Η Ευρώπη παρακολουθεί στενά την αντίστροφη μέτρηση για εκλογές στις ΗΠΑ και προετοιμάζεται για την πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Οι πολιτικοί αναλυτές και οι δημοσκόποι που εργάζονται για τις κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, βλέπουν όλο και περισσότερο τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρόεδρο να ετοιμάζεται για μια από τις πιο εντυπωσιακές επιστροφές στον Λευκό Οίκο. Κανείς δεν πιστεύει ότι η υποψήφια των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις, δεν έχει πιθανότητες - αλλά η εκλογή της θα αποτελούσε σε μεγάλο βαθμό συνέχιση του status quo.
Μια νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα έστελνε ένα σήμα πανικού σε μια σε μεγάλο βαθμό ακυβέρνητη ήπειρο που ήδη παλεύει να πλοηγηθεί στους δύο πολέμους στην περιφέρειά της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβιώσει από μία προεδρία Τραμπ - ορισμένοι ηγέτες θα υποστήριζαν μάλιστα ότι αναδείχθηκε ισχυρότερη εξαιτίας του Ρεπουμπλικανού μεγιστάνα. Όμως, στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δημιουργείται η εξής συναίνεση: Η επιστροφή του Τραμπ θα ενθάρρυνε τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, θα προκαλούσε ενδεχομένως έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο και θα φούντωνε τις πολιτικές διαιρέσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.
«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν διαφορετική» δήλωσε η Λέσλι Βιντζαμούρι, διευθύντρια του προγράμματος ΗΠΑ και Αμερικής στο Chatham House, ένα βρετανικό think tank. «Ξέρει πλέον ποιοι αισθάνεται ότι τον έχουν αδικήσει τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στο εσωτερικό και έχει επεξεργαστεί με την ομάδα γύρω του κάποια σχέδια για το πώς θα τους κόψει τα γόνατα» εξήγησε.
Κερδισμένος ο Πούτιν από μια πιθανή επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο
Μετά την πρώτη εκλογή του Τραμπ το 2016, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να παρηγορηθούν πως, ό,τι κι αν συνέβαινε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ίδια η ήπειρος ήταν ένα νησί σταθερότητας, ασφαλές υπό την καθοδήγηση της ισχυρής Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Αυτή τη φορά, η ευρωπαϊκή ηγεσία είναι σε μεγάλο βαθμό απούσα. Ο διάδοχος της Μέρκελ, Όλαφ Σολτς, μετά βίας κρατάει ενωμένο τον κυβερνητικό συνασπισμό του, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει συρρικνωθεί μετά την πρωτοφανή άνοδο της ακροδεξιάς.
Εν τω μεταξύ, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη «φλέγετραι». Οι πόλεμοι στην Ουκρανία, τη Γάζα και τον Λίβανο συγκεντρώνουν την προσοχή των ηγετών και εξαντλούν τους δυτικούς στρατιωτικούς και οικονομικούς πόρους. Χωρίς συνεχή υποστήριξη από την Ουάσινγκτον, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το πόσο ακόμα θα μπορέσει η Ουκρανία να αντισταθεί στις δυνάμεις του Πούτιν.
Στη Βρετανία, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανησυχεί ότι ο Τραμπ θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κόβοντας τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο ή εξαρτώντας την από άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες που θα παραχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα.
Η υπόσχεση του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη της εξουσίας αντιμετωπίζεται με ανάλογη σοβαρότητα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Η βοήθεια θα μπορούσε να σταματήσει εν μία νυκτί. Ο Πούτιν θα θελήσει να το εκμεταλλευτεί και να πει ότι παίρνω το Ντονμπάς, την Κριμαία και μετά θα περιμένω μέχρι την επόμενη φορά» δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Politico, υπό το καθεστώς ανωνυμίας. Αυτή η «επόμενη φορά» λέει, θα μπορούσε να είναι μια ρωσική επίθεση σε μια χώρα όπως η Εσθονία, η Λιθουανία ή η Λετονία -όλες μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ- καθώς ο Πούτιν επιδιώκει να δοκιμάσει την ήδη χλιαρή δέσμευση του Τραμπ στο ΝΑΤΟ και τις διατάξεις περί αμοιβαίας άμυνας της στρατιωτικής συμμαχίας.
Το Παρίσι έχει εκμεταλλευτεί το ενδεχόμενο μιας προεδρίας Τραμπ για να παροτρύνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε στο Politico ο αναπληρωτής υπουργός Ευρώπης και εξωτερικών υποθέσεων της Γαλλίας, Μπενζαμέν Χαντάντ.
Ο Χαντάντ δήλωσε ότι η Γαλλία θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές την Τρίτη, αλλά επέμεινε ότι η Ευρώπη πρέπει να σκεφτεί επειγόντως πώς να κινηθεό σε έναν κόσμο στον οποίο η Ουάσινγκτον δεν μπορεί πλέον να υπολογίζεται. «Πρόκειται για την ευρωπαϊκή μας ασφάλεια. Πρέπει να είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε (σ.σ. τους Ουκρανούς) όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα» δήλωσε ο Χαντάντ.
Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες -συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας- προβάλλουν τα τελευταία δύο χρόνια το επιχείρημα της ενίσχυσης του στρατού τους. Και όμως, εκτός από την Πολωνία, λίγοι το έχουν κάνει πράξη.
Φόβοι για διατλαντικό εμπορικό πόλεμο αν επανεκλεγεί ο Τραμπ
Μια δεύτερη ευρωπαϊκή ανησυχία είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ για να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στην εγχώρια μεταποίηση - και ενώ το Πεκίνο παραμένει το επίκεντρο της οργής του, έχει αρκετή κακία να μοιράσει. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ αποκάλεσε την ΕΕ «μίνι Κίνα».
Κορυφαίοι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι δήλωσαν πρόσφατα στους πρεσβευτές της ΕΕ ότι θα είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε ενδεχόμενες εμπορικές διαμάχες, αν χρειαστεί. Στο Λονδίνο, επίσης, ο κίνδυνος ενός αναζωπυρωμένου εμπορικού πολέμου παίζει επίσης στο μυαλό της ομάδας του Στάρμερ. Όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, οι Βρετανοί αξιωματούχοι επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης εάν ο Τραμπ κερδίσει και αποφασίσει να κάνει πράξη τις απειλές του για τους δασμούς.
Ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 100% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα, κάτι που θα ήταν καταστροφικό για τις χώρες με σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η γερμανική οικονομία, για παράδειγμα, η οποία ήδη δυσκολεύεται, θα υποστεί πλήγμα -0,23% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ως αποτέλεσμα της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το London School of Economics (LSE).
«Αυτοί οι δασμοί θα επηρεάσουν την αμερικανική οικονομία, όχι μόνο τους κινεζικούς και ευρωπαϊκούς τομείς, οπότε η προώθηση αυτών των πολιτικών από τον Ντόναλντ Τραμπ, αν εκλεγεί, θα είναι τρομερή για τις οικονομίες όλου του κόσμου», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Aurélien Saussay, από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Grantham του LSE για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.
Ο ανταγωνισμός που θα πυροδοτούσε ένας εμπορικός πόλεμος δεν θα είχε μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο είναι παραδοσιακά ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον. Αλλά οι πολιτικές εντάσεις είναι ήδη εμφανείς.
Οι σχέσεις μεταξύ του Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ βρίσκονται ήδη σε δύσκολη θέση. Ο Ρεπουμπλικάνος επιτέθηκε στο «ακροαριστερό» Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ για το γεγονός ότι κάποια μέλη του έκαναν προεκλογική εκστρατεία υπέρ της Κάμαλα Χάρις, με τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο να υποστηρίζει ότι αυτό «ισοδυναμεί με ξένη παρέμβαση στην αμερικανική δημοκρατία». Η εκστρατεία του κατέθεσε νομική καταγγελία κατά του κόμματος, υποστηρίζοντας "ξένη παρέμβαση".
Το ιστορικό του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι άλλος ένας λόγος για να ανησυχούν οι Ευρωπαίοι. Στην πρώτη του θητεία, κατέρριψε την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, την οποία υποστήριζαν η Γερμανία, η Γαλλία, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Σε μια δεύτερη θητεία του Τραμπ θα επανέλθει η πολιτική για "μέγιστη πίεση" στο Ιράν, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει το ενδεχόμενο άμεσων χτυπημάτων στο Ιράν και στοχευμένων δολοφονιών», σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αν και το σχέδιο θα είχε ως στόχο την αποκατάσταση της αποτροπής, ο κίνδυνος μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης θα αυξανόταν» επισημαίνεται.
Διαιρέσεις εντός ΕΕ
Έπειτα, υπάρχει η πίεση που θα ασκούσε μια δεύτερη προεδρία Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν διχάζει Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ είναι ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Επίσης, διχάζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μεταξύ τους, ένας παράγοντας που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τους αξιωματούχους των Βρυξελλών τον συντονισμό οποιασδήποτε αντίδρασης σε επίπεδο ΕΕ για το εμπόριο ή την ασφάλεια.
Οι ηγέτες στο Λονδίνο, το Βερολίνο και το Παρίσι ενδέχεται να αναθαρρήσουν από μια νίκη του Τραμπ. Αλλά οι αυταρχικοί και οι ακροδεξιοί ηγέτες της Ευρώπης, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, θα τη δουν ως δικαίωση των θέσεών τους.
Ο Όρμπαν, ο οποίος ήρθε σε ρήξη με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ηγέτες ταξιδεύοντας στη Μόσχα για να επισκεφθεί τον Πούτιν το περασμένο καλοκαίρι, ήταν τακτικός επισκέπτης στις συγκεντρώσεις των υπερσυντηρητικών στις ΗΠΑ, στις οποίες κυριαρχεί ο Τραμπ. Αυτό οδήγησε ορισμένους να εικάσουν ότι θα μπορούσε να είναι ευτυχής να εκφράσει γρήγορα τα συγχαρητήριά του στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, ακόμη και αν το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου σαφές.
Όσο για τη Μελόνι, οι σύμμαχοί της στη Ρώμη λένε ότι θα ήταν ιδανική για να λειτουργήσει ως ο νέος «υποβολέας» του Τραμπ στην Ευρώπη.
Ο Άντρια Ντι Τζουσέππε, μέλος του ιταλικού κοινοβουλίου που εκπροσωπεί τους Ιταλούς στη Βόρεια Αμερική και μέλος του ακροδεξιού κόμματος «Αδελφοί της Ιταλίας» της Μελόνι, δήλωσε ότι μια νίκη του Τραμπ θα ήταν ευπρόσδεκτη από τη Ρώμη. «Αν ο πρόεδρος Τραμπ χρειάζεται έναν μεσάζοντα με την Ευρώπη, ποιος είναι καλύτερος από την Τζόρτζια Μελόνι. Είναι υπέρ του Τραμπ από την πρώτη στιγμή» δήλωσε ο Ντι Τζουζέπε. "".
Ακόμη και στη Γερμανία, ορισμένοι βλέπουν ευκαιρίες σε μια επανεκλογή του Τραμπ. Υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης παραδέχονται κατ' ιδίαν ότι ο συνασπισμός του Όλαφ Σολτς είναι πιο πιθανό να διαλυθεί αν κερδίσει η Κάμαλα Χάρις. Αυτό συμβαίνει επειδή η προοπτική της επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα αποτελούσε τέτοια απειλή για την παγκόσμια πολιτική σταθερότητα που και τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού θα έπρεπε να το ξανασκεφτούν πριν διαλύσουν τη συμμαχία τους.
*Με πληροφορίες από Politico
