«Το αττικόψαρο έγινε ο καρχαρίας των ρεμάτων της Ανατολικής Αττικής», λέει ο Σταμάτης Αρναούτης από την Πρωτοβουλία για την Προστασία του Ερασίνου, αναφερόμενος στις δηλώσεις που έκανε τη Δευτέρα ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος.
Ο κ. Ταχιάος αναφερόμενος στα αντιπλημμυρικά έργα στον Ερασίνο είπε ότι έχουν παγώσει οι επενδύσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης, επειδή έγιναν καταγγελίες ότι απειλείται η ζωή του αττικόψαρου, ενός ενδημικού μικρού ψαριού που ζει στα νερά της Αττικής.
«Αν τα έργα ήταν σχεδιασμένα με σωστό τρόπο, δεν θα μπορούσαν να μπλοκαριστούν», λέει ο κ. Αρναούτης, ο οποίος λέει ότι τα λεγόμενα του υφυπουργού δενισχύουν, καθώς η χορήγηση κονδυλίων από τις δύο αυτές τράπεζες έχει «παγώσει» επειδή το έργο αντιβαίνει στους περιβαλλοντικούς κανόνες που έχουν θέσει οι δύο τράπεζες.
Όπως εξηγεί ο κ. Αρναούτης πρόκειται περί ενός «αντιπλημμυρικού» έργου που χωρίζει αυθαίρετα το ρέμα Ερασίνου σε δύο τμήματα, εγκιβωτίζει 10 χιλιόμετρα και κατασκευάζει δύο τεράστια φράγματα, σε ένα ποτάμι που δεν διέρχεται από καμία κατοικημένη περιοχή παρά μόνο από ζώνες χαρακτηρισμένες αγροτικές, αρχαιολογικές και Αττικού Πάρκου (ΖΟΕ Μεσογείων, ΠΔ 199/2003) στις οποίες δεν προβλέπεται καμία οικιστική, εμπορική ή βιομηχανική ανάπτυξη. Εκτός του παράδοξου ενός αντιπλημμυρικού έργου στη μέση του…πουθενά το οποίο νομιμοποίησε το ΣτΕ με δύο διαφορετικές αποφάσεις, το προγραμματιζόμενο έργο, αναμένεται να αφανίσει τρεις προστατευόμενους και οριοθετημένους υγρότοπους που εκτείνονται εκατέρωθεν σχεδόν ολόκληρης της πεδινής κοίτης του Ερασίνου (ν.4559/2018) και να επιφέρει μη αναστρέψιμες συνέπειες στον υγρότοπο της εκβολής (περιοχή Natura 2000) που θα οδηγήσουν στην εξαφάνιση απειλούμενων, προστατευόμενων και ενδημικών ειδών που διαβιούν σε αυτόν. Επιπλέον, θα αλλοιώσει το θεσμοθετημένο «Τοπίο ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους και Ιστορικού Τόπου» (ΦΕΚ 706/Β/1980) που περιλαμβάνει τον σημαντικότατο αρχαιολογικό χώρο του Ναού της Αρτέμιδος, τοπίο που παραμένει αναλλοίωτο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
«Προσπαθούν να κάνουν μια εισβολή σε προστατευόμενη περιοχή», συμπληρώνει.
Δύο αποφάσεις του ΣτΕ, το 2013 και το 2020, απέρριψαν προσφυγές ενάντια στο έργο:
- Προσφυγή της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας κατά της έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων, με την απόφαση 1488/2013
- Προσφυγή της ΡεμΑττικής κατά της Προκήρυξης των έργων και της Ανανέωσης των Περιβαλλοντικών Όρων, με την απόφαση 5/2020.
Ουσιαστικά και στις δύο αποφάσεις, το ΣτΕ δεχόταν την αιτιολόγηση των έργων «για λόγους Δημόσιου Συμφέροντος» που πρότασσε η Διοίκηση μέσω των Περιβαλλοντικών Όρων.
Ο Ερασίνος βρίσκεται σε μία περιοχή όπου απαγορεύεται η αστική, βιομηχανική και εμπορική ανάπτυξη. Οι αποφάσεις του ΣτΕ το αγνοούν αυτό, λέει ο κ. Αρναούτης.
Ο Ερασίνος είναι ένα ποτάμιο οικοσύστημα μοναδικής ομορφιάς που περιβάλλεται από τρεις προστατευόμενους υγρότοπους του Δικτύου Natura. Όμως όπως λέει ο κ. Αρναούτης «θέλουν να κάνουν τον Ερασίνο έναν αγωγό ομβρίων υδάτων για την Αττική οδό και άλλα έργα, όπως ακόμα και για τα νερά από την Παλλήνη».
Όπως λέει αυτό που ζητούν οι τράπεζες στις αποφάσεις τους για πάγωμα των χορηγήσεων είναι το έργο να εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και να γίνει «επανεκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων». Όπως λέει, στον σχεδιασμό του έργου δεν υπάρχουν στόχοι διατήρησης για τις προστατευόμενες περιοχές.
Όπως αναφέρει δεν έχει γίνει προσπάθεια εντοπισμού της παλαιάς (ιστορικής) κοίτης του ποταμού, προκειμένου να εντοπιστούν οι επιχώσεις, καταπατήσεις, αυθαίρετες επεμβάσεις και κτίσματα στις όχθες και στην κοίτη το Ερασίνου, αλλά και στους υγροτόπους που τον περιβάλλουν και αποτελούν φυσική του συνέχεια και αναπόσπαστο στοιχείο περιβαλλοντικής και υδραυλικής λειτουργίας του.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη νομιμοποίηση των καταπατήσεων είτε με μορφή αγροτικών καλλιεργειών, είτε με μορφή κτισμάτων και άλλων επεμβάσεων κοίτης, όχθεων και προστατευόμενων υγροτόπων (Ν. 4559/18, περιοχή Natura Βραυρώνας), αλλά και την καταστρατήγηση των διατάξεων εξαίρεσης από την νομιμοποίηση αυθαιρέτων, που σε κάθε περίπτωση είναι εκείνα που βρίσκονται σε ρέματα, πολλώ μάλλον δε εκείνα που βρίσκονται εντός υγροτόπων.
Ένα παράδειγμα που αναφέρει ο κ. Αρναούτης είναι το γεγονός πως στην περιοχή της Βραυρώνας, υπάρχει ένα παράνομο κτίσμα χτισμένο κοντά στο ποτάμι, και σύμφωνα με τη μελέτη του έργου σχεδιάζεται να εκτραπεί το ποτάμι, αντί να γκρεμιστεί το παράνομο κτήριο.
Το σύνολο του μήκους του ρέματος Ερασίνου διέρχεται σύμφωνα με το ΠΔ 199/2003 (ΖΟΕ Μεσογείων) είτε από γεωργική γη Γ2 είτε από περιοχές με χρήσεις Β1, Β2, Β3 και Β4 που απαγορεύουν οικιστική, εμπορική και βιομηχανική ανάπτυξη, κάτι που αν το έπαιρναν υπόψη στις μελέτες οριοθέτησης, τότε με μια σωστή οριοθέτηση θα μπορούσαν να αποφευχθούν τα έργα και η αλλοίωση που αυτά θα επιφέρουν στο οικοσύστημα, το τοπίο και τους αρχαιολογικούς χώρους.
Όπως συμπληρώνει, θέλοντας να καταδείξει το τι έχει διαδραματιστεί μέχρι να φτάσουμε στο πάγωμα των έργων: «Ο εργολάβος του πρότζεκτ έκανε αίτηση λύσης σύμβασης τον Αύγουστο του 2022. Το υπουργείο Υποδομών έκανε επιτροπή, η οποία ήταν αρμόδια να εξετάσει το έργο και κατ' επέκταση να πληρωθεί ο εργολάβος. Στο πόρισμα της ΕΤΕπ, λέει ότι τα έτη 2020 - 2022 δεν έχουν γίνει έργα στον Ερασίνο».
