ADVERTORIAL
Υποθέστε ότι είστε CEO και αναζητάτε κάποιον για μία σημαντική θέση στην εταιρεία σας. Τι γνώμη θα σχηματίζατε για ένα ενδιαφέρον βιογραφικό με εξόφθαλμα ορθογραφικά λάθη;
Πολλοί πιθανόν να απέρριπταν αμέσως τον υποψήφιο, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να προσλάβουν έναν επαγγελματία υψηλής λειτουργικότητας, πανέξυπνο και απλώς νευροδιαφορετικό. Πολύ περισσότεροι άλλωστε αγνοούν ακόμα και τον όρο «νευροδιαφορετικός». Μέχρι την περασμένη εβδομάδα τον αγνοούσα κι εγώ.
Άλλοι πάλι είναι νευροδιαφορετικοί και ούτε καν το γνωρίζουν: ο πρώην διεθνής μπασκετμπολίστας Δημήτρης Παπανικολάου πέρασε δεκαετίες ολόκληρες πριν ανακαλύψει ότι είναι αυτιστικός υψηλής λειτουργικότητας, αφού διαγνώστηκε μετά τη διάγνωση της ανήλικης κόρης του, της Άριας, στο φάσμα του αυτισμού.
Την προηγούμενη Τετάρτη μας μίλησε για την ιστορία του στα γραφεία της Vodafone, σε μία συζήτηση με τον εργοθεραπευτή και συνιδρυτή του ψηφιακού «σπιτιού» για την αναπηρία nevronas.gr, Νίκο Παγίδα και τη Head of Legal & External Affairs της Vodafone Μαρία Σκάγκου, Executive Sponsor της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας που επίσης έχει έναν αδελφό στο φάσμα του αυτισμού.
Πολλοί «έχουμε συμπεριφερθεί με τρόπο που δεν θα θέλαμε, από άγνοια», αναγνώρισε η διευθύντρια HR Ηρώ Μέλλιου, παρατηρώντας ότι η νευροδιαφορετικότητα δεν υπήρχε καν ως όρος στην αγορά εργασίας. «Γνωρίζαμε για ανθρώπους στο φάσμα του αυτισμού, με δυσλεξία, με πολύ διαφορετικές ικανότητες και ανάγκες.» Τώρα, «ανακαλύπτουμε νέες μορφές νευροδιαφορετικότητας» με στόχο τη μεγαλύτερη αποδοχή ώστε να ξεδιπλώσουν την πλήρη δυναμική τους.
Ο αυτισμός είναι «διαφορετικότητα χωρίς επιλογή», σχολίασε ο Δημήτρης Παπανικολάου, περιγράφοντας πως ιδιοφυείς επιστήμονες ήταν νευροδιαφορετικά άτομα.
Ο παλαίμαχος μπασκετμπολίστας της Εθνικής, διαγνώστηκε στα 42 του, μετά τη διάγνωση της κόρης του στο φάσμα του αυτισμού. Ορισμένα πράγματα δεν είναι αυτονόητα «μέχρι να καταλάβεις τον εαυτό σου και να αρχίσεις να ισορροπείς», παρατήρησε. «Σταματήσαμε να κυνηγάμε την Άρια».
«Ξεχνάμε ότι αυτά τα παιδιά γίνονται ενήλικες που πρέπει να σπουδάσουν και να βγουν στην αγορά εργασίας» είπε στο σημείο αυτό η Μαρία Σκάγκου, που μεγάλωσε με έναν αυτιστικό αδελφό χαμηλής λειτουργικότητας, λέγοντας πως πολλά στοιχεία της προσωπικότητάς της τα οφείλει στη σχέση της με τον αδελφό της.
«Μαθητές της γενιάς μας βασανίζονταν ως «ανορθόγραφοι». Όταν λαμβάνω ένα ανορθόγραφο βιογραφικό σημείωμα αντί να επικρατήσει η προκατάληψη, πρέπει να σκεφτώ ότι μπορεί να είναι ένας εκπληκτικός μηχανικός» παρατήρησε η Μαρία Σκάγκου, προσθέτοντας ότι η διάγνωση λειτουργεί μεν ως δίχτυ προστασίας, αλλά δυστυχώς στην ευρύτερη αγορά εργασίας δεν είναι εξασφαλισμένη η αποδοχή.
Πόσο έτοιμοι είμαστε εμείς να δουλέψουμε μαζί τους; «Δεν είναι αυτονόητο για όσους δεν γνωρίζουν.»
Ένα απλό, αλλά καθόλου αυτονόητο για τους αμύητους παράδειγμα, έδωσε ο Δημήτρης Παπανικολάου: «Με άτομα στο φάσμα του αυτισμού, πρέπει να κυριολεκτείς πάντα, και να είσαι συγκεκριμένος». «Αν πεις σε κάποιον νευροδιαφορετικό ότι έπεσαν τα καράβια σου έξω» δεν αποκλείεται να σε ρωτήσει πού έπεσαν τα καράβια, θεωρώντας ότι μιλάς σοβαρά.
Για να καλύψει το χάσμα της άγνοιας, το JobsLink είναι μία πλατφόρμα με σκοπό την υποστήριξη στην εύρεση εργασίας για άτομα στο φάσμα του αυτισμού, που διασυνδέει επιχειρήσεις με νευροδιαφορετικούς εργαζόμενους, μέσω ενός καταρτισμένου μέντορα-διαμεσολαβητή.
Ο αυτισμός είναι «διαφορετικότητα χωρίς επιλογή», σχολίασε ο Δημήτρης Παπανικολάου, περιγράφοντας πως ιδιοφυείς επιστήμονες ήταν νευροδιαφορετικά άτομα.
Ο Νίκος Παγίδας του nevronas.gr επισήμανε ότι πολύ συχνά τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού περιμένουν πολύ ώσπου να ξεκινήσει η παράλληλη στήριξη στα σχολεία, κάτι που συμβαίνει και με τα τμήματα ένταξης που βοηθούν τους υπόλοιπους νευροδιαφορετικούς μαθητές. Και, έτσι κι αλλιώς, τα διαθέσιμα εκπαιδευτικά εργαλεία δεν είναι όλα, για όλα τα παιδιά. Για την αυτονομία των ενηλίκων αναφέρθηκε στις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης και στην έλλειψη προγραμμάτων μετά την ολοκλήρωση των σχολικών χρόνων.
«Είναι σημαντικό να δίνεται πρόσβαση στην αγορά εργασίας έστω και σε προστατευόμενες συνθήκες», τόνισε η Μαρία Σκάγκου, χαρακτηρίζοντας «βάλσαμο» την προσθήκη νευροδιαφορετικών ανθρώπων υψηλής λειτουργικότητας στη Vodafone. «Ένας τέτοιος συνάδελφος θα μας κρατούσε στο ρολόι».
Στην Ελλάδα, «είμαστε πιο πίσω, σε επίπεδο επιχειρήσεων, από το εξωτερικό όπου υπάρχει άλλη δυνατότητα απορρόφησης και συνθήκες προστατευόμενης εργασίας», και για τις υπόλοιπες εκφάνσεις της νευροδιαφορετικότητας. «Είναι πάρα πολύ εύκολο να είναι συμπεριληπτική μια εταιρεία, με ένα δίχτυ ασφαλείας για τον εργαζόμενο» σημείωσε, λέγοντας πως στόχος του Ιδρύματος Vodafone είναι πολλές δράσεις επί της ουσίας, ώστε να αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας.
«Ασφάλεια για τον εργαζόμενο και κατανόηση των υπολοίπων. Πριν ξεστομίσουμε εκφράσεις όπως «δυσλεκτικός είσαι;» ας κάνουμε ένα νοητικό τσεκ, πριν ανοίξουμε το στόμα μας».
Άλλωστε αυτό ακριβώς σηματοδοτεί η ανακοίνωση του Ιδρύματος Vodafone για τη δημιουργία του εσωτερικού δικτύου «Neurodiversity & Allies Network», που στοχεύει στην ενημέρωση και την ενεργοποίηση προς την συμπερίληψη και αποδοχή της Νευροδιαφορετικότητας, μέσα από σχετικές ενημερώσεις και δράσεις.
«Ασφάλεια για τον εργαζόμενο και κατανόηση των υπολοίπων. Πριν ξεστομίσουμε εκφράσεις όπως «δυσλεκτικός είσαι;» ας κάνουμε ένα νοητικό τσεκ, πριν ανοίξουμε το στόμα μας».
Ο Δημήτρης Παπανικολάου μίλησε για την ακαδημία για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, μέσα από δράσεις αθλητισμού, τονίζοντας την αξία της βιωματικής εκπαίδευσης και το «πάντρεμα» ειδικών και τυπικών σχολείων με κοινές δραστηριότητες. Αυτό άλλωστε ισχύει για κάθε παιδί και κάθε άλλη περίπτωση ορατής και αόρατης αναπηρίας. «Αν το παιδί σας, έχει έναν συμμαθητή με αμαξίδιο, η θέση του πάρκιγνκ «παίρνει το πρόσωπο» αυτό του συμμαθητή.»
Ο Δημήτρης Παπανικολάου σημείωσε πόσο χρήσιμη είναι η λειτουργία της ψηφιακής κάρτας αναπηρίας, αλλά πρόσθεσε ότι όλοι μπορούμε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε κάποια πιθανά σημάδια, και να διευκολύνουμε τη ζωή συνανθρώπων στο φάσμα του αυτισμού: «αν δεις ένα παιδάκι που διαρκώς στριφογυρίζει και πεταρίζει τα χέρια του, σε μια ουρά, με τον γονιό του, δώσε προτεραιότητα σε αυτόν τον πελάτη. Η προτεραιότητα αυτή δεν είναι ποτέ από λύπηση. Άλλο παράδειγμα είναι η εισαγωγή στο 5% των αυτιστικών μαθητών στο πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις. «Δεν είναι χάρη, λόγω του συστήματος δεν μπορούν να αποδώσουν».
Ερωτηθείσα αν θα εκτιμηθεί σε μία συνέντευξη ένας υποψήφιος που αποκαλύπτει ότι είναι Νευροδιαφορετικός, η κα Σκάγκου απαντά χωρίς δισταγμό θετικά: «Απαιτείται σθένος και ωριμότητα για να είμαστε ο εαυτός μας».
Η Νευροδιαφορετικότητα ως έννοια καλύπτει μία μεγάλη γκάμα χαρακτηριστικών, εξηγώντας γιατί και πώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ένα ευρύ φάσμα νευρογνωστικών ικανοτήτων. Πρόκειται για φυσιολογικές παραλλαγές του ανθρώπινου εγκεφάλου και αποκαλύπτει πως ο τρόπος με τον οποίο επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες, μέσα στην καθημερινότητά μας, διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Πώς λοιπόν μπορεί μια εταιρεία να βοηθήσει έναν συνάδελφο που είναι Νευροδιαφορετικός; «Με το να αντιμετωπίζεται από την ομάδα με όρους κανονικότητας, όπως την ορίζει το ίδιο το άτομο. Αναλαμβάνοντας ίσως δουλειά με τηλεργασία, από το σπίτι» αφού συχνά ενοχλούν τα έντονα φώτα και οι θόρυβοι. Μπορεί τα άτομα αυτά να έχουν δυσκολία στο να γράψουν μια παρουσίαση. Ας ασχοληθούν με κάτι άλλο (...) με απλά πράγματα κάνουμε εύκολη τη ζωή των συναδέλφων. Το πρώτιστο για μένα είναι να ακούσουμε τον άνθρωπο».
«Ο νευροδιαφορετικός δεν θέλει ούτε ηρωοποίηση, ούτε οίκτο. Υποστήριξη και αποδοχή χρειάζεται», ξεκαθάρισε ο Δημήτρης Παπανικολάου. «Οταν κοινοποίησα πως είμαι νευροδιαφορετικός, κάποιοι που δεν ήξεραν μού εύχονταν περαστικά» μας είπε στην αίθουσα που πλημμύρισε από γέλια κατανόησης. «Δεν πεθαίνεις από τον αυτισμό. Ο αποκλεισμός όμως μπορεί να σε σκοτώσει. Η νευροδιαφορετικότητα μπορεί να είναι η νέα λέξη που θα μάθετε».
