Μια φωτογραφία του Μίλτου Μανέτα, σε κάποιο ξενοδοχείο στη Ρώμη, επάνω σε κάτι σεντόνια μέσα στα αίματα, και ακόμη μία με μια παράξενη μπλούζα και όλη την πλάτη του αιμόφυρτη έκαναν την εμφάνισή τους στο Facebook φέτος το καλοκαίρι. Κακό πέσιμο και "αναμετάδοση" μέσω του δημοκρατικού προγράμματος ( ότι θέλει κανείς κάνει) του facebook τίποτα καινούργιο... σκέφτηκα και το προσπέρασα . Όταν σιγουρεύτηκα ότι ζει, νόμισα ότι η ιστορία θα έμενε εκεί... Και ύστερα ξεκίνησε μια από τις λίγες σαπουνόπερες στο Facebοok με καθημερινά επεισόδια να εξελίσσονται στο διάστημα περίπου δύο μηνών και την κατάληξη όλου αυτού στη γέννηση ενός πολύ ενδιαφέροντος πρότζεκτ, μια σειράς video-ζωγραφικών έργων, των «Invisible Paintings». "Όχι Τέχνη," σύμφωνα με την τελευταία δήλωση του Μανέτα στο αγαπημένο "μέσο" , αλλά ένα όχημα που απορρέει από την ανάγκη να παρατηρήσει ξανά τον κόσμο....μάλλον ΕΚΤΟΣ της οθόνης θα εννοεί. Η σελίδα του Μανέτα στο Facebook δεχόταν τις καθημερινές μου (όπως και πολλών άλλων) επισκέψεις. Κατά κάποιον τρόπο, υπήρξε η συχνή σύνδεσή μου μέσα στη φούσκα της καλοκαιρινής ραστώνης με τη δημιουργική έκφραση και τον εύγλωττο συγχρονισμό με επίκαιρες συχνότητες. Κάτι σαν μια τελετουργική επίσκεψη σε έναν χώρο τέχνης, στην προκειμένη περίπτωση, όμως, όχι για να θαυμάσουμε τα ολοκληρωμένα έργα, αλλά το έργο εν τη γενέσει. Γεγονός που έκανε την εμπειρία ιδιαίτερα σύγχρονη, άπλα φτάνει να συνειδητοποιήσει κανείς ( κάτι ίσως εντελώς προφανές και χιλιοειπωμένο) ότι μια τέτοια δυνατότητα δίνεται πλέον μόνο μέσα από το διαδίκτυο και ακόμη περισσότερο σε ένα χώρο με έτοιμο ¨κοινό" όπως το facebook ! Γεγονός που έκανε την εμπειρία ιδιαίτερα σύγχρονη, φτάνει να συνειδητοποιήσει κανείς (κάτι ίσως εντελώς προφανές και χιλιοειπωμένο) ότι μια τέτοια δυνατότητα δίνεται πλέον μόνο μέσα από το διαδίκτυο και ακόμη περισσότερο σε έναν χώρο με έτοιμο κοινό, όπως το Facebook.
Ακινητοποιημένος ύστερα από ένα ατύχημα (έπεσε σε μια τρύπα) σε ένα επαρχιακό νοσοκομείο, αλλά μάλλον σε εγκεφαλική εγρήγορση, ο καλλιτέχνης μπόρεσε να μας ενεργοποιήσει όχι τόσο μέσα από την εξιστόρηση της προσωπικής περιπέτειάς του -αυτό θα ήταν πολύ προφανές-, αλλά περισσότερο μέσα από τη σύνθεση της κάθε εικόνας. Με σαφή (αμφιβάλλω ότι είναι ασυνείδητη) αναφορά στην εποχή της μπαρόκ ζωγραφικής και παράλληλη (ή, καλύτερα, επηρεασμένη αναζήτηση) όπως αυτή στο πίνακα Las Meninas, το αριστούργημα του Velázquez, ο Μανέτας συγχέει τις διαφορετικές οπτικές με το πραγματικό αντικείμενο. Σε πρώτη ματιά, αυτό που παρακολουθούμε μοιάζει με ένα κοινότοπο φωτορομάντζο με οικεία θεματική. Το «θύμα» σώζεται ως εκ θαύματος και αναρρώνει «μοναχό» σε κάποιο ξεχασμένο νοσοκομείο, με την υποστήριξη όχι της οικογένειας, που βρίσκεται μακριά, αλλά των καινούργιων γνωριμιών - των γιατρών, των νοσοκόμων και των τοπικών παραγόντων, που βρίσκονται στον περίγυρο. Κατόπιν, το «θύμα» συνέρχεται, και με τη δύναμη που απέκτησε από το δώρο της ζωής (το γεγονός ότι επέζησε) καταφέρνει να φέρει σε πέρας «μεγάλα εγχειρήματα», τη δημιουργία κάποιων έργων για μια κοινή έκθεση με τον καταξιωμένο Enzo Cucchi, παρά την παροδική σοβαρή αναπηρία.
Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο νάρθηκας, το νοσοκομείο, η φύση, οι γυναίκες, τα έργα τέχνης, τα παλιά οικήματα, οι θρησκευτικές αναφορές εντείνουν -πάντα με την οικεία συνταγή των κλασικών δραμάτων- την «αγωνία». Το γεγονός, όμως, ότι αυτή είναι και η καθημερινή πραγματικότητα του Μανέτα κάνει καταρχάς την όλη κατάσταση λιγάκι πιο ενδιαφέρουσα, ενώ οι οπτικές επιλογές της κάθε εικόνας, το παιχνίδι με τις αναφορές της «φιλοσοφίας» της ζωγραφικής είναι αυτό που τελικά σε κάνει να ξεχάσεις εντελώς το «δράμα» και τον σπαραγμό, έστω και εάν είναι αληθινό -συγγνώμη, Μίλτο- και να δεις την Τέχνη.
Oπως και στην περίπτωση του Las Meninas, το ασκί του Αιόλου για πολλές μεταγενέστερες εικαστικές και κινηματογραφικές δημιουργίες, τα όρια των διαφορετικών οπτικών γωνιών της κάθε εικόνας είναι ασαφή, όσο ασαφές είναι το πραγματικό ζητούμενο. Εάν στον πίνακα του Velázquez δεν ξέρουμε ποιο είναι το αληθινό αντικείμενο (η βασιλική θυγατέρα ή ο ζωγράφος ο ίδιος), έτσι και σε αυτή την ενότητα του Μανέτα βρισκόμαστε αιωρούμενοι ανάμεσα στο εάν πρόκειται για την εξιστόρηση μιας έντονης -κοντά στον θάνατο-εμπειρίας ή για ένα αυτοπορτρέτο του καλλιτέχνη μέσα από την παρατήρηση των ορίων των Άλλων. Με την πιθανότητα να παρεξηγηθώ (από αυτούς που αντιμετωπίζουν την εκθεσιακή δραστηριότητα και την τέχνη με τα στενά όριά της), η έκθεση αυτή του Μανέτα στο Facebook ήταν από τις πιο ιδιοσυγκρασιακές, φρέσκιες και ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές δραστηριότητες που συμμετείχα αυτό το καλοκαίρι. Αναμένω με αγωνία την περιοδεία της εντός ή εκτός διαδικτύου (δεν έχει σημασία) και την εξέλιξη της ενότητας στους «Αόρατες Πίνακες», που μοιάζει να είναι από τα πιο καίρια σχόλια στη ζωγραφική που έχω δει τελευταία.
Συγχρονιστείτε, μην τυχόν και χάσετε τη συνέχεια.
