Συμβαίνει στην Αγγλία, την στιγμή που πολλοί διατείνονται πως οι γκέι καλά θα κάνουν να ηρεμήσουν γιατί έχουν πλέον κατακτήσει αρκετά δικαιώματα και δεν πρέπει να είναι άπληστοι. Πρόκειται για ακόμη ένα παράδειγμα του πόσο ψευτική είναι η ανοχή που δείχνει η συντηρητική στρέιτ κοινότητα στους γκέι και σε ότι αφορά τους γκέι. Θυμίζει το σκηνικό με το πρόστιμο του ομοφοβικού ΕΣΡ στο γκέι φιλί της σειράς του Mega. Θυμίζει επίσης τις δηλώσεις Καρατζαφέρη (και άλλων) ότι δεν τον ενοχλούνε οι γκέι, αρκει να μην διαφημίζονται ως πρότυπα. Ο αγώνας για ίσα δικαιώματα-ίση μεταχείρηση δεν τελειώνει ποτέ – τώρα ξαναρχίζει.
Το κείμενο υπογράφει ο Lee Hall, ο συγγραφέας του Billy Elliot, για τον Guardian.
Εδώ και ένα χρόνο δουλεύω πάνω στο λιμπρέτο για το επόμενο μου πρότζεκτ που είναι μια όπερα βασισμένη στην τοπική κοινότητα του Bridlington, σε μουσική του συνθέτη Harvey Brough, την οποία μου ανέθεσε η Opera North (εθνική εταιρία όπερας της Αγγλίας). Η όπερα, που ήταν προγραμματισμένη να κάνει πρεμιέρα στις 15 Ιουλίου, διαδραματίζεται μέσα σε μία ημέρα στην παραλία και εμπεριέχει όλων των ειδών τους χαρακτήρες: μαθητές σε σχολική εκδρομή, γιαγιάδες με σαντουιτσάκια, ανθρώπους με τους σκύλους τους, παραθεριστές, ακόμα κι έναν ζωγράφο. Είναι κάτι μεταξύ της όπερας Albert Herring του Benjamin Britten και της ταινίας “Θάνατος στη Βενετία”, ζωγραφισμένη από τον Donald McGill.
Το έργο αφηγείται τη ζωή ενός ανύπαντρου πατέρα, ο οποίος αφού απολύεται από τη δουλειά του, αναγκάζεται να κάνει διακοπές στο σπίτι του, αντί για την Ίμπιζα. Κι όμως δεν μπορεί να ησυχάσει ούτε μια μέρα στη θάλασσα καθώς σφυροκοπείται από τη φασαρία που δημιουργούν μια τάξη μαθητών που βρίσκεται σε εκπαιδευτική εκδρομή, ντόπιοι ταραξίες αλλά και ολόκληρη η Bridlington Amateur Dramatics Society, που κάνει πρόβες στην περιοχή. Το δράμα κορυφώνεται όταν ο γιός του παρασύρεται στα βαθιά της θάλασσας, αλλά το έργο αυτό καθεαυτό πρόκειται για κωμωδία που σχολιάζει την ανεκτικότητα και κριτικάρει την έννοια του αποκλεισμού.
Οι πρόβες έχουν αρχίσει εδώ και 6 μήνες. Στην παράσταση συμμετέχουν περίπου 400 άτομα κάθε ηλικίας. Πιστεύω βαθιά στην δυνατότητα της δραματουργίας να αλλάξει τη ζωή μας και το πρότζεκτ αυτό ήταν μια τέτοια, πλούσια, εποικοδομητική, φανταστική εμπειρία για όλους όσους συμμετέχουν.
Πριν από 2 βδομάδες όμως έμαθα πως το σχολείο που συμμετέχει πρωτίστως στην παράσταση απειλούσε να αποσύρει τα 300 παιδιά από την παραγωγή. Είχαν σοβαρές επιφυλάξεις και αντιρρήσεις για το λιμπρέτο και απαίτησαν συγκεκριμένες αλλαγές. Αντέδρασαν ακόμα και στη χρήση των λέξεων «πι-πι» και «ηλίθιος». Ο συνθέτης και γω δουλέψαμε πάνω σε μια νέα βερσιόν που θα καθησύχαζε τους πάντες.
Όμως την προηγούμενη βδομάδα η κατάσταση έφτασε σε αδιέξοδο. Ο κεντρικός χαρακτήρας της όπερας είναι ένας γκέι-πρώην ζωγράφος που αποσύρθηκε, και σε μια σκηνη πέφτει θύμα χλευασμού και βάναυσων πειραγμάτων, κοινως τον κράζουν και τον παρενοχλούν. Μετά από αίτημα του σχολείου, συμφώνησα να μετριάσω λίγο την ένταση και τη βία του υβρεολογιου που εμπεριείχε η σκηνή, αλλά όχι και την ευθύτητα με την οποία υπερασπίζεται ο ήρωας μου την σεξουαλικότητά του. Μου μήνυσαν λοιπόν από την Opera North ότι αν δεν αφαιρούσα τις φράσεις «είμαι αδερφή» και «μου αρέσουν τα παλικάρια και όχι οι τσούπρες», ολόκληρο το πρότζεκτ θα τιναζόταν στον αέρα. Ήταν ήδη πολύ αργά για να αντικαταστησω 300 μαθητές.
Αυτό που μου ζητήθηκε να κάνω θύμιζε άλλες εποχές. Στην αρχή το πέρασα για παρανόηση και υπέθεσα ότι η Opera North θα με υποστήριζε και θα έβρισκε έναν τρόπο να υπερβεί τις αναχρονιστικές υστερικές αυτές αντιρρήσεις. Έπεσα από τα σύννεφα όταν διαπίστωσα ότι η εταιρία πήρε το μέρος του σχολείου. Μου ζητήθηκε εκ νέου και επιμόνως να βγάλω όλες τις αναφορές που περιέγραφαν τον χαρακτήρα ως γκέι.
Έχω δουλέψει χρόνια ολόκληρα σε θεατρικές παραστάσεις και σχολεία, αλλά ποτέ άλλοτε δεν συνάντησα τέτοια λογοκρισία. Ζήτησα από την εταιρία να με φέρει σε επαφή με τους γονείς των παιδιών που συμμετειχαν στην παράσταση για να κάνουμε μια ανοιχτή κουβέντα. Έχοντας γράψει το έργο Billy Elliot, το οποίο ανεβαίνει παντού στον κόσμο και έχει ως κεντρικό ήρωα έναν γκέι, σε προεφηβική ηλικία που έχει τάση για τραβεστισμό, πίστευα ότι μπορούσα να τους καθησυχάσω. Η εταιρία αρνήθηκε να ανοίξει έναν τέτοιο διάλογο με τους γονείς και μου το έθεσε ως τελεσίγραφο: ή αλλάζω το κείμενο ή η όπερα δεν ανεβαίνει.
Έπειτα προσφέρθηκα να κάνω δωρεές στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της φιλανθρωπικής οργάνωσης για ΛΟΑΤ άτομα «Stonewall», με σκοπό να οργανωθούν εργαστήρια ενημέρωσης για τα θέματα που αγγίζει το έργο μου. Κι αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από τις τοπικές αρχές. Το Σάββατο με ειδοποίησαν με email ότι το σχολείο απέσυρε τη συμμετοχή του και ότι η Opera North αδυνατεί πλέον να στηρίξει το πρότζεκτ.
Ένα σκάνδαλο γεννιέται
Για μένα, η αξία ενός τέτοιου θεατρικού έργου είναι να ανοίξει μια ειλικρινής συζήτηση πάνω σε μια σειρά θέματα ταμπού που συχνά κρυβουμε κάτω από το χαλί. Το θέατρο είναι ένα καταπληκτικό δημοκρατικό εργαλείο για να εξερευνήσεις θεματα με έναν τρόπο που είναι κατανοητός σε όλους. Ειδικά το θέατρο που βασίζεται στη συμμετοχή της κοινότητας έχει ως πυρήνα όχι τον αποκλεισμό κάποιων αλλά τη συμμετοχή όλων.
Αυτο που βρήκα ιδιαίτερα περίεργο είναι η επιμονή ότι κανείς – ούτε το σχολείο, ούτε η εταιρία, αλλά ούτε και οι τοπικές αρχές- δεν είναι ομοφοβικός, το κίνητρο δηλαδή δεν είναι η ομοφοβία. Αντίθετα διατείνονταν όλοι πως επειδή τα παιδιά είναι σε μικρή ηλικία, θα ήταν δύσκολο να ακουσουν και να καταλάβουν τις επίμαχες φράσεις. Ένα όμως είναι το γεγονός. Όποιες και να είναι οι αντιρρήσεις, νιώθω πως δεν μπορώ πια ελεύθερα να δημιουργήσω εναν γκέι χαρακτήρα. Η ιδέα ότι το να είναι κανείς γκέι είναι κάτι ακατάλληλο για να το δει ένα παιδί είναι κάτι που δεν στέκει με τίποτα – λες και δεν υπάρχουν γκέι μαμάδες, γκέι μπαμπάδες, γκέι αδερφοί και γκέι αδερφές.
Εγώ θα συνεχίσω να κάνω τα παντα για να μην ματαιωθεί η όπερα. Αισθάνομαι ότι δεν έχω άλλη επιλογή από το να ανοίξω αυτή την κουβέντα.
[Ο συγγραφέας Lee Hall]
-----
Το θέμα προκάλεσε καταιγίδα αντιδράσεων στο Twitter χθες, έγινε trending στην Αγγλία οπως λέγεται, ήταν στη θέση 7 όλη μέρα χθες. Το σχολείο που θα συμμετείχε αλλά ακύρωσε έχει ως σλόγκαν του το εξής ειρωνικό "Το σχολείο προωθεί τη θετική συμπεριφορά, την πρόοδο και την προσήλωση στην εκπαίδευση". Η North Opera κατατηγορείται ευθέως γιατί δεν προστάτευσε τον καλλιτέχνη και την ελευθερία της έκφρασης ως όφειλε.
Πρόκειται για community opera, με το λιμπρέτο της να αποτίει φόρο τιμής στα 2000 χρόνια ιστορίας της τοπικής κοινότητας. Τίτλος της "Beached", αφού αφηγείται μια μέρα στην παραλία του Bridlington.
Οι μαθητές που θα συμμετείχαν στην παράσταση δεν έπαιζαν στην επίμαχη σκηνή. Προκειται για μια σκηνή ομοφοβικού bullying, όπου ο κεντρικός ήρωας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια παρέα νεαρών που του την πέφτουν άγρια, κράζοντας τον και προπηλακίζοντας τον, ενώ αυτός αντιστέκεται, υπερασπίζεται την ταυτότητα του και φωνάζει με πυγμή ότι είναι αδερφή, ότι δεν φοβάται, ότι είναι περήφανος γιαυτό και καλά θα κάνουν να το δεχτούν ("Of course I'm queer/That's why I left here/So if you infer/That I prefer/A lad to a lass/ And I'm working class/ I'd have to concur."). Αυτές είναι και οι μοναδικές ατάκες μέσα στο έργο όπου αναφέρεται η σεξουαλική ταυτότητα του ήρωα.
Το όλο πρότζεκτ ετοιμαζόταν εδώ και 2 χρόνια. Πρόβες με το κείμενο γινονταν εδώ και 6 μήνες. Την τελευταία στιγμή κυριολεκτικά κάποιοι φοβήθηκαν τους Πλευρηδες ή ξύπνησε μέσα τους ο Καρατζαφέρης και ανέτρεψαν βίαια όλη τη δουλειά που είχε γίνει μέχρι τότε, με το πρόσχημα ότι "πρέπει να προστατέψουμε τα παιδιά μας από την λαίλαπα των γκέι προτύπων", δίνοντας ένα μήνυμα αδιαλλαξίας και επιβολής με το έτσι θέλω των δογματικών πιστεύω μιας νεοπουριτανίστικης ομοφοβικής κοινωνίας. Παρά τη φαινομενική πρόοδο, οι ομοφοβικές πρακτικές παραμένουν και φουντώνουν ίσως. Η στάση του Lee Hall ενάντια στην λογοκρισία του σχολείου και της North Opera μοιάζει δραματικά με την εναντίωση του ήρωα του στους "μπούληδες" που τον κράζουν στην επίμαχη σκηνή.
Διαβάστε εδώ άλλο ένα καταγγελτικό ποστ του Lee Hall από τον Spectator. Τα σχόλια, αρνητικά και θετικά, αξίζουν επίσης της προσοχής σας.
Δείτε εδώ σημερινή πρωινή εκπομπή του BBC όπου ο Lee Hall έρχεται σε αντιπαράθεση με τον διεθυντή της Opera North, ο οποίος αρνείται ομοφοβικές πρακτικές.
Στη σελίδα του στο Facebook ο Lee Hall πόσταρε σήμερα (7 Ιουλίου) όλο το λιμπρέτο της όπερας του, για να φανεί πόσο άδικη ήταν η ομοφοβική αντίδραση των θερμοκέφαλων πουριτανών. Στο μεταξύ υπαναχώρησε κι άλλο και άλλαξε την επίμαχη ατάκα από Of course I'm queer/That's why I left here σε Of course I’m gay/That’s why I went away.
Good news! Σήμερα 7 Ιουλίου ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον Lee Hall στη σελίδα του στο Facebook ότι η όπερα θα ανέβει τελικά, καθώς κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις του σχολείου. Ευχαριστεί όλους όσους έγραψαν για το θέμα - η συμβολή τους ήταν σημαντική στο να κάνει πίσω το σχολείο.
ΥΓ. Και στην Ελλάδα πολλοί είπαν πως οι δηλώσεις του Νικητιάδη δεν ήταν απαραίτητα ομοφοβικές.
σχόλια