Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αποχαρακτήρισε χιλιάδες έγγραφα που σχετίζονται με τη δολοφονία του 35ου προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Φ. Κένεντι (JFK).
Καθώς πρόκειται για ένα από τα σημεία καμπής στην ιστορία των ΗΠΑ, ο θάνατος του Κένεντι συνεχίζει να απασχολεί το ενδιαφέρον όχι μόνο ιστορικών, αλλά και απλών πολιτών από όλο τον κόσμο, πάνω από μισό αιώνα αργότερα.
Όπως περίμεναν πολλοί ειδικοί, αυτή η τελευταία δημοσιοποίηση από την κυβέρνηση Τραμπ δεν απαντά σε όλα τα εκκρεμή ερωτήματα σχετικά με το συμβάν, το οποίο είναι η βάση για πολλές θεωρίες συνωμοσίας που συνεχίζουν να έχουν απήχηση ακόμη και σήμερα.
Όμως η τελευταία δέσμη περιλαμβάνει έγγραφα που είναι πλέον ως επί το πλείστον ή πλήρως μη επεξεργασμένα. Ένα από τα σημαντικά ευρήματα που προέκυψαν είναι το πόσο στενά παρακολουθούσε η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA) τον δολοφόνο του JFK πριν από τον πυροβολισμό.
Μια έρευνα της αμερικανικής κυβέρνησης τη δεκαετία του '60 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, ένας πρώην Αμερικανός πεζοναύτης που κάποια στιγμή αυτομόλησε στην τότε Σοβιετική Ένωση, έδρασε μόνος του όταν πυροβόλησε την αυτοκινητοπομπή του Κένεντι από ένα κοντινό κτίριο.
Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση του περιεχομένου των αρχείων από το BBC.
1. Περισσότερα στοιχεία για τον Όσβαλντ, αλλά τίποτα συνταρακτικό
Τα έγγραφα ρίχνουν περαιτέρω φως στην στενή παρακολούθηση του Όσβαλντ από τη CIA, δήλωσε ο Τζέφερσον Μόρλεϊ, πρώην δημοσιογράφος της Washington Post και συντάκτης του blog JFK Facts.
«Είναι ένα θέμα που ενδιέφερε βαθιά τη CIA» πολύ πριν από τη δολοφονία, και η έκταση αυτού του ενδιαφέροντος έγινε σαφής μόνο τα τελευταία χρόνια, είπε ο Μόρλεϊ στο BBC.
Πολλά από τα νέα έγγραφα έχουν δοθεί στη δημοσιότητα και στο παρελθόν - αλλά τώρα είναι διαθέσιμες πιο ολοκληρωμένες εκδόσεις. Αν και οι ειδικοί εξακολουθούν να τα χτενίζουν, δεν έχουν προκύψει νέες ανατρεπτικές πληροφορίες.
Παρ' όλα αυτά, ο Μόρλεϊ κάνει λόγο για «τα πιο συναρπαστικά νέα γύρω από τα αρχεία του JFK από τη δεκαετία του '90».
«Αρκετά πολύ σημαντικά έγγραφα έχουν έρθει στη δημοσιότητα», δήλωσε.
Ως εκ τούτου, οι ειδικοί έχουν επαινέσει τον αποχαρακτηρισμό των απόρρητων αρχείων ως ένα ακόμη βήμα προς τη διαφάνεια. Στο παρελθόν, εκατοντάδες χιλιάδες έγγραφα είχαν διατεθεί αλλά ήταν μερικώς επεξεργασμένα, ενώ άλλα παράμειναν απόρρητα, με τους αξιωματούχους να επικαλούνται λόγους εθνικής ασφάλειας.
Ο Φίλιπ Σένον, ο οποίος έγραψε το 2013 ένα βιβλίο για τη δολοφονία, δήλωσε στο Associated Press ότι τα έγγραφα που είχαν προηγουμένως δημοσιοποιηθεί περιγράφουν ένα ταξίδι που έκανε ο Όσβαλντ στην Πόλη του Μεξικού τον Σεπτέμβριο του 1963, μήνες πριν από τη δολοφονία.
Η CIA τον παρακολουθούσε εκείνη την περίοδο, είπε, σύμφωνα με το AP. «Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι μίλησε ανοιχτά για τη δολοφονία του Κένεντι στην Πόλη του Μεξικού και ότι άνθρωποι τον άκουσαν να το λέει αυτό».
Σε ένα υπόμνημα που είχε κυκλοφορήσει τον Απρίλιο του 1975, η CIA υποβάθμισε το πόσα γνώριζε για το ταξίδι του Όσβαλντ στην Πόλη του Μεξικού, ανέφερε το AP. Η CIA κατέγραψε τρεις τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ του Όσβαλντ και ενός φρουρού στη σοβιετική πρεσβεία, ανέφερε, αλλά ο Όσβαλντ επιβεβαίωσε την ταυτότητά του μόνο σε μία από αυτές.
2. Αποκαλύφθηκαν οι μέθοδοι των μυστικών υπηρεσιών
Ορισμένα από τα έγγραφα ρίχνουν φως στη σχέση του Κένεντι με τη CIA πριν από τον θάνατό του και στις τεχνικές συλλογής πληροφοριών, δίνοντας έτσι ένα παράθυρο στις επιχειρήσεις του Ψυχρού Πολέμου.
Ένα πρόσφατα μη επεξεργασμένο υπόμνημα αποκαλύπτει μια πιο ολοκληρωμένη εκδοχή ενός σημειώματος που έγραψε ο βοηθός του Κένεντι, Άρθουρ Σλέσινγκερ. Το σημείωμα, το οποίο επικρίνει τον ρόλο της CIA στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής, δείχνει την τεράστια παρουσία της υπηρεσίας στις πρεσβείες των ΗΠΑ, ακόμη και σε συμμαχικές χώρες όπως η Γαλλία.
Σε αυτό, ο Σλέσινγκερ προειδοποιεί τον Κένεντι για την επιρροή της υπηρεσίας στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Αν και δεν σχετίζεται άμεσα με τη δολοφονία, το σημείωμα περιγράφει λεπτομερώς τη δύσκολη σχέση μεταξύ του προέδρου και των μυστικών υπηρεσιών.
Η CIA είναι παραδοσιακά αντίθετη στη δημοσιοποίηση επιχειρησιακών ή δημοσιονομικών πληροφοριών, εξηγεί ο Ντέιβιντ Μπάρετ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Villanova και ειδικός σε θέματα CIA και προεδρικής εξουσίας.
«Είναι πολύ καλό για την κυβέρνηση ότι δίνει στη δημοσιότητα αυτά τα έγγραφα, ακόμη και αν εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες διορθώσεις», είπε.
Ένα έγγραφο περιγράφει λεπτομερώς τη χρήση της φθοριοσκοπικής σάρωσης, μία τεχνική με τη χρήση ακτίνων Χ για την προβολή εικόνων του εσωτερικού ενός αντικειμένου.
Η τεχνική αναπτύχθηκε για να ανιχνεύσει κρυμμένα μικρόφωνα που πιθανώς χρησιμοποιούνταν ως κοριοί στα γραφεία της CIA.
Σε ένα άλλο έγγραφο, η CIA περιγράφει ένα σύστημα για την κρυφή σήμανση και αναγνώριση των δημόσιων τηλεφωνικών θαλάμων που παρακολουθούνταν, χρησιμοποιώντας ένα χρώμα που είναι ορατό μόνο υπό υπεριώδες φως.
Το υπόμνημα είναι επίσης αξιοσημείωτο για ένα από τα ονόματα που αναφέρονται σε αυτό, αυτό του Τζέιμς ΜαΚόρντ, ο οποίος αργότερα θα γινόταν διαβόητος ως ένας από τους άνδρες που διέρρηξαν το ξενοδοχείο Watergate. Η διάρρηξη έδωσε το έναυσμα για την εξάρθρωση του σκανδάλου που οδήγησε στην παραίτηση του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον.
3. Η επιστροφή παλιών θεωριών συνωμοσίας
Ορισμένοι γνωστοί διαδικτυακοί λογαριασμοί ισχυρίστηκαν ότι τα πρόσφατα έγγραφα αποκαλύπτουν νέες λεπτομέρειες σχετικά με μακροχρόνιες υποτιθέμενες συνωμοσίες εναντίον του Κένεντι, παρόλο που ορισμένες από τις υποτιθέμενες αποκαλύψεις έχουν δημοσιοποιηθεί εδώ και χρόνια.
Περιλαμβάνουν αρκετές viral αναρτήσεις σχετικά με τον Γκάρι Άντερχιλ, έναν πράκτορα των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Άντερχιλ φέρεται να υποστήριξε ότι μια συμμορία πρακτόρων της CIA βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία, μια θεωρία που δημοσιεύθηκε ανοιχτά στο Ramparts, ένα περιοδικό με αριστερή πολιτική κατεύθυνση, το 1967. Ο θάνατος του Άντερχιλ το 1964 κρίθηκε αυτοκτονία, αλλά το περιοδικό αμφισβήτησε και αυτό.
Οι φωτογραφίες ενός επτασέλιδου υπομνήματος σχετικά με τον Άντερχιλ έγιναν viral την Τρίτη, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του δεν είναι καινούργιο. Η ιστορία του έχει συζητηθεί εδώ και καιρό στο διαδίκτυο και το υπόμνημα της CIA που τον αναφέρει δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2017.
This document from the JFK files drop is going viral on conservative Twitter right now. But this part isn't new.
— Emily Brooks (@emilybrooksnews) March 19, 2025
The viral part is quoting a 1967 piece in Ramparts magazine. So, the Gary Underhill stuff has been out there for a while. The full memo provides information about… https://t.co/DvLiuHF66Q pic.twitter.com/JNg7tGhWcs
Μόνο μερικές προτάσεις σε μια σελίδα του υπομνήματος ήταν πρόσφατα μη επεξεργασμένες στην τελευταία έκδοση.
Όπως επισημάνει το BBC, η θεωρία βασίζεται σε μια έκθεση από δεύτερο χέρι που δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατο του Άντερχιλ και δεν περιλαμβάνει κανένα αδιάσειστο στοιχείο.
Ωστόσο, η ιστορία αυτή ήταν μόνο μία από μια σειρά ανυπόστατων θεωριών που κυκλοφόρησαν μετά τη δημοσιοποίηση των αρχείων.
4. Είναι τα αρχεία πλήρως μη επεξεργασμένα;
Ένας νόμος του 1992 απαιτούσε τη δημοσιοποίηση όλων των εγγράφων που σχετίζονται με τη δολοφονία εντός 25 ετών - αλλά ο νόμος αυτός περιλάμβανε και εξαιρέσεις για την εθνική ασφάλεια.
Η πίεση για μεγαλύτερη διαφάνεια οδήγησε σε περισσότερες δημοσιεύσεις με την πάροδο του χρόνου, τόσο από τον πρόεδρο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία, αλλά και από τον πρόεδρο Μπάιντεν το 2023.
Ενόψει της νέας δημοσιοποίησης αρχείων, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι ζήτησε από το προσωπικό του «να μην αφαιρέσει τίποτα» από αυτά.
Αυτό δεν φαίνεται να ισχύει εξ ολοκλήρου, διότι τα νέα έγγραφα εξακολουθούν να έχουν κάποιες διορθώσεις. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό ότι η τελευταία δημοσιοποίηση ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός για τη διαφάνεια.
Ο δημοσιογράφος του JFK Files Τζέφερσον Μόρλεϊ δήλωσε ότι υπάρχουν και άλλα έγγραφα στα Εθνικά Αρχεία που δεν έχουν ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα, καθώς και άλλα που βρίσκονται στην κατοχή της CIA και του FBI.
Παρόλο που θα μπορούσαν να υπάρξουν και άλλες δημοσιεύσεις που θα ακολουθήσουν, όπως και επικείμενες δημοσιεύσεις σχετικά με τις δολοφονίες του Ρόμπερτ Κένεντι του πρεσβύτερου και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τα ερωτήματα γύρω από τη δολοφονία του JFK σίγουρα θα συνεχιστούν.
«Κάθε φορά που γίνεται μια δολοφονία θα υπάρχουν συζητήσεις και σε κάποιο βαθμό θα υπάρχουν θεωρίες συνωμοσίας», δήλωσε ο Μπάρετ, ιστορικός του Villanova. «Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει εξαιτίας αυτών ή οποιοδήποτε άλλων εγγράφων».
Με πληροφορίες από BBC
