Τρεις μήνες αφότου οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πλήρη εξουσία στο Αφγανιστάν, τα κορίτσια δεν επιτρέπεται να συνεχίζουν τα μαθήματά τους στο δημόσιο σχολείο μετά την έκτη τάξη, τόσο στην Καμπούλ όσο και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Κάποιοι δάσκαλοι ωστόσο αψηφούν τις εντολές, αρνούμενοι να αποδεχτούν τον αποκλεισμό των κοριτσιών από το δικαίωμα στη μόρφωση.
Η 56χρονη Φάζια είναι δασκάλα και έχει επιλέξει να μην αποκαλύψει το επώνυμό της προφανώς για λόγους ασφαλείας. Υποδέχεται στο σπίτι της σχεδόν αθόρυβα μια ομάδα έφηβων κοριτσιών. Τα κορίτσια βγάζουν τα παπούτσια τους και κάθονται όλα μαζί στο σαλόνι για να ξεκινήσει το μυστικό μάθημα Ιστορίας.
«Αν κάθονται στο σπίτι, θα πάθουν κατάθλιψη ή θα εθιστούν στα κινητά τους», είπε η Φάζια. «Πρέπει να τους δώσουμε ελπίδα ότι μια μέρα τα σχολεία θα είναι ξανά προσβάσιμα».
Η ηγεσία των Ταλιμπάν έχει μέχρι στιγμής υποστηρίξει μια πιο μετριοπαθή στάση απέναντι στις γυναίκες και τα κορίτσια σε σύγκριση με τη διακυβέρνησή τους τη δεκαετία του 1990. Αξιωματούχοι των Ταλιμπάν λένε ότι τα σχολεία για μεγαλύτερα κορίτσια θα ανοίξουν ξανά στην Καμπούλ και αλλού μόλις γίνουν «οι κατάλληλες ρυθμίσεις διαχωρισμού φύλου». Ωστόσο, καθώς πλέον έχουν περάσει μήνες αφότου οι Ταλιμπάν κατέλαβαν τον έλεγχο της χώρας, πολλοί αναρωτιούνται αν αυτές οι υποσχέσεις θα τηρηθούν.
Στη δεκαετία του 1990, η Φάζια, μητέρα πέντε παιδιών, δίδασκε τη μεγαλύτερη κόρη της και άλλα παιδιά στο σπίτι. Τώρα είναι μια από τις πολλές δασκάλες που κάνουν μυστικά μαθήματα για έφηβες. Όλα αυτά με την ελπίδα ότι οι Ταλιμπάν είτε δε θα το καταλάβουν είτε θα το αγνοήσουν.
Η προθυμία γονέων, δασκάλων και μαθητών να αντισταθούν στην de facto απαγόρευση της εκπαίδευσης είναι ένα δείγμα μόνο για το πόσο έχει αλλάξει η κοινωνία του Αφγανιστάν τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τα κρυφά μαθήματα σηματοδοτούν ότι θα υπάρξει μια έντονη αντίθεση, ιδιαίτερα σε πόλεις όπως η Καμπούλ, στην επιστροφή των σκληρών κοινωνικών κανόνων που επιβλήθηκαν στο παρελθόν.
«Όταν πρωτοήρθαν οι Ταλιμπάν πριν από 20 χρόνια, το επίπεδο εκπαίδευσης στη χώρα ήταν πολύ χαμηλό. Πολλές γυναίκες ήταν ικανοποιημένες με μερικά βασικά μαθήματα. Τώρα, το επίπεδο εκπαίδευσης είναι υψηλό», λέει η 22χρονη Φαρχάτ που επίσης δεν θέλει να αποκαλυφθεί το επώνυμό της.
Η Φαρχάτ βοηθά τη μητέρα της Φάζια στη διδασκαλία των κοριτσιών στο σαλόνι του σπιτιού. Πάντως, όπως λέει η Φαρχάτ, «μικρές τάξεις όπως αυτή δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Τα σχολεία πρέπει να ανοίξουν ξανά».
Από την πλευρά του, ο Παστάνα Ντουράνι, ένας Αφγανός εκπαιδευτικός κάνει επίσης μυστικά μαθήματα για κορίτσια που αφορούν κατά βάση θετικές επιστήμες. «Αν χάσουμε τη δυναμική αυτή, δε θα υπάρχουν πλέον γυναίκες γιατροί, μηχανικοί, μαίες», εκτιμά.
Ο 28χρονος Νάσερ, διευθυντής ενός σχολείου σε μια σιιτική γειτονιά της δυτικής Καμπούλ αρχικά αποφάσισε να ακολουθήσει τους κανόνες των Ταλιμπάν, δηλαδή την απαγόρευση των κοριτσιών μετά την έκτη δημοτικού. Μετά άρχισε να δέχεται κλήσεις από γονείς που τον καλούσαν να πράξει το αντίθετο. Τότε σκέφτηκε ότι οι Ταλιμπάν ήταν μάλλον πολύ απασχολημένοι για να παρατηρήσουν εάν ορισμένα μεγαλύτερα κορίτσια παρακολουθούσαν επίσης μαθήματα.
Στις 6 Σεπτεμβρίου, περίπου μια εβδομάδα αφότου άνοιξε ξανά το σχολείο, ο Νάσερ ενημέρωσε ορισμένες οικογένειες ότι οι μεγάλες τους κόρες θα μπορούσαν να επιστρέψουν στο σχολείο. Τώρα, μαθήματα παρακολουθούν 50 κορίτσια από την έβδομη έως τη δέκατη τάξη.
«Εάν οι Ταλιμπάν μάθουν τι κάνω, θα με τιμωρήσουν αυστηρά. Αλλά αναλαμβάνω την ευθύνη για τις πράξεις μου», είπε ο Νάσερ, ο οποίος ζήτησε να ταυτοποιηθεί μόνο με το μικρό του όνομα. «Δε φοβάμαι. Θέλω τα κορίτσια να συνεχίσουν τις σπουδές τους».
Τον περασμένο μήνα, δύο Ταλιμπάν υπεύθυνοι για την ασφάλεια στη γειτονιά ήρθαν στην πύλη του σχολείου. Αποδείχθηκε ότι «ήθελαν απλώς να συστηθούν», είπε ο Νάσερ και δεν τους ενδιέφερε να κοιτάξουν μέσα.
Οι Ταλιμπάν είπαν ότι θα σεβαστούν τα δικαιώματα των γυναικών στο πλαίσιο του ισλαμικού νόμου, αλλά δεν εξήγησαν ποια όρια θα θέσουν. Εικόνες γυναικών έξω από πολλά καταστήματα έχουν σβηστεί και οι γυναίκες έχουν αποκλειστεί από πολλούς χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων όλων των κυβερνητικών θέσεων.
«Είμαστε δεσμευμένοι να δώσουμε στα κορίτσια το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Το Ισλάμ τους έχει δώσει αυτό το δικαίωμα. Αλλά υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που έρχονται σε αντίθεση με τα έθιμά μας και τις ισλαμικές αξίες μας. Μόλις επιλυθούν αυτά τα ζητήματα, θα αφήσουμε τα κορίτσια να πάνε στο σχολείο», δήλωσε ο Ακέφ Μουχατζίρ, εκπρόσωπος του νεοσύστατου Υπουργείου για την Προαγωγή της Αρετής και την Πρόληψη της Βίας, το οποίο είναι το πρώην υπουργείο Γυναικείων Υποθέσεων. «Προσπαθούμε να το κάνουμε το συντομότερο δυνατό» είπε.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
