Ο Kim Kang-woo είχε ήδη πραγματοποιήσει το επικίνδυνο ταξίδι για να διαφύγει από τη Βόρεια Κορέα, περνώντας τα σύνορα με την Κίνα. Όμως, έκανε το αδιανόητο: μπήκε ξανά κρυφά στη χώρα, για χάρη της μητέρας του.
Με μια μαύρη κουκούλα και ένα κρυμμένο μαχαίρι, ανακατεύτηκε με τους εμπόρους στην κινεζική πλευρά του ποταμού Γιαλού και περίμενε να χαλαρώσουν οι Βορειοκορεάτες στρατιώτες. Σιωπηλά έκλαιγε, φέρνοντας στο μυαλό του τι μπορεί να τον περίμενε στην άλλη πλευρά: θάνατος, φυλακή ή η επανένωση με τη μητέρα του.
«Όταν σκέφτηκα τη μητέρα μου, υπήρχε μόνο ένας δρόμος. Έπρεπε να γυρίσω πίσω. Και αν με έπιαναν, ήμουν έτοιμος να πεθάνω», λέει στην Washington Post, όπου ο ίδιος και η μητέρα του παραχώρησαν την πρώτη τους συνέντευξη.
Πάνω από 33.800 Βορειοκορεάτες έχουν περάσει στη Νότια Κορέα- με την ελπίδα να γλιτώσουν από τη φτώχεια και την καταπίεση- από το 1998, όταν η Σεούλ άρχισε να τους καταμετρά. Εκατοντάδες άλλοι έχουν διαφύγει στην Κίνα, τη Ρωσία και αλλού.
Είναι σύνηθες αυτοί που αυτομολούν να εγκαθίστανται στη Νότια Κορέα, προκειμένου να βοηθήσουν συγγενείς, που έχουν μείνει πίσω, να διαφύγουν. Αλλά είναι σπάνιο να γυρίζει κάποιος στη Βόρεια Κορέα και ακόμη σπανιότερο να καταφέρει να επιστρέψει στη Νότια Κορέα. Ο Kim το έκανε, για να βοηθήσει τη μητέρα του, με συνέπεια να καταδικαστεί και να φυλακιστεί στη Νότια Κορέα.
Η Washington Post επιβεβαίωσε την επιστροφή του Kim στη Βόρεια Κορέα και τη δεύτερη απόδρασή του, μέσω δικαστικών αρχείων της Νότιας Κορέας, αλλά δεν μπορεί να επαληθεύσει τι συνέβη εντός των συνόρων της απομονωμένης χώρας.
«Δεν μπορώ να σαπίσω σε αυτή τη χώρα»
Ο Kim ήταν ένα μελετηρό παιδί που μεγάλωσε σε μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Κίνα. Ήταν ο κορυφαίος στην τάξη του αποφοιτώντας, αλλά δεν μπορούσε να πάει σε πανεπιστήμιο επειδή προερχόταν από φτωχή οικογένεια.
Όταν έγινε 20 ετών, σκέφτηκε τη ζωή του ως αγρότης και εργάτης, που δούλευε για το καθεστώς, ενώ ο ίδιος και η μητέρα του μερικές φορές δεν είχαν αρκετό φαγητό. Ήθελε περισσότερα, ένα πτυχίο, μια σταθερή δουλειά.
Είπε στη μητέρα του, την Im Su-ryuh, ότι σκόπευε να φύγει για τη Νότια Κορέα και της ζήτησε να περιμένει τρία χρόνια. Εκείνη, έδωσε στον μοναχογιό της ένα βραστό αυγό προτού φύγει, το οποίο ο Kim το ξαναέβαλε στα χέρια της. Δεν μπορούσε να τον αποχαιρετίσει, προκειμένου να μην υποψιαστούν κάτι οι γείτονες. Έκλαιγε σιωπηλά για πολλές νύχτες μετά τη φυγή του. Ο σύζυγός της είχε σκοτωθεί παίρνοντας τον ίδιο δρόμο πριν από χρόνια.
«Μου είπε “δεν μπορώ να σαπίσω σε αυτή τη χώρα για την υπόλοιπη ζωή μου”. Δεν μπορούσα να τον εμποδίσω, ούτε να τον ενθαρρύνω», λέει η 51χρονη. «Λυπόμουν που είχε τη λάθος μητέρα, η οποία δεν μπορούσε να του δώσει μια καλύτερη ζωή. Πίστευα ότι δεν θα τον ξαναδώ», συμπληρώνει.
Τη νύχτα του Μαΐου του 2016 που ο Kim διέσχισε μόνος τον ποταμό Γιαλού, έβρεχε καταρρακτωδώς. Έφτασε στη Σεούλ έπειτα από πέντε μήνες, περνώντας από την Κίνα, το Λάος και την Ταϊλάνδη, μια συνήθης διαδρομή για αυτούς που αυτομολούν. Έντεκα μήνες αφότου έφυγε από το σπίτι, η Im έμαθε πως ο γιος της έφτασε στη Σεούλ.
He escaped North Korea, then risked everything to go back for his mom https://t.co/phlXqrdeTB
— The Washington Post (@washingtonpost) October 7, 2022
Το σχέδιο που κατέρρευσε
Ο Kim έκανε όποια δουλειά μπορούσε να βρει. Σε οικοδομή, σε κατάστημα με στρώματα, σε άλλο με κινητά. Σκεφτόταν τη μητέρα του κάθε βράδυ, επιστρέφοντας από τη δουλειά στο σπίτι, ή όποτε έτρωγε ένα νόστιμο γεύμα.
Το 2019 είχε μαζέψει αρκετά χρήματα και γνώρισε κάποιον που εμπιστευόταν. Μπορούσε επιτέλους να κανονίσει τη διαφυγή της μητέρας του. Τον Μάιο της ίδιας χρονιάς αγόρασε ένα αεροπορικό εισιτήριο για την Κίνα. Ήθελε να βοηθήσει τη μητέρα του να κάνει το δύσκολο ταξίδι προς την ελευθερία. Αλλά δεν ήταν στα πλάνα του να ρισκάρει τη ζωή του για δεύτερη φορά.
Αφού έφτασε στα σύνορα με τη Βόρεια Κορέα, συνεργάστηκε με το άτομο που θα κανόνιζε την απόδραση της μητέρας του. Όμως, δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με την ίδια.
Οι Βορειοκορεάτες που ζουν κοντά στα σύνορα χρησιμοποιούν λαθραία κινεζικά κινητά για να πιάσουν σήμα από τα δίκτυα της Κίνας. Τελικά, η μητέρα του τηλεφώνησε με ένα κινητό που δανείστηκε.
Είπε στον γιο της, που τότε ήταν 23 χρονών, πως φοβόταν. Δεν είχε δικό της κινητό και ανησυχούσε ότι δεν θα μπορούσε να τον βρει στην κινεζική πλευρά. Ίσως θα έπρεπε να δοκιμάσουν κάποια άλλη φορά, του είπε και κόπηκε η γραμμή.
Ξανά στη Βόρεια Κορέα, κρυφά
Ο Kim πανικοβλήθηκε. Του τελείωναν τα χρήματα και η βίζα του σύντομα θα έληγε. Είχε εξαντλήσει τα πάντα για να καταφέρει να φτάσει έως εκεί και δεν ήταν σίγουρος πότε θα μπορούσε να επιστρέψει. Στη σκέψη να ξαναμπεί στη Βόρεια Κορέα, ανησυχούσε για την ασφάλεια τόσο τη δική του όσο και της οικογένειάς του. Εάν τον έπιαναν, θα μπορούσαν να τους σκοτώσουν.
«Δίστασα, επειδή ήμουν τρομοκρατημένος. Αλλά ένιωθα ότι δεν θα ξαναέβλεπα ποτέ τη μητέρα μου», θυμάται. Για δύο ημέρες παρακολουθούσε από την κινεζική πλευρά του ποταμού τις κινήσεις των Βορειοκορεατών φρουρών, προκειμένου να μάθει το πρόγραμμά τους. Τη δεύτερη ημέρα, όταν οι φρουροί σταμάτησαν για βραδινό, ξαναπέρασε τα σύνορα και έτρεξε στο δάσος.
Έφτασε στο σπίτι της μητέρας του και χτύπησε την πόρτα. Η Im έμεινε έκπληκτη. Αγκαλιάστηκαν και έκλαψαν σιωπηλά. Αμέσως μετά, εκείνη φοβήθηκε για την ασφάλειά τους. «Είναι τρελός. Η ευτυχία μου κράτησε για μια στιγμή, μετά ανατρίχιασα. Εάν τον έπιαναν, θα μπορούσε να εκτελεστεί αμέσως και οι υπόλοιποι θα καταλήγαμε στη φυλακή», εξηγεί.
Τις επόμενες 22 ημέρες, ο Kim προσπαθούσε να κανονίσει με μεσάζοντες στην άλλη πλευρά των συνόρων, για να περάσει μαζί με τη μητέρα του στην Κίνα. Όμως, δεν είναι εύκολο να κανονιστεί τόσο γρήγορα ένα τέτοιο ταξίδι, ιδιαίτερα επειδή τα άτομα με τα οποία μιλούσε τον αντιμετώπιζαν με δυσπιστία όταν τους είπε πως είχε γυρίσει πίσω στη Βόρεια Κορέα.
Το ένα από τα πολλά τηλεφωνήματα που έκανε εκείνες τις ημέρες το «έπιασαν» οι υπηρεσίες πληροφοριών της Βόρειας Κορέας, λέει ο Kim. Όταν ο ίδιος έλειπε, αξιωματούχοι έκαναν έφοδο στο σπίτι της μητέρας του και τη συνέλαβαν. Οι ανακριτές τη χτύπησαν και προσπάθησαν να την κάνουν να παραδεχθεί ότι ο γιος της είχε ξαναμπεί στη χώρα, κάτι που η ίδια αρνήθηκε επανειλημμένα.
Ο Kim κρύφτηκε στο σπίτι φίλου, που του είπε ότι έπρεπε να φύγει από τη Βόρεια Κορέα για το καλό της οικογένειάς του. Σύμφωνα με τα δικαστικά αρχεία στη Σεούλ, έφυγε από τη χώρα του για δεύτερη φορά την επομένη της σύλληψης της μητέρας του. Πέρασε ξανά τον ποταμό Γιαλού, χωρίς εκείνη.
Η σύλληψη στη Σεούλ
Αφού επέστρεψε στη Σεούλ, δέχθηκε τηλεφώνημα από αξιωματούχο των υπηρεσιών πληροφοριών της Νότιας Κορέας. «Σε περιμέναμε», του είπε. Έτσι ο Kim έμαθε πως η νοτιοκορεάτικη κυβέρνηση είχε παρακολουθήσει το ταξίδι του, μέσω του κινητού του. Τον ανέκριναν για εβδομάδες, καθώς οι αρχές προσπαθούσαν να διαπιστώσουν εάν είναι κατάσκοπος.
Ήταν αντιμέτωπος με ποινή φυλάκισης έως τρία έτη, αλλά ο δικαστής τον Αύγουστο του 2020 έδειξε επιείκεια, επειδή ο Kim εξέφρασε τη μεταμέλειά του και οι εισαγγελείς έκριναν ότι δεν είχε ιστορικό παραβίασης νόμων που σχετίζονται με τις σχέσεις των δύο χωρών. Έτσι, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης έξι μηνών και δύο χρόνων υπό δικαστική επιτήρηση.
«Ένιωσα σαν να ξαναγεννήθηκα»
Έπειτα από μία από τις ανακρίσεις, ένας από τους μεσάζοντες τηλεφώνησε στον Kim και του είπε ότι η μητέρα του είχε καταφέρει να βγει από τη Βόρεια Κορέα με ασφάλεια. Εκείνος δεν το πίστεψε και ζήτησε να του στείλουν φωτογραφία και να της μιλήσει στο τηλέφωνο. Όταν άκουσε τη φωνή της, κανόνισε να τη βοηθήσουν να φτάσει στη Νότια Κορέα, περνώντας από την Κίνα, το Λάος και την Ταϊλάνδη.
«Ήμουν απίστευτα χαρούμενος. Ένιωσα σαν να ξαναγεννήθηκα», λέει στην ανάμνηση εκείνου του τηλεφωνήματος. «Ποτέ δεν πίστευα ότι θα ερχόταν αυτή η ημέρα», σημειώνει η μητέρα του.
Δεν της είχε πει για τη σύλληψή του, αλλά όταν εκείνη έφτασε στη Σεούλ και δεν μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί του, άρχισε να το υποψιάζεται. Τελικά, οι φίλοι του της αποκάλυψαν πού βρισκόταν.
«Στεναχωρήθηκα. Ο γιος μου, που απλά ήθελε να σπουδάσει, ήταν στη φυλακή εξαιτίας μου», λέει. Του έγραφε κάθε εβδομάδα γράμματα, περιγράφοντάς του τι της έκανε εντύπωση από τη ζωή στη Νότια Κορέα και μετρούσε αντίστροφα για την αποφυλάκιση του γιου της. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 2020 τον περίμενε έξω από τη φυλακή. Φανταζόταν ότι είχε ζήσει συνθήκες παρόμοιες με εκείνες στις φυλακές της Βόρειας Κορέας και ανησυχούσε για την υγεία του.
«Όταν βγήκε, μου φαινόταν τόσο αδύναμος και μικρός», λέει η Im. «Στην πραγματικότητα, είχα πάρει τόσο βάρος… μετά βίας κινούμουν», σχολιάζει εκείνος.
Σήμερα, η Im μένει σε διαμέρισμα στη Σεούλ, από αυτά που παρέχει η Νότια Κορέα σε αυτούς που έχουν αυτομολήσει και παρακολουθεί σεμινάρια, προκειμένου να μπορέσει να βρει μια δουλειά. Ο Kim, 27 ετών σήμερα, ζει σε απόσταση 40 λεπτών. Αυτή την περίοδο δεν εργάζεται, προκειμένου να επικεντρωθεί στο να εισαχθεί σε πανεπιστήμιο. Έχει κάνει αίτηση σε έξι εκπαιδευτικά ιδρύματα, θέλοντας να σπουδάσει διεθνείς σχέσεις.
