Η επιδότηση δόσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ακόλουθα όρια: α) ποσοστό 80% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια εξυπηρετούμενα ή δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μέχρι 90 ημέρες κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, β) ποσοστό 60% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, γ) ποσοστό 40% επί της μηνιαίας δόσης, προκειμένου για δάνεια που παρουσίαζαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και έχουν επιπλέον καταγγελθεί σε χρόνο όχι μεγαλύτερο του ενός έτους προ της υποβολής της αίτησης», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Όσον αφορά στα κριτήρια, ο οφειλέτης πρέπει να πληροί:
α) Έχει εμπράγματο δικαίωμα, αποκλειστικής ή κατ' ιδανικό μερίδιο, κυριότητας, πλήρους ή ψιλής ή επικαρπίας σε ακίνητο, το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία του και βρίσκεται στην Ελλάδα.
β) Για την εμπράγματη εξασφάλιση της οφειλής έχει εγγραφεί, πριν την υποβολή της αίτησης, υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης σε ακίνητο που χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία του οφειλέτη.
γ) Το σύνολο των οφειλών του προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής ασφάλισης είναι τουλάχιστον 20.000 ευρώ.
δ) Το υπόλοιπο της οφειλής από το δάνειο που εξασφαλίζεται με την κύρια κατοικία του οφειλέτη δεν υπερβαίνει το ποσό των 135.000 ευρώ προκειμένου για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, το οποίο προσαυξάνεται κατά το ποσό των 20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος, έως του ανώτατου ποσού των 215.000 ευρώ ανά πιστωτή.
ε) Το δάνειο δεν έχει καταγγελθεί σε χρονικό διάστημα πέραν του ενός έτους από την υποβολή της αίτησης.
στ) Έχει επέλθει μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων.
Όσον αφορά στις επιχειρήσεις, πέρα από την παραπάνω δυνατότητα μπορούν, επίσης, να προσφύγουν στη διαδικασία της εξυγίανσης, για την οποία:
Απαιτείται η συναίνεση δύο κατηγοριών πιστωτών, αυτών που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις και των υπολοίπων πιστωτών, σε ποσοστό 50% της κάθε κατηγορίας.
Επιτυγχάνεται συμφωνία μόνον εάν συναινέσει σε μία πρόταση ρύθμισης οφειλών ποσοστό 60% των πιστωτών όλων των κατηγοριών. Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το Δικαστήριο. Με την υποβολή της αίτησης στο Δικαστήριο παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από τους ενέγγυους πιστωτές.
Πτώχευση
Αυτή απευθύνεται, τόσο σε νοικοκυριά, όσο και σε επιχειρήσεις, που δεν έχουν τρόπο να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους ή έχει αποτύχει η εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών.
Τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά / χρηματοδοτικά ιδρύματα σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.
Δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης, όταν ο οφειλέτης βρίσκεται σε «παύση πληρωμών», έχουν – εκτός του ίδιου – και ο πιστωτής, αλλά και η Εισαγγελία Πρωτοδικών. Η απαλλαγή έρχεται σε ένα έτος για τους οφειλέτες που πρόκειται να ρευστοποιηθεί η κύρια κατοικία τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν το 10% των υποχρεώσεών τους και είναι αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ ή σε τρία έτη για τις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλετών.
Η πτωχευτική διαδικασία για τις επιχειρήσεις προβλέπει ότι με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων αυτής. Εάν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται τα επιμέρους περιουσιακά στοιχεία. Το χρονικό διάστημα της απαλλαγής επέρχεται είτε εντός τριών ετών από την αίτηση της πτώχευσης είτε δύο ετών από την κήρυξη της πτώχευσης, ό, τι επέλθει πιο σύντομα.
Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει:
1) Το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και εάν βρίσκεται.
2) Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
3) Τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη εξαιρούνται της πτωχευτικής περιουσίας ανεξαρτήτως ύψους όταν, έπειτα από αίτησή του, το πτωχευτικό δικαστήριο διαπιστώσει ότι η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει την κύρια κατοικία του οφειλέτη ή/και άλλα πάγια περιουσιακά του στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των 100.000 ευρώ, εξαιρουμένων όσων έχουν αποκτηθεί στη διάρκεια των 12 μηνών που προηγούνται της υποβολής της αίτησης πτώχευσης.
4) Στην πτωχευτική περιουσία δεν περιλαμβάνεται η περιουσία που αποκτά ο οφειλέτης μετά την κήρυξη της πτώχευσης.
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης ακινήτων
Σε περίπτωση που οι οφειλέτες ανήκουν σε ευάλωτη κοινωνική ομάδα βάσει κριτηρίων που προσδιορίζονται στον Νόμο 4472/2017 – ανεξαρτήτως εάν έχουν ή όχι επιχειρηματική δραστηριότητα - τότε μπορούν να καταφύγουν στον ιδιωτικό Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης ακινήτων, με σκοπό να αποφευχθεί η έξωσή τους. Η ΚΥΑ που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις του επίμαχου φορέα θα εκδοθεί εντός του Νοεμβρίου, ενώ αμέσως μετά θα γίνει και ο ανοιχτός διεθνής διαγωνισμός για την επιλογή του επενδυτή, ο οποίος θα αναλάβει τη μίσθωση στους δανειολήπτες των εκπλειστηριαζόμενων ακινήτων τους για διάστημα 12 ετών.
Στον νέο Νόμο εισάγεται για πρώτη φορά ηλεκτρονικός μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης οφειλετών τριών επιπέδων κινδύνου αφερεγγυότητας (χαμηλού – μέτριου – υψηλού) για φυσικά και νομικά πρόσωπα, ο οποίος θα εποπτεύεται από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
