Όταν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συναντηθούν στην Ουάσιγκτον την Τρίτη στην ατζέντα τους θα κυριαρχήσουν η Ουκρανία, η Ρωσία και οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες. Αλλά πάνω από τη σύνοδο κορυφής τους διαφαίνεται μια χώρα μακριά από το έδαφος της συμμαχίας που το ΝΑΤΟ δεν ανέφερε καν μέχρι πριν από πέντε χρόνια: η Κίνα.
Η έκταση που καταλαμβάνει η Κίνα σήμερα στα σχέδια και τις σκέψεις των 32 μελών του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου και των στενών συμμάχων τους στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ολοένα και μεγαλώνει. Η Κίνα βοηθά τη Ρωσία να κάνει πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Οι κυβερνήσεις του ΝΑΤΟ έχουν κατηγορήσει την Κίνα για συμμετοχή σε κατασκοπεία, κυβερνοεπιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης εντός των συνόρων τους. Και η Κίνα χρησιμοποίησε την οικονομική της δύναμη για να τιμωρήσει τις ευρωπαϊκές χώρες που υποστηρίζουν την Ταϊβάν.
Το ΝΑΤΟ, στην ανακοίνωσή του στη σύνοδο κορυφής, σχεδιάζει να επικρίνει την Κίνα για την υποστήριξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δήλωσαν διπλωμάτες της συμμαχίας.
Η αλλαγή αντίληψης για την Κίνα
Πριν από λίγο καιρό, οι Ευρωπαίοι και οι Ασιάτες έβλεπαν τους εαυτούς τους ως κατέχοντες χωριστές γεωπολιτικές σφαίρες – αυτές που οι ΗΠΑ γεφύρωσαν μοναδικά λόγω της γεωγραφίας και του παγκόσμιου ρόλου τους. Οχι πια. «Υπάρχει μεγαλύτερη αίσθηση τώρα πώς συνδέονται στρατηγικά τα δύο πεδία», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Κερτ Κάμπελ σε πρόσφατη επίσκεψη στις Βρυξέλλες.
Όταν ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας μίλησε σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου τον Απρίλιο, ένα από τα πρώτα ζητήματα που έθεσε ήταν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μια ήπειρο μακριά από τις ακτές της πατρίδας του. «Όπως λέω συχνά, η Ουκρανία του σήμερα μπορεί να είναι η Ανατολική Ασία του αύριο», είπε ο Φούμιο Κισίντα στην κατάμεστη αίθουσα, μέρες πριν η Βουλή εγκρίνει στρατιωτική υποστήριξη 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Κίεβο. Ο Κισίντα παρακάλεσε τις ΗΠΑ να παραμείνουν δεσμευμένες τόσο στην Ουκρανία όσο και στον Ινδο-Ειρηνικό.
Οι ηγέτες της Ταϊβάν που φοβούνται τις κινεζικές επιθέσεις λαμβάνουν λίγη από την ισχυρότερη ξένη υποστήριξή τους από τη Λιθουανία και την Τσεχική Δημοκρατία - μικρές ευρωπαϊκές χώρες χωρίς σχεδόν κανένα οικονομικό ενδιαφέρον στην Ανατολική Ασία. Τα πρώην θύματα της σοβιετικής εισβολής βλέπουν έναν παγκόσμιο αγώνα ενάντια στον αυταρχισμό και θέλουν να ενισχύσουν την προστασία των ΗΠΑ υπερασπίζοντας έναν σκοπό που η Ουάσιγκτον θεωρεί ζωτικής σημασίας.
Η Κίνα, εν τω μεταξύ, έστειλε πλοία μέσω της αποψυχόμενης Αρκτικής στον Ατλαντικό, απέκτησε εμπορικές λιμενικές εγκαταστάσεις σε όλη την Ευρώπη και προσπάθησε να δημιουργήσει ναυτική πρόσβαση σε λιμάνια στις ακτές του Ατλαντικού της Αφρικής - όλα βάζοντας τα σκάφη της σε ύδατα που περιπολούν οι στόλοι του ΝΑΤΟ.
Ένα από τα λίγα σημεία συμφωνίας μεταξύ του προέδρου Μπάιντεν και του αντιπάλου του στις εκλογές του Νοεμβρίου, Ντόναλντ Τραμπ , είναι ότι η Κίνα αποτελεί τρομερή απειλή για την ασφάλεια και την οικονομία για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Το ΝΑΤΟ εξέφρασε για πρώτη φορά ανησυχίες για την Κίνα σε δήλωση ηγετών στα τέλη του 2019. Το 2022, η Κίνα για πρώτη φορά προκάλεσε αναφορά στο κύριο έγγραφο καθοδήγησης του ΝΑΤΟ, γνωστό ως Στρατηγική Αντίληψη. Οι «δηλωμένες φιλοδοξίες και οι καταναγκαστικές πολιτικές της Κίνας αμφισβητούν τα συμφέροντα, την ασφάλεια και τις αξίες μας», δήλωσε το ΝΑΤΟ, επικαλούμενο τη στρατιωτική συσσώρευση του Πεκίνου και τις προσπάθειές του να χρησιμοποιήσει οικονομικό καταναγκασμό, καθώς και τη στρατηγική του συνεργασία με τη Ρωσία.
Η νέα έμφαση της συμμαχίας στην Κίνα και την Ασία δεν έχει ικανοποιήσει όλα τα μέλη. Η Γαλλία αντιτάχθηκε πέρυσι σε μια εσωτερική πρόταση που προέβλεπε ότι το ΝΑΤΟ θα τοποθετήσει έναν ανώτερο πολιτικό εκπρόσωπο στο Τόκιο, υποστηρίζοντας ότι η Ανατολική Ασία είναι πολύ μακριά από τον Βόρειο Ατλαντικό και τα κράτη μέλη θα πρέπει να χειρίζονται τις σχέσεις μόνες τους. Μερικά μέλη της συμμαχίας από τη Νότια Ευρώπη - που ανησυχούν περισσότερο για την παράνομη μετανάστευση και τις απειλές που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή παρά για την Ασία - υποστήριξαν αθόρυβα τη Γαλλία.
Η Κίνα στηρίζει τη Ρωσία;
Αλλά οι απόψεις για την Κίνα και τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ έχουν αλλάξει λόγω της ολοένα και πιο εμφανούς βοήθειας του Πεκίνου προς τη Μόσχα στην Ουκρανία και της απροθυμίας της Κίνας να καταδικάσει τον πόλεμο. Η Διευθύντρια Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, Avril Haines, τον περασμένο μήνα αναφέρθηκε στο θέμα με τους πρεσβευτές του ΝΑΤΟ, ως μέρος μιας ευρύτερης ενημέρωσης.
Η Ρωσία πέρυσι εισήγαγε το 90% των μικροηλεκτρονικών της από την Κίνα και χρησιμοποίησε τα εξαρτήματα σε πυραύλους, άρματα μάχης και αεροσκάφη, ενώ βοήθησε επίσης τη Ρωσία με βελτιωμένη δορυφορική τεχνολογία και εικόνες, δήλωσε τον περασμένο μήνα ο απερχόμενος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ .
«Η Κίνα πήρε το μέρος», δήλωσε η πρέσβειρα των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Τζούλιαν Σμιθ τον περασμένο μήνα. Εάν η Κίνα περιόριζε τις διατάξεις για τη Μόσχα, είπε, «πιστεύουμε ότι θα είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει τον πόλεμο στο έδαφος εντός της Ουκρανίας».
Ο Στόλτενμπεργκ παρατήρησε ότι η Κίνα θέλει να διατηρήσει καλούς δεσμούς με τη Δύση, ιδιαίτερα τις οικονομικές σχέσεις με την Ευρώπη, παρά την υποστήριξη της Ρωσίας. «Λοιπόν, το Πεκίνο δεν μπορεί να το έχει με δύο τρόπους», είπε. «Κάποια στιγμή - και εκτός κι αν η Κίνα αλλάξει πορεία - οι σύμμαχοι πρέπει να επιβάλουν ένα κόστος».
Η Κίνα απορρίπτει την κριτική του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ «έχει τυφλή πίστη στη χρήση βίας, διατηρεί μια νοοτροπία Ψυχρού Πολέμου και δημιουργεί αντιπαράθεση μπλοκ, η οποία είναι η πραγματική απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή και τον κόσμο», δήλωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας απαντώντας σε ερωτήσεις για τη θέση του ΝΑΤΟ. Η Κίνα προωθεί την ειρήνη και τον διάλογο, είπε το υπουργείο, και «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναλογιστεί τον ρόλο του στην ουκρανική κρίση και να σταματήσει να μεταθέτει την ευθύνη στην Κίνα».
Εντός του ΝΑΤΟ, μια από τις πιο αξιοσημείωτες μεταβολές ως απάντηση στην Κίνα δεν είναι ένας Ευρωπαίος σύμμαχος αλλά ο Καναδάς - ένα ιδρυτικό μέλος της συμμαχίας, αλλά από καιρό με χαμηλές δαπάνες για την άμυνα. Ο Καναδάς αυξάνει τώρα τις δαπάνες, αν και εξακολουθεί να απέχει πολύ από τον στόχο του ΝΑΤΟ να δαπανήσει το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος για την άμυνα. «Ο Καναδάς βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Μπιλ Μπλερ κατά τη διάρκεια πρόσφατης συνάντησης στο ΝΑΤΟ. «Η κυριαρχία και η ασφάλειά μας δεν διασφαλίζονται πλέον από τη γεωγραφική θέση που μας κρατάει ασφαλείς για δεκαετίες». Ο Μπλερ είπε ότι ο Καναδάς έχει δει «έναν αυξανόμενο αριθμό κινεζικών ερευνητικών σκαφών διπλής χρήσης και πλατφόρμες επιτήρησης που συλλέγουν δεδομένα για τον Καναδικό Βορρά που, σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία, τίθενται στη διάθεση του κινεζικού στρατού». Η προστασία από αυτό είναι ένα μεγάλο μέρος της αλλαγής του Καναδά, είπε, αναγνωρίζοντας ότι «έχουμε πολύ περισσότερη δουλειά μπροστά μας».
Η Κίνα σέβεται το διεθνές δίκαιο και την κυριαρχία των κρατών της Αρκτικής, δήλωσε το υπουργείο Εξωτερικών της.
Οι ΗΠΑ, η Κίνα και οι ωκεανοί
Η βαθιά εμπλοκή των ΗΠΑ στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό χρονολογείται από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση δρούσε και στους δύο ωκεανούς, αλλά η απειλή της φαινόταν πολύ μεγαλύτερη στην Ευρώπη και τον Ατλαντικό, ειδικά μέσω των δεσμών της με την Κούβα. Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν η Δύση είδε τη Μόσχα ως πιθανό εταίρο και η Ουάσιγκτον άρχισε να βλέπει την Κίνα ως ανερχόμενο αντίπαλο, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να μετατοπίσουν την εστίασή τους στον Ειρηνικό. Το 2011, ο τότε Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε μια «στροφή στην Ασία». Ερμηνεύτηκε ευρέως ως σιωπηρή απομάκρυνση από την Ευρώπη.
«Όταν μιλούσαμε για τον άξονα, ή την επανεξισορρόπηση, στην κυβέρνηση Ομπάμα», είπε ο Κάμπελ, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, «μία από τις παρερμηνείες ήταν η ιδέα ότι οι ΗΠΑ απομακρύνονταν με κάποιο τρόπο από την Ευρώπη – ότι επρόκειτο να επικεντρωθούμε περισσότερο. της προσοχής μας στον Ινδο-Ειρηνικό εις βάρος της Ευρώπης».
Αυτή η ερμηνεία «ήταν λάθος» και η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να ευθυγραμμίσει τις απόψεις και τις πολιτικές με τους ευρωπαίους συμμάχους, είπε ο Κάμπελ. «Κινούμαστε μαζί για να επικεντρωθούμε σε αυτά τα θέματα».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
