Βιομηχανία που ειδικεύεται στα πλαστά διαβατήρια, με επίσημες βίζες και σφραγίδες, ανθεί και δίνει σε ανθρώπους που έχουν σχέσεις με το Ισλαμικό Κράτος την ευκαιρία να φύγουν από τη Συρία και να ταξιδέψουν προς τη Βρετανία, την ΕΕ, τον Καναδά και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με έρευνα του Guardian.
Ένα τέτοιο δίκτυο, με επικεφαλής έναν Ουζμπέκος ο οποίος έχει σχέσεις με εξτρεμιστές και ζει στην Τουρκία, πουλάει τώρα υψηλής ποιότητας πλαστά διαβατήρια για έως 15.000 δολάρια, τα οποία υποτίθεται ότι είναι από διάφορες χώρες. Σε τουλάχιστον δέκα περιπτώσεις που γνωρίζει ο Guardian, άνθρωποι που πέρασαν παράνομα από τη Συρία στην Τουρκία έχουν χρησιμοποιήσει τα προϊόντα του συγκεκριμένου για να αναχωρήσουν από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης.
Οι πωλητές υποστηρίζουν ότι η ΕΕ είναι ο πιο δημοφιλής προορισμός, αλλά λένε ότι τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις άνθρωποι μπόρεσαν να ταξιδέψουν από την Κωνσταντινούπολη προς το Μεξικό με πλαστά ρωσικά διαβατήρια και από εκεί πέρασαν παράνομα τα σύνορα με τις ΗΠΑ. Ο Νίγηρας και η Μαυριτανία είναι επίσης δημοφιλείς προορισμοί, όπως και η Ουκρανία με το Αφγανιστάν.
Οι δουλειές του Ουζμπέκου πάνε τόσο καλά που πρόσφατα άνοιξε νέο «κανάλι» στο Telegram, με το όνομα «Istanbul Global Consulting». Αυτή η αναπτυσσόμενη δραστηριότητα δείχνει ότι επικίνδυνοι εξτρεμιστές μπορεί να περνούν απαρατήρητοι από τις υπηρεσίες ασφαλείας σε όλο τον κόσμο, διαφεύγοντας της δικαιοσύνης για παλιότερα εγκλήματα και ενδεχομένως έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν την τρομοκρατική δραστηριότητα σε χώρες εκτός Συρίας, σημειώνει ο Guardian.
«Δεν ρωτάω σε ποια οργάνωση είναι κάποιος. Είμαι πρόθυμος να δουλέψω με όλους», έγραψε ο Ουζμπέκος σε συνομιλία με μηνύματα με τη βρετανική εφημερίδα, που τον προσέγγισε ως ενδιαφερόμενος πελάτης. «Δεν είναι δουλειά μου να βλέπω ποιος είναι κακός και ποιος όχι. Οι υπηρεσίες ασφαλείας θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν αυτό», συμπλήρωσε.
Προειδοποίηση από το 2015
Δυτικοί αξιωματούχοι ασφαλείας είχαν προειδοποιήσει το 2015 ότι το Ισλαμικό Κράτος είχε καταφέρει να εξασφαλίσει σημαντικό εξοπλισμό, όπως κενά διαβατήρια και εκτυπωτές για να φτιάξει συριακά και ιρακινά έγγραφα, τα οποία χρησιμοποιούσε για να κρύψει συνεργάτες του ανάμεσα στους πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους που διέφυγαν προς την Ευρώπη στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης.
Ο ISIS λίγο αργότερα ανέλαβε την ευθύνη διάφορων «χτυπημάτων» στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων για την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση τον Νοέμβριο του 2015 στο Bataclan και για τη βομβιστική επίθεση στο Manchester Arena το 2017.
Από τότε, οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες συνόρων έχουν επενδύσει σε τεχνολογία και εκπαίδευση προσωπικού για να εντοπίζουν καλύτερα τα πλαστά διαβατήρια. Το 2020 το Τατζικιστάν άλλαξε όλο το προξενικό προσωπικό στην Κωνσταντινούπολη και το σύστημα εγγράφων, σε μια προσπάθεια να εξαλείψει τη χρήση πλαστών διαβατηρίων της χώρας.
Όμως και οι πωλητές πλαστών διαβατηρίων έχουν αναβαθμίσει τις υπηρεσίες τους, χρησιμοποιώντας ένα ευρύτερο φάσμα εθνικοτήτων για υποψήφιους πελάτες.
«Υψηλού επιπέδου» πλαστά
Ο Ουζμπέκος έστειλε στον Guardian διάφορα βίντεο των προϊόντων του, συμπεριλαμβανομένων νέων γαλλικών, βελγικών, βουλγαρικών και ρωσικών διαβατηρίων, που φαίνεται να έχουν αυθεντικά υδατόσημα και ολογράμματα ασφαλείας.
Αν τοποθετηθούν κάτω από black light, τα δύο ρωσικά διαβατήρια φαίνεται να έχουν στοιχεία ευαίσθητα στην υπεριώδη ακτινοβολία, που είναι σχεδιασμένα για να εμποδίζουν την πλαστογράφηση. Ένα βελγικό που τοποθετείται σε σκάνερ παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιείται στα αεροδρόμια φαίνεται να διαβάζεται σωστά, με τα στοιχεια του κατόχου να εμφανίζονται στην οθόνη.
Σύμφωνα με τους πωλητές των εγγράφων, είναι αδύνατο να παραποιηθεί ένα λειτουργικό βιομετρικό τσιπ, αλλά σε πολλές διελεύσεις συνόρων οι αξιωματούχοι που ελέγχουν τα διαβατήρια απλά αγνοούν εκείνα που δεν λειτουργούν, επιτρέποντας στον κάτοχο την είσοδο.
«Υπάρχει ένας συγκεκριμένος πωλητής στην Τουρκία, ο οποίος παρέχει σε μέλη του Ισλαμικού Κράτος πολύ υψηλού επιπέδου (καλά πλαστογραφημένα) έγγραφα, χρησιμοποιώντας ανθρώπους που μιλούν ρωσικά, αραβικά και άλλες γλώσσες για να φροντίσουν διαφορετικούς πελάτες», δήλωσε πηγή από το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας.
«Γνωρίζουμε ότι μέλη του ISIS χρησιμοποιούν αυτά τα πλαστά διαβατήρια για να περάσουν στην Ευρώπη και η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν καταφέρνει να τους συλλάβει όλους», συμπλήρωσε.
Επέκταση των υπηρεσιών
Αν και η πιο δημοφιλής υπηρεσία των πωλητών είναι η παροχή εγγράφων σε ξένους μαχητές στη Συρία που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος και άλλες ένοπλες οργανώσεις, προκειμένου να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, τα δίκτυα αυτά έχουν επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
Σε κοινή συνομιλία στο Telegram για ανθρώπους στο al-Hawl, καμπ στη βορειοανατολική Συρία όπου ζουν 60.000 γυναίκες και παιδιά με σχέσεις με το ISIS, μία από τους συνεργάτες του Ουζμπέκου- η οποία κρατείται σε γειτονικό καμπ- έγραψε: «Αν χρειάζεστε πλαστά έγγραφα από τη Ρωσία, την κεντρική Ασία, την Τουρκία, την Ευρώπη, στείλτε μου απευθείας μήνυμα».
Επίσης, η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν δημιούργησε μια νέα βάση πελατών από Αφγανούς πρόσφυγες στην Τουρκία, ανέφερε ο Ουζμπέκος. Αν και οι υπηρεσίες του είναι πολύ ακριβές για τους περισσότερους από τους εκτοπισμένους Αφγανούς, λέει ότι οι πελάτες του χρησιμοποιούν πλαστά διαβατήρια για να επιβιβαστούν σε πτήσεις προς δυτικές χώρες και να ζητήσουν άσυλο μόλις φτάσουν εκεί.
«Πραγματικά καλό διαβατήριο»
Αν και οι χαμηλόβαθμοί μαχητές του Ισλαμικού Κράτους συνήθως μετά βίας έχουν χρήματα για να αγοράσουν ένα διαβατήριο, τα υψηλόβαθμα στελέχη που θέλουν να «εξαφανιστούν» συνήθως αγοράζουν αρκετά έγγραφα από διαφορετικές χώρες και τα χρησιμοποιούν για να μετακινούνται συχνά, αλλάζοντας διαβατήριο για κάθε πτήση, ανέφερε Ρώσος πωλητής.
«Είχα μόνο μερικές εκατοντάδες δολάρια όταν ήρθα από τη Συρία, οπότε αγόρασα το πιο φτηνό διαβατήριο, ένα πραγματικά κακής ποιότητας από το Τατζικιστάν. Δεν είχε αποτέλεσμα και με συνέλαβαν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης», δήλωσε Ρώσος που ήταν μαχητής του Ισλαμικού Κράτους έως το 2015.
«Στη συνέχεια, η οικογένειά μου μάζεψε αρκετά χρήματα για να αγοράσω ένα καλύτερης ποιότητας. Οπότε πήρα ένα αληθινό ρωσικό διαβατήριο, αλλά με τη φωτογραφία μου και μπόρεσα να πάει στην Ουκρανία με αυτό. Ήταν πραγματικά καλό. Μία φορά με σταμάτησε η αστυνομία στην Ουκρανία και το πήραν, αλλά μου το επέτρεψαν μία εβδομάδα αργότερα και μου είπαν ότι όλα ήταν εντάξει. Δυστυχώς, αυτό το διαβατήριο λήγει τώρα, οπότε προσπαθώ να βρω χρήματα για να αγοράσω ένα νέο», συμπλήρωσε.
Μέχρι και πιστοποιητικά θανάτου
Αν κάποιος θέλει να σιγουρευτεί ότι θα «εξαφανιστεί» τελείως, ο Ουζμπέκος προσφέρει ακόμη και τουρκικό πιστοποιητικό θανάτου, έναντι 500 δολαρίων, το οποίο μπορεί να σταλεί στο προξενείο της χώρας του πελάτη. «Αν δεν είσαι ο Αμπού Μπακρ Μπαγκντάντι (ο αρχηγός του ISIS που σκοτώθηκε το 2019), κανένας δεν θα πάει στο νεκροτομείο για να ελέγξει αν πραγματικά πέθανες. Απλά θα δεχθούν το έγγραφο και θα το περάσουν στο σύστημα», δήλωσε.
Υπάρχουν διάφορες επιλογές διαβατηρίου, ανάλογα με την εθνικότητα του πελάτη, τις γλώσσες που μιλάει, πού θέλει να πάει και πόσα θέλει να δώσει. Τα φτηνότερα έγγραφα με τα οποία πάνε στην Ευρώπη είναι από τη Ρωσία, το Κιργιστάν και το Καζακστάν, τα οποία κοστίζουν περίπου 5.000 δολάρια ή 6.000 δολάρια στο πλαίσιο πακέτου με βίζα για τη Σένγκεν. Άλλες δημοφιλείς και λίγο πιο ακριβές επιλογές είναι έγγραφα από την Ουκρανία τη Μολδαβία, που επιτρέπουν το ταξίδι χωρίς βίζα στην ΕΕ.
Η πιο ακριβή επιλογή είναι διαβατήριο της ΕΕ, 8.000 δολάρια, που συνήθως ζητούν δυτικοί και Άραβες που μιλούν λίγα γαλλικά και μπορούν να περάσουν ως Γάλλοι ή Βέλγοι. Συνήθως, ένας πολίτης της ΕΕ φτάνει στην Τουρκία με το δικό του διαβατήριο, το πουλά στον Ουζμπέκο και τους συνεργάτες του για περίπου 2.500 ευρώ και μετά αλλάζουν τη φωτογραφία με εκείνη του πελάτη. Στη συνέχεια, ο αρχικός ιδιοκτήτης δηλώνει απώλεια του εγγράφου και κάνει αίτηση για αντικατάστασή του στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη.
Τα διαβατήρια τυπώνονται στις χώρες από τις οποίες προέρχονται και στέλνονται εκεί που περιμένει ο πελάτης, όπου μπαίνουν επίσημες σφραγίδες εισόδου από τα σύνορα, κάτι που βοηθά στην ενίσχυση της νομιμότητας του εγγράφου. «Το διαβατήριο από μόνο του δεν κοστίζει τίποτα. Αυτό που κοστίζει είναι οι σφραγίδες», δήλωσε ο Ρώσος πωλητής. «Τα περισσότερα χρήματα πάνε σε δωροδοκίες για τις σφραγίδες», εξήγησε.
«Στο παρελθόν η ποιότητα των διαβατηρίων στην αγορά ήταν τόσο κακή που υπήρχε ένας περιορισμένος αριθμός χωρών στις οποίες μπορούσε να ταξιδέψει κάποιος από τη Συρία. Τώρα, αυτά τα διαβατήρια είναι τόσο καλής ποιότητας που αν έχεις αρκετά χρήματα θα μπορούσες να πας παντού», συμπλήρωσε.
