Πως θα έπρεπε ένα μουσείο για το σεξ να διεγείρει το ενδιαφέρον των επισκεπτών παραμένοντας πιστό στην θετική προς το σεξ αποστολή του;
Το ερώτημα αυτό στοιχειώνει την πρόσφατα εγκαινιασθείσα μόνιμη έκθεση του Μουσείου του Σεξ, Hardcore: A Century & a Half of Obscene Imagery, η οποία συλλέγει ερωτικές ταινίες, φωτογραφίες, βιβλία και σκίτσα των τελευταίων 150 ετών που αποδεικνύουν πως οι πρόγονοι μας, ναι ακόμα και οι σοβαροφανείς Βικτωριανοί, είχαν ερωτικές επιθυμίες εξίσου ευρείες και ευφάνταστες όσο οι δικές μας.
Πολύ πριν το Βαθύ Λαρύγγι του 1972, οι φωτογράφοι της βικτωριανής εποχής απαθανάτιζαν όλων των ειδών τις σεξουαλικές πράξεις, από την εκσπερμάτιση (αυτή την πολυπόθητη λήψη που ήταν όλα τα λεφτά) μέχρι και ομοφυλοφιλικές επαφές και φετιχιστικές σκηνές. Πολλές φωτογραφίες στην Hardcore συνδυάζουν πολλαπλά στοιχεία όπως γυναίκες που πραγματοποιούν διεισδύσεις η μία στην άλλη με κηροπήγια, έναν πειραματισμό με πρώιμα, σπιτικά dildo.
Επίσης παρουσιάζονται “stag films,” οι βωβές ερωτικές ταινίες που προβάλλονταν μυστικά σε ανδρικό κοινό σε λέσχες, ιδιωτικές κατοικίες ή μπορντέλα. Το πιο αξιομνημόνευτο παράδειγμα είναι η ταινία “Eveready Harton”, (ο τίτλος είναι όνομα-λογοπαίγνιο, ο κος Πάντας Στύσης) και πρόκειται για ένα πορνογραφικό κινούμενο σχέδιο το οποίο λέγεται ότι φτιάχτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 για τον διάσημο καρτουνίστα Winsor McCay. Ο πρωταγωνιστής δεν είναι άνθρωπος αλλά ένα πέος: ένα επικών διαστάσεων ραδινό μέλος που ωθεί τον Eveready προς κάθε κορίτσι και πλάσμα που βρίσκεται στον δρόμο του (καθώς και προς κάποια άψυχα αντικείμενα.)
Τέτοιου είδους ερωτικά αντικείμενα και έργα τέχνης καθιστούν σαφές ότι οι προηγούμενες γενιές δεν ήταν οι πουριτανοί και ασεξουαλικοί άνθρωποι που οδηγηθήκαμε να πιστεύουμε χάρη στην κοινωνική καταγραφή των κοινωνιών στην επίσημη ιστορία, εκδοχή που καταρρίφθηκε από την σχολή του Φουκώ και τις φεμινίστριες ιστορικούς κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Ωστόσο αυτό που παραμένει ασαφές από την σχεδίαση της έκθεσης είναι κατά πόσο οι επιμελητές της Hardcore προτίθενται να μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα αυτό με σοβαρότητα ή με πονηρό χαμογελάκι.
Η σύγχυση προκύπτει από τις σέξι επιλογές στο στήσιμο της έκθεσης, οι οποίες υπονομεύουν το ακαδημαϊκό της βάρος και κάνουν το να περιδιαβαίνεις τους διαδρόμους να θυμίζει ηδονοβλεπτικό παιχνίδι ενηλίκων. Παρακολουθήστε το βίντεο παρουσίασης της έκθεσης με καυτή τζαζ και κόκκινα στροβοσκοπικά φώτα για να αντιληφθείτε την υβριδική ατμόσφαιρα στριπτιζάδικου – μουσείου που υπόσχεται η εν λόγω έκθεση.
Έτη φωτός μακρυά από τις λευκές μουσειακές επιφάνειες, οι τοίχοι εδώ είναι βαμμένοι μαύροι, τα εναπομείναντα φώτα είναι αστεία χαμηλά και θυμίζουν στην καλύτερη περίπτωση δήθεν λουσάτο στριπτιζάδικο και στην χειρότερη το εσωτερικό υπογείου. Η ανάγνωση κάποιων κειμένων είναι τόσο δύσκολη που de facto τα λογοκρίνει.
Η αναφορά σε σκοτεινά υπόγεια θα μπορούσε να είναι ηθελημένη. Πολλά από τα εκθέματα προέρχονται από προσωπικές συλλογές, καταχωνιασμένες καθ' όλη την διάρκεια της ζωής των ιδιοκτητών τους. Οι συλλέκτες αυτοί φοβούνταν τον κοινωνικό στιγματισμό ή ακόμα και την σύλληψη που αποτελούσε σοβαρό ενδεχόμενο για όσους κατείχαν πορνογραφικό υλικό που απεικόνιζε ομοφυλοφιλικές πράξεις.Αν όμως ο σκοπός του Μουσείου του Σεξ είναι "να στηρίζει τον ανοιχτό διάλογο σχετικά με το σεξ και την σεξουαλικότητα" φαντάζει παράξενη και εσφαλμένη μια μουσειολογική πρακτική που σκεπάζει με πέπλο λαγνείας τα εκθέματα αντί να αποκαλύπτει επιστημονικά τον καθολικό τους χαρακτήρα.
Η κιτς σχεδίαση της έκθεσης Hardcore: A Century & a Half of Obscene Imagery δεν κάνει απολύτως τίποτα για να διαλύσει την ιδέα ότι οι ταινίες και οι φωτογραφίες που εκτίθενται είναι κάτι το βρώμικο ή ακόμα και ντροπιαστικό. Μάλιστα εγείρει το ερώτημα πως θα ένιωθαν οι τεθνεώτες συλλέκτες βλέποντας την: απελευθέρωση ή απλά ντροπή;
Όπως μας θυμίζει και η πρώτη αίθουσα της Hardcore, δεν υπάρχει λόγος να κρυβόμαστε. Οι άνθρωποι πάντα παρήγαγαν και κυκλοφορούσαν ερωτικό υλικό όπως μαρτυρούν τα μωσαϊκά της Πομπηίας, του Λας Βέγκας της αρχαιότητας, καθώς και τα γεμάτα ένταση ερωτικά μυθιστορήματα της Αναγεννήσεως. Κι ενώ το πορνό απέχει ακόμα από το να θεωρείται αρμόζον θέμα συζήτησης σε ένα δείπνο με συγγενείς και συνεργάτες, ωστόσο αποτελεί αναγνωρισμένο κομμάτι του διαδικτυακού κόσμου στον οποίο όλοι κινούμαστε. Στατιστικά, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού παρακολουθεί πορνογραφικό υλικό και η συνήθεια αυτή θεωρείται σαφώς περισσότερο "κανονική" απ’ ότι όταν ζούσαν οι άνδρες και οι γυναίκες που κοσμούν τους τοίχους της έκθεσης, προς τους οποίους το μουσείο έχει μια δηλωμένη ευθύνη δεδομένης της ιστορικά προοδευτικής αποστολής του.
Η σοβαρότητα δεν υπαγορεύει απόλυτη νηφαλιότητα και η δεύτερη δεν είναι μια αρετή την οποία το Μουσείο του Σεξ υπόσχεται στο κοινό του που αποτελείται κυρίως από τολμηρά ζευγάρια στο τέταρτο ραντεβού τους. Συνοψίζοντας θα μπορούσε κανείς να πει ότι αν η Hardcore δεν θύμιζε τόσο μπουντουάρ όπου κυριαρχεί το πατσουλί θα παρέμενε ενδιαφέρουσα και θα επιτελούσε καλύτερα τον σκοπό της. Το σεξ εξάλλου είναι ένα θέμα που είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει βαρετό όπως αποδεικνύεται και από την έκθεση του ιδίου μουσείου The Sex Lives of Animals που εξετάζει την σεξουαλική ζωή των ζώων, από τα πρωτεύοντα ως τα έντομα. Εκεί τα φώτα είναι δυνατά, τα κείμενα επιστημονικά και συγκεκριμένα χωρίς φτηνά τεχνάσματα.
Με αντίστοιχη σχεδίαση η μόνιμη έκθεση του Μουσείου θα μπορούσε να είναι εξίσου πνευματικά διεγερτική. Εξάλλου ο εγκέφαλος είναι το σημαντικότερο σεξουαλικό μας όργανο.
Η έκθεση Hardcore: A Century & a Half of Obscene Imagery είναι η μόνιμη έκθεση του Museum of Sex στην Νέα Υόρκη.
