Τη συμμετοχή της Ρωσίας από τη New Start, τη συνθήκη για τον περιορισμό των στρατηγικών πυρηνικών οπλοστασίων, διακόπτει ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Είμαι αναγκασμένος να ανακοινώσω ότι η Ρωσία αναστέλλει τη συμμετοχή της στη συνθήκη για τα στρατηγικά όπλα», δήλωσε ο Πούτιν, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.
Προειδοποίησε, δε, ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να δοκιμάσει πυρηνικά όπλα αν το πράξουν πρώτα οι ΗΠΑ.
Προ ημερών η Washington Post, σε ανάλυσή της εξηγούσε, τι ακριβώς είναι αυτή η συνθήκη, με αφορμή τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Μπάιντεν ότι η Ρωσία δεν συμμορφώνεται με την εναπομείνασα συμφωνία ελέγχου των εξοπλισμένων μεταξύ των μεγαλύτερων δυνάμεων του κόσμου.
Οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι η Ρωσία αρνείται να επιτρέψει σε επιθεωρητές να εισέλθουν στο έδαφός της και δεν είναι πρόθυμη να συζητήσει το θέμα με την Ουάσινγκτον. Από την πλευρά της, η Μόσχα ανέφερε ότι θα ήταν ακατάλληλη η είσοδος για επιθεωρήσεις, ενώ η σχέση των χωρών είναι τεταμένη.
Τι είναι η συνθήκη New Start;
Η New Start είναι η τελευταία εναπομείνασα συμφωνία πυρηνικών όπλων μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ και παρατάθηκε για πέντε χρόνια το 2021.
Βάσει της συμφωνίας, οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές (με ανώτατο όριο τις 1.550 η καθεμία) και να περιορίσουν τον αριθμό των πλατφορμών εκτόξευσης, όπως οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι, σε 700 ή λιγότεροι.
Η συμφωνία επιτρέπει, επίσης, σε κάθε χώρα να διεξάγει επιτόπιες επιθεωρήσεις του οπλισμού της άλλης και απαιτεί την ανταλλαγή δεδομένων και την κοινοποίηση σχετικά με τα όπλα και τις εγκαταστάσεις.
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία υπέγραψαν τη New Start - επίσημα τη Νέα Συνθήκη για τη Μείωση των Στρατηγικών Όπλων - το 2010, για να αντικαταστήσουν τη συνθήκη Start του 1991. Τέθηκε σε ισχύ στις 5 Φεβρουαρίου 2011 και έλαβε πενταετή παράταση το 2021, αφού ο προκάτοχος του Μπάιντεν, Ντόναλντ Τραμπ, πίεσε ανεπιτυχώς για την επαναδιαπραγμάτευσή της.
Λειτουργούσε μέχρι στιγμής η συνθήκη;
Ναι. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία μείωσαν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια στα συμφωνηθέντα όρια μέχρι την προθεσμία του 2018 που όριζε η συνθήκη. Οι ΗΠΑ είχαν 1.420 αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές και 659 αναπτυγμένα στρατηγικά συστήματα εκτόξευσης την 1η Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η Ρωσία είχε 1.549 αναπτυγμένες κεφαλές που αποδίδονταν σε 540 αναπτυγμένους στρατηγικούς εκτοξευτές. Συνδυαστικά, οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% των πυρηνικών όπλων στον κόσμο.
Γιατί σταμάτησαν οι επιθεωρήσεις;
Αρχικά, οι επιτόπιες επιθεωρήσεις στη Ρωσία ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας Covid-19. Η Ουάσιγκτον αναφέρει ότι η Μόσχα αρνήθηκε να τις επανεκκινήσει τον Αύγουστο του 2022 εξαιτίας της τεταμένης κατάστασης με την εισβολή στην Ουκρανία.
Τον Νοέμβριο, επιχειρήθηκε προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλίων στο Κάιρο, ωστόσο, απέτυχε, αφού η Μόσχα αποφάσισε να τις αναβάλει. Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στις ΗΠΑ, Ανατόλι Αντόνοφ, δήλωσε ότι η χώρα του «παραμένει προσηλωμένη στους στόχους της συνθήκης New Start», αλλά θεωρεί «αδικαιολόγητη, άκαιρη και ακατάλληλη την πρόσκληση του αμερικανικού στρατού στις στρατηγικές μας εγκαταστάσεις», ενώ τα δύο έθνη βρίσκονται στις αντίθετες πλευρές της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Γιατί ο Τραμπ επιθυμούσε επαναδιαπραγμάτευση της New Start;
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε χαρακτηρίσει «βαθιά ελαττωματική» τη συνθήκη εν μέρει επειδή αφορά μόνο τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα - τα πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να απειλήσουν το έδαφος της άλλης χώρας - και όχι τα μικρότερου βεληνεκούς, τα λεγόμενα τακτικά όπλα. Το τακτικό οπλοστάσιο της Ρωσίας είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των ΗΠΑ.
Η κυβέρνηση Τραμπ ήλπιζε να εξαναγκάσει τη Ρωσία να συμφωνήσει σε πάγωμα του συνολικού αριθμού των πυρηνικών κεφαλών της. Ακόμα και ορισμένοι βοηθοί του Μπάιντεν μοιράζονται την ανησυχία τους ότι η New Start δεν ισχύει για τα πυρηνικά όπλα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς.
Ποια είναι η κατάσταση άλλων συμφωνιών ελέγχου των εξοπλισμών;
Ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μεσαίας Εμβέλειας (INF), που υπογράφηκε το 1987 από τους Ρίγκαν-Γκορμπατσόφ, και τη Συνθήκη Ανοικτών Ουρανών, βάσει της οποίας περισσότερα από 30 έθνη παραχωρούν το ένα στο άλλο πρόσβαση στον εναέριο χώρο με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών για στρατιωτικές δραστηριότητες.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν αποφάσισε να μην επανέλθει στη Συνθήκη αυτή λόγω ανησυχιών ότι η Μόσχα δεν λαμβάνει μέτρα για να συμμορφωθεί με τη συμφωνία.
