Υπάρχει κάτι σχεδόν φετιχιστικό στο τρόπο που αντιδρούν οι άνθρωποι όταν μια κινηματογραφική διασημότητα πεθαίνει.
Αναμενόμενο βέβαια αφού στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες η μεταφυσική του πόθου, η ασύγκριτη έλξη που ασκεί η εικόνα και οι λοιπές παρεκκλίσεις της περιπλάνησης της επιθυμίας, πολύ πρίν την επέλαση του ίντερνετ είχαν βρει στην επικράτεια του κινηματογράφου αυτή τη καθοριστική στιγμή.
Τη στιγμή της συνάντησης της πραγματικότητας με την επιθυμία.
Και αν υπήρξε μια ιδανική εκπρόσωπος, μια εμβληματική κινηματογραφική περσόνα, μια χαρακτηριστική ενσάρκωση της γυναικείας δυναμικότητας και επιθυμίας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη παρά από την Elizabeth Taylor.
Aν η Μarilyn Monroe υποστασιοποίησε και απεικόνισε με τρόπο σπαρακτικό τη μεταμοντέρνα συνθήκη του glam εαυτού η οποία βιώνει τη ζωή ως μια αέναη παιδική ηλικία ψάχνοντας να απομακρυνθεί από το χαμένο της κέντρο και αναζητώντας συνεχώς κάποιον που θα τη απαλλάξει από τα πάθη, τους εφιάλτες και τους φόβους, η Taylor σε αντίθεση σχημάτισε σχεδόν από την αρχή το παλίμψηστο της μοντέρνας διασημότητας ως ένα σονέτο καθαρόαιμης δύναμης.
Ένα σονέτο με τη δύναμική του διαμαντιού να χαράσσει σε οποιαδήποτε επιφάνεια, να αντανακλά και να χειρίζεται την επιθυμία του εκπορθητή αποκλειστικά για οφελός του και την ίδια στιγμή να μπορεί διασχίζει τον καιρό, τις εποχές και τις περιόδους ανεξάρτητα από το περιεχόμενο των νέων κύκλων στους οποίους δραστηριοποιείται.
Δεν ήταν η πρώτη στη χολυγουντιανή ιστορία που το έκανε αλλά υπήρξε αυτή που το διαμόρφωσε σχεδόν αρχετυπικά. Το πως δηλαδή ο κινηματογραφικός ηθοποιός μετατρέπεται σε κατεξοχήν αντικείμενο της pop culture, ζει τη ζωή ως μια περιπέτεια που τοποθετείται στο περιθώριο της πραγματικής ζωής και πως παράγει στιγμές που καταλαμβάνουν μια για πάντα τη θέση τους στη κατηγορία
Των Χαρακτηριστικών Εικόνων.
Δεν ξέρω κατά πόσο το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε (κόρη του art dealer Francis Taylor ο οποίος προμήθευε με έργα τέχνης όλο το Hollywood της εποχής πριν να δραστηριοποιηθεί η Taylor) και η από πολύ μικρή ηλικία (μόλις 10 χρονών) ενασχολησή της με το χώρο του σινεμά μάθανε στη μικρή Liz πως να “αναπαράγει” σωστά τον εαυτό της μέσα στη ραγδαία βιομηχανοποιημένη χολλυγουντιανή μηχανή.
Σαφώς και θα παίξανε βασικό ρόλο.
Έχω την αίσθηση όμως πως ήταν η κυκλωνική προσωπικοτητά της που δημιούργησε γύρω της το ρίγος του σημαντικού που την κάλυπτε. Δεν είναι τυχαίο που οι εξτραβαγκάντζες της προσωπικής της ζωής και τα σκέρτσα της δε καταφέραν να αλλοιώσουν ουσιαστικά τη δυναμική της.
Όπως δεν είναι επίσης τυχαίο πως πάνω στο καλλιτεχνικό της είδωλο (το αντιθετικό της Marilyn όπως ανέφερα και παραπάνω) καλλιτέχνες και συγγραφείς όπως ο Warhol, ο Ballard και ο Burroughs ανέγνωσαν κάτι από τους εσωτερικούς χρόνους της αμερικάνικης κουλτούρας, τον βόμβο και το ιλιγγιώδες συντακτικό της εποχής που ερχόταν, την μεταμοντέρνα σύγχυση και τα κομμάτια της που ακόμα μας απασχολούν.
Αν στα 50ς και στα 60ς (και σπαράγματα στα 70ς) συγκεντρώνεται το σημαντικό κινηματογραφικό της κομμάτι αυτό δε σημαίνει πως η fame περσόνα Liz Taylor από τα 80ς και μετά υπολείπεται σε διείσδυση.
Πρέπει να αποτέλεσε τη μοναδική της γενιάς της που κατάφερε να απασχολεί εξωκαλλιτεχνικά και με τέτοια ένταση τα μέσα αλλά και σημαντική μερίδα του κοινού ως συμπυκνωμένο κομμάτι ατόφιας φήμης είτε κάνοντας μερικούς γάμους ακόμα, είτε κάνοντας μερικά λίφτινγκ ακόμα, είτε αποκαλύπτοντας τον εθισμό της στο αλκοόλ και στα χάπια, είτε λανσάρωντας αρώματα και ρούχα, είτε -το πιο ουσιαστικό απ’ όλη τη ύστερη πορεία της- αποκαλύπτωντας την βαθιά ανθρωπιστική πλευρά της.
Με δεκάδες gay φίλους-συμπρωταγωνιστές από την εποχή της ακμής της και εμβληματική αγαπημένη του gay κοινού, με αφορμή τον θάνατο από Aids του στενού της φίλου Rock Hudson αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί ενεργά στην καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω της ασθένειας και στη συλλογή χρημάτων για ιατρικές έρευνες.
Είναι απαραίτητο να υπενθυμίσουμε εδώ πως τα πρώτα χρόνια της ρηγκανικής προεδρίας όταν έσκασε το Aids στην Αμερική υπήρχε μια εντελώς στρεβλή αντιμετώπιση από τη κρατική μηχανή. Δεν δινόντουσαν κονδύλια για έρευνες, δεν υπήρχαν καμπάνιες ενημέρωσης και γενικά η ασθένεια αντιμετωπιζόταν φοβικά μ’ ένα ιδιότυπο don’t speak , don’ tell. H δραστηριοποιησή της ως Aids activist spokeman έδωσε ένα πρόσωπο στην ασθένεια και βοήθησε η δυναμική του αντικείμενου των διεκδικήσεων από την πλευρά των πασχόντων να μεγεθυνθεί και να μη μπορεί παρά να εισακουστεί από τους επίσημους φορείς αλλά και από τα μίντια. Σημαντικό ρόλο στη συλλογή χρημάτων αλλά και τις έρευνες συνέχισε να διαδραματίζει ιδρύωντας το 1991 το The Elizabeth Taylor AIDS Foundation.
Δεν ξέρω κατά πόσο στο σύγχρονο πλαίσιο ανάδειξης διασημοτήτων όπως αυτό έχει διαμορφωθεί (reality αισθητικές, internet, globalization και mixing των επιρροών) η Taylor ως μια bigger than life αρχετυπική εικόνα μπορούσε να συγκινήσει τον πολυtech έφηβο και να ενσωματωθεί στους εσωτερικούς του χρόνους. Υπάρχει κάτι θνησιγενές και χλωμό μέσα στην φρενήρη ταχύτητα των pixel που σαν σάβανο σκεπάζουν τη μια τάση μετά την άλλη ενώ προσπαθούν να καλύψουν τα κενά του παλιού κόσμου.
Ένα είναι σίγουρο. Μαζί με τις άλλες Εμβληματικές Αμερικάνικες Φιγούρες (Marilyn, Kennedy, Reagan, Warhol) καθόρισε σε μεγάλο ποσοστό την φαινομενολογία της celebrity culture στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα.
Μια φαινομενολογία (που με παραλλαγές) μας
ακολουθεί και μας διαπερνά μέχρι τώρα.
σχόλια