Στις 2 Ιουνίου του 2022, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δαπάνησε 12.458 δολάρια για τον καθαρισμό του γιοτ ενός Ρώσου ολιγάρχη. Έξι ημέρες αργότερα, οι Αμερικανοί φορολογούμενοι ξόδεψαν 52.717 δολάρια σε κρέατα, ψάρια, γαλακτοκομικά, ψωμί, μπαχαρικά και άλλα είδη διατροφής για τα 30 μέλη του πληρώματος του πολυτελούς σκάφους, που ονομάζεται Amadea.
Πέντε ημέρες αργότερα, οι φορολογούμενοι ξόδεψαν επιπλέον 277.200 δολάρια για το Amadea, αυτή τη φορά για να το γεμίσουν με 52.800 γαλόνια καυσίμων ενόψει του ταξιδιού του από τα νησιά Φίτζι στο Σαν Ντιέγκο, όπου έχει ελλιμενιστεί με έξοδα των ΗΠΑ.
Πριν μερικές ημέρες, το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποκάλυψε περισσότερα από 1.300 έγγραφα που αποκαλύπτουν πώς η αμερικανική κυβέρνηση συντηρεί το ρωσικό σούπερ γιοτ αξίας 325 εκατομμυρίων δολαρίων, από τότε που κατασχέθηκε στα νησιά Φίτζι τον Μάιο του 2022.
Τότε, η κατάσχεση του σκάφους είχε διαφημιστεί ως σημαντικό βήμα στον οικονομικό πόλεμο που κήρυξε ο προέδρος Τζο Μπάιντεν έπειτα από την εισβολή που διέταξε ο Ρώσος προέδρος Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ισχυρίστηκαν ότι το γιοτ ανήκε στον Ρώσο μεγιστάνα του χρυσού Σουλεϊμάν Κερίμοφ, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από το 2018, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εκστρατείας των ΗΠΑ κατά των συμμάχων του Πούτιν, ασκώντας πίεση για τη γρήγορη πώλησή του.
Τα έσοδα υποτίθεται ότι θα μεταφέρονταν στην Ουκρανία για την άμυνά της. Αλλά το Amadea δεν έχει μέχρι στιγμής αποφέρει καρπούς για την Ουκρανία, ενώ η κατάσχεση του ήρθε με ένα σημαντικό μειονέκτημα: Δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε έξοδα συντήρησης που επωμίζονται οι Αμερικανοί φορολογούμενοι.
Μέχρι πρότινος, οι μεγάλες αυτές δαπάνες δεν είχαν δοθεί στη δημοσιότητα.
Οι ΗΠΑ έχουν δαπανήσει 30 εκ. δολάρια στη συντήρηση του Amadea
Αλλά τα αρχεία που ήρθαν στην κατοχή της Washington Post, σε συνδυασμό με καταθέσεις σε ομοσπονδιακά δικαστήρια, δείχνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δαπανήσει περίπου 30 εκατομμύρια δολάρια για τη συντήρηση του Amadea από τότε που κατασχέθηκε, κάτι που επιβεβαιώθηκε σε δεύτερο χρόνο από μια εκπρόσωπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Στο ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία, κανένα αντικείμενο δεν έμοιαζε να συμβολίζει καλύτερα τη χλιδή στην οποία ζούσαν οι σύμμαχοι του Βλάντιμιρ Πούτιν από τα σούπερ γιοτ τους. Αυτά τα πανάκριβα, πλωτά ξενοδοχεία που περιλαμβάνουν, στην περίπτωση του Amadea, ένα πιάνο, πισίνα με μωσαϊκό, μεταξωτά χαλιά, κελάρι κρασιών και υπαίθριο κινηματογράφο.
Russian oligarch Suleiman Kerimov $325 million yacht Amadea is currently in Honolulu harbor after the FBI seized it in Fiji. pic.twitter.com/mEpn2OShO2
— Kevin Knodell (@KJKnodell) June 16, 2022
Λίγο μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ο Μπάιντεν υποσχέθηκε σε ομιλία του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ηγηθούν μιας διεθνούς προσπάθειας για να «πάρουν» τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων ολιγαρχών, να τα ρευστοποιήσουν και να χρησιμοποιήσουν τα έσοδα για να βοηθήσουν την Ουκρανία: «Θα κατασχέσουμε τα γιοτ τους, τα πολυτελή σπίτια τους και άλλα παράνομα κέρδη», είχε πει ο Μπάιντεν τον Απρίλιο του 2022.
Γιατί οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πουλήσουν το γιοτ αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων
Δεν ήταν τόσο απλό. Σύμφωνα με τους ομοσπονδιακούς νόμους των ΗΠΑ, οι αμερικανικές αρχές δεν μπορούν να εισηγηθούν την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας που κατασχέθηκαν από Ρώσους ολιγάρχες στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις, όπως το Amadea, εκτός αν δικαστήριο αποφανθεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο ομοσπονδιακών εγκλημάτων. Όπως αναφέρει η Post, η εκδίκαση αυτού του ζητήματος μπορεί να πάρει χρόνια.
Έως ότου επιλυθεί η δικαστική διαμάχη, οι φορολογούμενοι των ΗΠΑ είναι νομικά υποχρεωμένοι να πληρώνουν για τη συντήρηση του πλοίου, καθώς η νομοθεσία ορίζει ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 500.000 δολαρίων χωρίς την άδεια δικαστή. Στην περίπτωση που οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς χάσουν τη δικαστική μάχη, τότε οι φορολογούμενοι θα έχουν επωμιστεί το κόστος συντήρησης του Amadea χωρίς τελικά να λάβουν οποιοδήποτε όφελος ή κάποια αποζημίωση. Αν αυτό συμβεί, είναι πιθανό η κυβέρνηση των ΗΠΑ να αναγκαστεί απλά να το επιστρέψει.
Μιλώντας στη Washington Post, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι θα επικρατήσουν στο δικαστήριο, επιστρέφοντας στον αμερικανικό λαό τα χρήματα που δαπάνησε και παρέχοντας παράλληλα βοήθεια στην Ουκρανία. Σε παρόμοιες περιπτώσεις στο παρελθόν, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είχε δαπανήσει περισσότερα από 60 εκατομμύρια δολάρια για να πουλήσει στην ελεύθερη αγορά ιρανικά πετρελαιοειδή, αλλά οι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι η προσπάθεια αυτή έχει αποφέρει περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια για τους φορολογούμενους, με μεγάλο μέρος του ποσού να πηγαίνει σε θύματα τρομοκρατικών επιθέσεων.
Επιπλέον, είναι γεγονός ότι οι αμερικανικές κυρώσεις δεν έχουν τερματίσει τον πόλεμο, όμως οι αξιωματούχοι του υπουργείου Δικαιοσύνης τονίζουν ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες δεν αντιμετωπίζουν πλέον τις υδάτινες οδούς των ωκεανών σαν τις προσωπικές τους παιδικές χαρές και τα γιοτ τους πλέον περιορίζονται στις λιγοστές τοποθεσίες όπου δε θα κατασχεθούν από ή εκ μέρους των δυτικών αρχών.
Όταν το Amadea απέπλευσε από την Καραϊβική για τα νησιά Φίτζι τον Μάρτιο του 2022, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης το είδε ως μια ευκαιρία. Ο φερόμενος ως ιδιοκτήτης του σκάφους, ο Σουλεϊμάν Κερίμοφ, είχε υποστεί κυρώσεις από το Υπουργείο Οικονομικών το 2018 και κατηγορήθηκε ότι δεν είχε καταβάλει φόρους ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούσαν τις βίλες του στη Γαλλία. Η αμερικανική κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι ο Κερίμοφ πραγματοποίησε αργότερα πληρωμές μέσω δυτικών τραπεζικών λογαριασμών με σκοπό να συγκαλύψει την πραγματική ιδιοκτησία του Amadea, κάτι που συνιστά παραβίαση των κυρώσεων και ως εκ τούτου ένα φερόμενο έγκλημα, που οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς δήλωσαν ότι τους έδωσε νομική αιτιολογία για την κατάσχεση του σκάφους.
Πράκτορες του FBI επιβιβάστηκαν στο σκάφος όταν έφτασε στο λιμάνι της Λαουτόκα, στα Φίτζι τον Μάιο, αλλά το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν είχε ακόμη την άδεια των δικαστηρίων των νησιών Φίτζι ώστε να το φέρει πίσω στις ακτές των ΗΠΑ.
Τα δικαστήρια των Φίτζι ενέκριναν τη μεταβίβαση του σκάφους τον Ιούνιο, αλλά το κόστος για τους Αμερικανούς φορολογούμενους θα γινόταν πολύ μεγαλύτερο. Ένας άλλος Ρώσος δισεκατομμυριούχος που δεν υπόκειται σε κυρώσεις, ο Eduard Khudainatov, ισχυρίστηκε ότι εκείνος είναι στην πραγματικότητα ο ιδιοκτήτης του σκάφους και ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα παραβίαζε τη νομοθεσία πουλώντας περιουσία που του ανήκει δικαιωματικά. Σε μια απόφαση του Ιουνίου 2024, ο δικαστής Dale E. Ho από τη Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης απέρριψε τις προσπάθειες της κυβέρνησης να προχωρήσει σε πώληση, η οποία, όπως είχαν αναφέρει οι εισαγγελείς στις δικαστικές καταθέσεις, ήταν απαραίτητη για να αποφευχθούν τα «υπερβολικά» έξοδα συντήρησης.
«Το δικαστήριο εκφράζει επιφύλαξη στο να στηρίζεται αποκλειστικά στο κόστος συντήρησης για να δικαιολογήσει την πώληση», έγραψε ο Ho.
Η συντήρηση ενός γιοτ.. diva
Σύμφωνα με τη Washington Post, σε μία δημόσια νομική κατάθεση από τον Οκτώβρη του 2023, η εταιρεία Marshals Service φαίνεται να περιγράφει το συμβόλαιό της με την Εθνική Ναυτιλιακή Υπηρεσία των ΗΠΑ, στην οποία αναφέρονται οι «πλούσιες και πολυτελείς» λεπτομέρειες ενός σκάφους αναψυχής που ταιριάζει με την περιγραφή του Amadea.
Η σύμβαση περιγράφει τις διάφορες απαιτήσεις για τη συντήρηση της πισίνας, το ότι τα μεταξωτά χαλιά και έπιπλα του σκάφους «θα διατηρούνται σε σταθερό κλιματιζόμενο περιβάλλον», αλλά και ότι το «τακτικά προγραμματισμένο πλύσιμο» θα προστατεύει τη βαφή του αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Επίσης, προβλέπεται ότι ένα «εξειδικευμένο πλήρωμα που ζει στο σκάφος» και θα στελεχώνει το πλεούμενο για τη συντήρηση του.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου φάνηκε να εκφράζει αμηχανία για τη ρύθμιση αυτή. Κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης, τον Ιούνιο του 2022, ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, ακούστηκε να λέει σε ζωντανή μετάδοση στο μικρόφωνο: «Ξέρετε ποιο είναι το πιο τρελό πράγμα; Όταν παίρνουμε ένα (γιοτ), πρέπει να πληρώνουμε για τη συντήρησή του. Κάποιοι άνθρωποι ουσιαστικά πληρώνονται για να συντηρούν τα ρωσικά σούπερ γιοτ για λογαριασμό της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών».
Οι επικριτές της πολιτικής κατασχέσεων υποστηρίζουν ανέκαθεν επρόκειτο για διαφημιστικό κόλπο, το οποίο έχει κάποια μειονεκτήματα, πρωτίστως όλων το κόστους για τους φορολογούμενους. Σε αυτές τις κατηγορίες οι δυτικοί αξιωματούχοι απαντούν ότι τα συγκεκριμένα έξοδα καλύπτονται από ένα ταμείο που χρηματοδοτείται από την πώληση άλλων κατασχεθέντων περιουσιακών στοιχείων, αλλά οι πόροι που αφιερώνονται στη συντήρηση των γιοτ είναι χρήματα που η κυβέρνηση θα μπορούσε να αφιερώνει σε άλλες προτεραιότητες.
Οι κυρώσεις στη Ρωσία έχουν νόημα, ακόμη κι αν δεν τελειώσαν τον πόλεμο
Ωστόσο, ορισμένοι πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ υπερασπίζονται αυτές τις δαπάνες ως αξιόλογες επενδύσεις για να τιμωρήσουν τους συμμάχους του Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι κυρώσεις σαφώς δε σταμάτησαν τον πόλεμο, αλλά αυτό δεν είναι ρεαλιστικό μέτρο για την επιτυχία τους, υποστηρίζουν. Αντιθέτως, νυν και πρώην αξιωματούχοι τονίζουν ότι όλες οι προσπάθειες επιβολής του νόμου συνεπάγονται και κάποιο κόστος.
«Όλες οι πολύπλοκες υποθέσεις απαιτούν δέσμευση σοβαρών πόρων», δήλωσε ο Άντριου Άνταμς, ο οποίος ηγήθηκε της υπηρεσίας “KleptoCapture” του Υπουργείου Δικαιοσύνης, πριν αποχωρήσει από την κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2023. «Το γεγονός ότι κοστίζει χρήματα δεν είναι λόγος να μην το κάνουμε. Αυτά τα πράγματα μπορεί να έχουν σημαντικές πολιτικές επιπτώσεις».
Εν τω μεταξύ, το κόστος για τους φορολογούμενους αυξήθηκε. Τα αρχεία που απέκτησε η The Post παρέχουν μια άνευ προηγουμένου ματιά στο κόστος που επωμίστηκε η κυβέρνηση για τη διαχείριση του πολυτελούς γιοτ. Δείχνουν πώς οι φορολογούμενοι πλήρωσαν για το μακρύ ταξίδι του Amadea - πρώτα υπό αμερικανική επιτήρηση στα νησιά Φίτζι, στη συνέχεια μέσω του Ειρηνικού Ωκεανού και, τελικά, στο λιμάνι του Σαν Ντιέγκο. Το γιοτ φέρεται επίσης να ταξίδεψε στην πολιτεία της Ουάσινγκτον για συντήρηση.
Εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια επιπλέον απαιτήθηκαν για τη σίτιση και τον εφοδιασμό του πληρώματος, την πληρωμή των τελών ελλιμενισμού, την αγορά καυσίμων και το ταξίδι του στον Ειρηνικό. Συνολικά, 30 εκατ. δολάρια έχουν ήδη δαπανηθεί για τη συντήρησή του.
Ο Stefan D. Cassella, πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας που ειδικεύεται στην κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, δήλωσε ότι είναι πιθανό οι Ηνωμένες Πολιτείες να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, ακόμη και αν τελικά είναι πολύ αργά για να βοηθήσουν την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας. Το γιοτ έχει κατασχεθεί εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, και θα μπορούσαν να περάσουν άλλα δέκα για να ρευστοποιηθεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Επί του παρόντος, λοιπόν, είναι πιθανό μια πώληση να αποφέρει στους Αμερικανούς φορολογούμενους περισσότερα από όσα δαπάνησαν για τα έξοδα συντήρησης, απλά με μία μεγάλη καθυστέρηση.
Αλλά οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της προσπάθειας κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων συνεχίζουν να ανησυχούν. Διότι αν μεγάλο μέρος του αμερικανικού λαού θεωρεί ότι επωμίζεται το κόστος για τη συντήρηση των γιοτ των Ρώσων ολιγαρχών, τότε αυτό μπορεί να βάλει εμπόδια στην υιοθέτηση μελλοντικών κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία.
«Το πρόβλημα είναι ότι αντιμετωπίζουμε τους Ρώσους ολιγάρχες με τεράστια περιουσιακά στοιχεία καλύτερα από ότι αντιμετωπίζουμε τους δικούς μας Αμερικανούς πολίτες. Αυτό απλά δεν έχει νόημα», κατέληξε ο Σέλντον Γουάιτχαουζ, δημοκρατικός γερουσιαστής από το Ροούντ Άιλαντ.
Με πληροφορίες από Washington Post
