O Βλαντιμίρ Πούτιν συγκέντρωσε τους κορυφαίους επιχειρηματίες της χώρας στην αίθουσα της Αγίας Αικατερίνης στο Μεγάλο Παλάτι του Κρεμλίνου για να συζητήσουν την απάντησή τους στους οικονομικούς κλυδωνισμούς που θα ακολουθούσαν.
Καθισμένος κάποια μέτρα μακριά τους τους είπε ότι δεν είχε άλλη επιλογή να από το να ξεκινήσει την στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. «Ήταν μια άσκοπη συνάντηση. Η βασική ιδέα ήταν να εξηγηθεί. Η εξήγηση ήταν: «Το καταλαβαίνω, αλλά δεν είχα άλλη διέξοδο. Αυτό πιστεύει πραγματικά», είπε μία πηγή στους FT.
Οι δυτικοί άρχισαν να «παγώνουν» τα περιουσιακά στοιχεία και επέβαλαν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις σε περισσότερους από μισούς από τους πιο εξέχοντες επιχειρηματίες της Ρωσίας, μια κίνηση που σύμφωνα με αξιωματούχους στοχεύει να εξαναγκάσει την ελίτ της χώρας να απαιτήσει από τον Πούτιν να αλλάξει στάση. Αλλά η δυναμική της συνάντησης έδωσε ένα πολύ πιο ισχυρό μήνυμα στους δισεκατομμυριούχους. Προειδοποίησε ότι όποιος απέφευγε να συναλλάσσεται με εταιρείες που δέχθηκαν κυρώσεις από τη Δύση θα αντιμετώπιζε τιμωρία βάσει του νόμου - υπονοώντας ότι οι ολιγάρχες έπρεπε να πάρουν θέση - ενώ δήλωσε επίσης ότι η Ρωσία θα βοηθήσει τις εταιρείες που πλήττονται από τις δυτικές κυρώσεις.
«Κανείς δεν θέλει πραγματικά να υποφέρει. Αλλά το μήνυμα είναι ότι θα πρέπει να το κάνουμε», είπε ένας ανώτερος κρατικός τραπεζίτης. «Το να είσαι στη λίστα κυρώσεων των ΗΠΑ ήταν παλαιότερα σύμβολο πατριωτισμού. Τώρα όμως είναι απαίτηση. Αν δεν είσαι, είναι ύποπτο».
Ο Βρετανός συγγραφέας Oliver Bullough εξηγεί ότι οι ολιγάρχες δεν είναι οι ανεξάρτητοι επιχειρηματίες που ήταν, αλλά πλέον τείνουν να είναι διαχειριστές κρατικών εταιρειών και μεγάλοι κρατικοί εργολάβοι. Μπορεί να κατέχουν τις εταιρείες τους, αλλά το κάνουν για όσο διάστημα θέλει ο Πούτιν. Όπως λέει για να πειστούν οι ολιγάρχες να πιέσουν τον Πούτιν να αλλάξει την προσέγγισή του στην Ουκρανία, οι κυρώσεις θα πρέπει να τους προκαλέσουν «οικονομικό πόνο». Δεδομένου ότι η πλειονότητα του πλούτου των ολιγαρχικών κρατείται στην ανοικτή θάλασσα, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να εντοπιστεί και να κατασχεθεί.
«Εάν οι δυτικές χώρες μπορέσουν να βρουν αυτόν τον πλούτο, να τον παγώσουν και να απειλήσουν να τον κατάσχουν, τότε οι ιδιοκτήτες μπορεί να είναι δεκτικοί σε κάποιου είδους συμφωνία».
The Wall Street Journal: Τι πρέπει να ξέρουμε για τους Ρώσους ολιγάρχες
Ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και άλλοι έχουν δηλώσει ότι κινούνται προς τον έλεγχο περιουσιακών στοιχείων μιας ομάδας πλούσιων και ισχυρών Ρώσων.
Οι δυτικές κυβερνήσεις υπογραμμίζουν ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες έχουν επωφεληθεί από τους στενούς δεσμούς με τον Πούτιν. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν ξοδέψει τα χρήματά τους έκτος Ρωσίας, ενισχύοντας τις οικονομίες άλλων χωρών, με αγορές ακινήτων και άλλες επενδύσεις. Ωστόσο, τώρα, οι αρχές σε όλο τον κόσμο βλέπουν αυτές τις κινήσεις τους ως τρόπο πίεσης προς τον Ρώσο πρόεδρο.
Κάποιοι έχουν δηλώσει δημόσια ότι είναι κατά του πολέμου, ενώ άλλοι από τους πιο γνωστούς ολιγάρχες της Ρωσίας δεν περιλαμβάνονται στις λίστες κυρώσεων καμίας κυβέρνησης. Αυτό αφορά τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς, ο προσφέρθηκε να συνδράμει στις ειρηνευτικές προσπάθειες, ενώ χθες ανακοίνωσε ότι πουλά την Τσέλσι και θα προσφέρει τα χρήματα για την στήριξη των θυμάτων πολέμου.
Η Wall Street Journal μέσα από μια σειρά ερωτήσεων-απαντήσεων επιχειρεί να εξηγήσει τι ισχύει με τους Ρώσους ολιγάρχες.
Τι είναι ένας ολιγάρχης;
Ο όρος προέρχεται από την πολιτική επιστήμη. Η «ολιγαρχία» περιγράφει ένα σύστημα εξουσίας που καθοδηγείται από μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Τα τελευταία χρόνια, η λέξη «ολιγάρχης» έχει αποκτήσει μια πιο συγκεκριμένη σημασία όταν σχετίζεται με τη Ρωσία, αναφερόμενη στην ομάδα Ρώσων επιχειρηματιών και αξιωματούχων που απέκτησαν πλούτο και εξουσία τα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Γιατί οι δυτικές κυβερνήσεις επιβάλλουν κυρώσεις σε Ρώσους ολιγάρχες;
Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις σε πολλά από αυτά τα πρόσωπα τα προηγούμενα χρόνια, μεταξύ άλλων μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντείνει τους περιορισμούς και έχουν προσθέσει ονόματα στους καταλόγους τους.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν τόνισε ότι οι ολιγάρχες παρέχουν πόρους για να στηρίξουν τη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία και πρέπει να πληρώσουν το τίμημα. Ο Πούτιν «εξετάζει τον αντίκτυπο στη δική του οικονομία, στους πλούσιους ολιγάρχες φίλους του και στον λαό της Ρωσίας», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι τον Φεβρουάριο σχετικά με την προσπάθεια επιβολής κυρώσεων από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους.
Πώς απέκτησαν οι ολιγάρχες της Ρωσίας τον πλούτο και τη δύναμή τους;
Τα πρόσωπα αυτά συσσώρευσαν πλούτο και δύναμη με διαφορετικούς τρόπους. Μερικοί από αυτούς που περιλαμβάνονται στη λίστα κυρώσεων ανήκουν στον στενό κύκλο του Πούτιν. Άλλοι είναι μακροχρόνιοι συνεργάτες. άλλοι πάλι επωφελήθηκαν από ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων που ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Έχουν όλοι γιοτ;
Όχι, αλλά όπως πολλοί εκ των δισεκατομμυριούχων, επιλέγουν να κατέχουν ένα γιοτ. Οι γαλλικές αρχές κατέσχεσαν την Πέμπτη ένα γιοτ που φέρεται να ανήκει σε εταιρεία του Igor Sechin, διευθύνοντα σύμβουλο της ρωσικής πετρελαιοπαραγωγού Rosneft. Το γιοτ κατασχέθηκε σε ναυπηγείο στο La Ciotat, στις ακτές της Μεσογείου της Γαλλίας. Το γιοτ υποβαλλόταν σε επισκευές, αλλά οι γαλλικές αρχές δήλωσαν ότι είχαν γίνει ρυθμίσεις για να αποπλεύσει επειγόντως. Στον Sechin έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Σύμφωνα με το Forbes, oι γερμανικές αρχές κατάσχεσαν το αξίας 600 εκατομμυρίων δολαρίων σούπερ γιοτ του Ρώσου ολιγάρχη Άλισερ Ουσμάνοφ, το οποίο βρισκόταν σε ναυπηγείο στο Αμβούργο. Tο μήκους 156 μέτρων Dilbar- που θεωρείται το μεγαλύτερο μηχανοκίνητο σκάφος στον κόσμο σε ό,τι αφορά το μεικτό βάρος- κατασχέθηκε από τις γερμανικές αρχές την Τετάρτη. Το γιοτ βρισκόταν στο ναυπηγείο της Blohm+Voss από τα τέλη Οκτωβρίου.
Πώς σχολιάζουν Ρώσοι ολιγάρχες για την εισβολή;
Ο Όλεγκ Ντεριπάσκα, μεγιστάνας των πρώτων υλών στον οποίο είχαν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν στις ΗΠΑ, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Κυριακή ότι η ειρήνη «είναι πολύ σημαντική». Ο Ντεριμπάσκα μήνυσε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών το 2019 αμφισβητώντας τη συμπερίληψή του σε αναφορά για τους Ρώσους ολιγάρχες καθώς και τις κυρώσεις εναντίον του, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ επέρριψαν ψευδείς κατηγορίες βασισμένες σε φήμες και υπονοούμενα για να υποστηρίξουν τις κυρώσεις. Δικαστήριο απεφάνθη εναντίον του τον περασμένο Ιούνιο.
Το όνομα του Μικαΐλ Φρίντμαν, ιδρυτή της Alfa Bank, της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας της Ρωσίας, βρίσκεται στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ. Ο Φρίντμαν είπε ότι θα τις αμφισβητήσει, υπογραμμίζοντας ότι δεν συνδέεται πολιτικά ή οικονομικά με τον Πούτιν.
«Μου φαίνεται ότι έχουμε κάνει πολλά καλά πράγματα, επενδύσαμε σε εταιρείες, δημιουργήσαμε πολλές θέσεις εργασίας», είπε ο Φρίντμαν σε συνέντευξη Τύπου από το γραφείο της εταιρείας του στο Λονδίνο. «Θα κινηθούμε δικαστικά για να προστατεύσουμε τη φήμη μας».
Με πληροφορίες FT, BBC & The Wall Street Journal
