Η πανδημία του κορωνοϊού ήταν μία καταστροφή που μπορούσε να αποτραπεί, χωρίς να κοστίσει εκατομμύρια ζωές, αν ο πλανήτης είχε αντιδράσει πιο γρήγορα, αναφέρει ανεξάρτητη έκθεση, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η έρευνα, σύμφωνα με τον Guardian, επιρρίπτει ευθύνες στους παγκόσμιους ηγέτες και ζητά σημαντικές αλλαγές, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα συμβεί ξανά κάτι ανάλογο.
Η έκθεση της επιτροπής, υπό την προεδρία της Helen Clark, πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας και της Ellen Johnson Sirleaf, πρώην προέδρου της Λιβερίας, βρήκε «αδύναμους δεσμούς σε κάθε σημείο της αλυσίδας». Ανέφερε ότι η προετοιμασία ήταν ασυνεπής και υποχρηματοδοτούμενη, το σύστημα συναγερμού ήταν πολύ αργό και πολύ μετριοπαθές, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ήταν ανεπαρκής.
Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αντίδραση διεθνώς έχει επιδεινώσει τις ανισότητες. «Η παγκόσμια πολιτική ηγεσία απουσίαζε», αναφέρει η έκθεση.
H Clark χαρακτήρισε τον Φεβρουάριο του 2020 ως «έναν μήνα χαμένης ευκαιρίας για να αποτραπεί η πανδημία, καθώς πολλές χώρες επέλεξαν να τηρήσουν στάση αναμονής, να περιμένουν και να δουν».
«Για μερικούς, μόλις τα κρεβάτια του νοσοκομείου άρχισαν να γεμίζουν, (τότε) αντιλήφθηκαν ότι έπρεπε να δραστηριοποιηθούν. Και τότε ήταν πολύ αργά για να αποφευχθεί η επιδημία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας έφτασαν στα όριά τους και τα ποσοστά μόλυνσης, ασθένειας και θανάτων αυξήθηκαν και συνεχίζουν να αυξάνονται» επισημαίνει μεταξύ άλλων.
Η Sirleaf ανέφερε πως «η κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Ένα ξέσπασμα ενός νέου παθογόνου, του Sars CoV-2 έγινε μια καταστροφική πανδημία που έχει τώρα σκοτώσει περισσότερα από 3,25 εκατομμύρια ανθρώπους και συνεχίζει να απειλεί ζωές και νοικοκυριά μέσα σε όλο τον κόσμο. Αυτό οφείλεται σε μυριάδες αποτυχίες, κενά και καθυστερήσεις στην ετοιμότητα και την ανταπόκριση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην αποτυχία να μάθουμε από το παρελθόν.»
Πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα, είπε. «Υπάρχουν πολλές πρακτικές σχετικά με προηγούμενες κρίσεις υγείας, που περιλαμβάνουν λογικές συστάσεις. Ωστόσο, κάθονται και γεμίζουν σκόνη στα υπόγεια του ΟΗΕ και στα ράφια των κυβερνήσεων. Η έκθεσή μας δείχνει ότι οι περισσότερες χώρες του κόσμου απλά δεν ήταν προετοιμασμένες για πανδημία ».
Η έκθεση ανατέθηκε από τον γενικό διευθυντή του ΠΟΥ,προκειμένου να υπάρξει μια αμερόληπτη ανασκόπηση του τι συνέβη και τι θα μπορούσε να μάθει ο Οργανισμός από την πανδημία. Η επιτροπή ζητά ριζικές αλλαγές και να συγκεντρωθούν οι αρχηγοί κρατών μαζί, για να επιβλέψουν τις προετοιμασίες για μία πανδημία, διασφαλίζοντας τη χρηματοδότηση και τα εργαλεία, που χρειάζεται ο κόσμος. Θέλει (η επιτροπή) μια ταχύτερη κινητικότητα, καλύτερη πηγή πόρων. Και θέλει τώρα δέσμευση από ηγέτες εύπορων χωρών ότι θα παρέχουν εμβόλια για τον υπόλοιπο κόσμο.
Η έκθεση αναφέρει ότι οι Κινέζοι εντόπισαν και αναγνώρισαν τον νέο ιό αμέσως όταν εμφανίστηκε στα τέλη του 2019 και σήμαναν προειδοποιήσεις που θα έπρεπε να είχαν ληφθεί υπόψη. «Όταν ανατρέχουμε σε εκείνη την περίοδο, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, οι κλινικοί γιατροί στη Γουχάν, ενήργησαν γρήγορα όταν αναγνώρισαν άτομα με ένα "σύμπλεγμα" κρουσμάτων πνευμονίας που δεν ήταν φυσιολογικό», δήλωσε η Sirleaf.
Τότε εστάλη μία προειδοποίηση σχετικά με έναν δυνητικά νέο ιό, ο οποίος «γρήγορα έπεσε στην αντίληψη γειτονικών περιοχών, χωρών, ΜΜΕ και του ΠΟΥ», είπε. «Αλλά τότε τα συστήματα που έπρεπε να επικυρώσουν (την πληροφορία) και να ανταποκριθούν σε αυτήν την προειδοποίηση, ήταν πολύ αργά. Το σύστημα συναγερμού δεν λειτουργεί με επαρκή ταχύτητα όταν αντιμετωπίζει ένα παθογόνο αναπνευστικού που κινείται γρήγορα» σημείωσε μεταξύ άλλων.
Ο ΠΟΥ «παρεμποδίστηκε και δεν βοηθήθηκε από τους διεθνείς κανονισμούς και τις διαδικασίες για την υγεία», δήλωσε η Clark. Οι κανονισμοί που διέπουν τις περιπτώσεις που ο ΠΟΥ μπορεί να κηρύξει έκτακτη ανάγκη για λόγους δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος θεσπίστηκαν το 2007. Δεσμεύουν τον ΠΟΥ για εμπιστευτικότητα και εξακρίβωση, εμποδίζοντας την ταχεία δράση ενώ παράλληλα, απαγορεύουν στις χώρες να κλείνουν άσκοπα τα σύνορά τους, για λόγους διακίνησης του εμπορίου.
Κάθε μέρα μετράει, είπε η επιτροπή, η οποία πιστεύει ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να είχε κηρυχθεί έως τις 22 Ιανουαρίου, αντί για τις 30 Ιανουαρίου, όπως συνέβη. Κατά τη διάρκεια του «χαμένου μήνα» του Φεβρουαρίου, οι χώρες έπρεπε να είχαν προετοιμαστεί. Τα κράτη με σκοπό να περιορίσουν επιθετικά και να σταματήσουν την εξάπλωση, όποτε και όπου συμβαίνει, έχουν δείξει ότι αυτό είναι εφικτό, αναφέρει η έκθεση.
Ορισμένες χώρες «υποτίμησαν και αποδέσμευσαν» την επιστήμη, αρνούμενη τη σοβαρότητα της νόσου.
«Αυτό είχε θανατηφόρες συνέπειες», είπε η Clark. Η κατάσταση «επιδεινώθηκε από την έλλειψη παγκόσμιας ηγεσίας και συντονισμού των γεωπολιτικών εντάσεων και του εθνικισμού, που αποδυναμώνει το πολυμερές σύστημα, το οποίο θα πρέπει να δράσει για να διατηρήσει τον κόσμο ασφαλή».
Η έκθεση προτείνει τη δημιουργία ενός «παγκόσμιου συμβουλίου απειλών για την υγεία», με επικεφαλής τους αρχηγούς κρατών, προκειμένου να παρακολουθεί τις απειλές των πανδημιών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και να διασφαλίζει τη συλλογική δράση. Ζητεί μια ειδική σύνοδο της γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών μέσα στο 2021, προκειμένου να συμφωνήσει σε μια πολιτική γραμμή.
Ο ΠΟΥ πρέπει να έχει περισσότερη δύναμη και περισσότερη χρηματοδότηση, ενώ οι περιφερειακοί διευθυντές του και ο γενικός διευθυντής πρέπει να υπηρετούν μόνο μία θητεία επτά ετών. Το πάνελ αναφέρει ότι «ανησυχεί βαθιά και σοβαρά» για τα τρέχοντα υψηλά ποσοστά μετάδοσης του ιού και την εμφάνιση μεταλλάξεων.
Κάθε χώρα πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης, λέει η έκθεση. Οι χώρες με υψηλό εισόδημα, με αρκετά εμβόλια που έχουν παραγγείλει για τις δικές τους ανάγκες, πρέπει να δεσμευτούν ότι θα παρέχουν τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο δόσεις έως την 1η Σεπτεμβρίου στην Covax, την πρωτοβουλία του ΟΗΕ για τη χορήγηση εμβολίων σε 92 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και περισσότερες από 2 δισεκατομμύρια δόσεις έως τα μέσα 2022.
Οι χώρες της G7 πρέπει να παρέχουν το 60% των 19 δισ. δολ., που απαιτούνται για εμβόλια, ιατρικό υλικό, τεστ και ενίσχυση των συστημάτων υγείας.
Ο ΠΟΥ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου πρέπει να φέρουν σε επαφή χώρες και κατασκευαστές εμβολίων για να βοηθήσουν στην αύξηση της παραγωγής σε όλο τον κόσμο. Και αν δεν συμβεί τίποτα, τότε πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή η άρση των πατεντών των εμβολίων, που έχουν ζητήσει οι χώρες μεσαίου εισοδήματος και έχουν στηρίξει οι ΗΠΑ.
Με πληροφορίες του Guardian
