«Πέδρο Πάραμο» του Χουάν Ρούλφο
Μαγική Απόχρωση του Πραγματικού
Η ερώτηση σας γίνεται στον κατάλληλο άνθρωπο… Από τη ανάποδη! Δεν υπάρχει το απόλυτα αγαπημένο βιβλίο, η απόλυτη αγαπημένη ταινία, ο απολυτά αγαπημένος πίνακας. Οι επιρροές μου είναι αναρίθμητες και τα έργα τέχνης που με έχουν συγκινήσει αλλά και σημαδέψει πάμπολλα. Έτσι μου δημιουργείται μεγάλη δυσκολία να διαλέξω μόνο ένα.. Για να μην γράψω λοιπόν για τον «Άμλετ», τον «Οδυσσέα», την «Οδύσσεια», τους «Αδερφούς Καραμαζόφ» και τόσα πασίγνωστα βιβλία, επιλέγω ένα λιγότερο γνωστό που τουλάχιστον μπορεί να παρακινήσει κάποιους να το ανακαλύψουν. 
Το βιβλίο λέγεται «Πέδρο Πάραμο» και ο συγγραφέας του Χουάν Ρούλφο. Στη χώρα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μια πραγματικά εξαιρετική μετάφραση της Έφης Γιαννοπούλου.
Το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 1955 και αρχικά αγνοήθηκε από τους αναγνώστες και του κριτικούς. Σήμερα θεωρείται ο πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού, ένα από τα εμβληματικά κείμενα της λογοτεχνίας της Λατινικής Αμερικής, όπως επίσης κι ένα από μεγαλειώδη επιτεύγματα του μοντερνισμού. Πρόκειται για ένα βιβλίο γεμάτο σκιές, φαντάσματα και μνήμες. Ένα κείμενο γεμάτο θραυσματικές προοπτικές που εξελίσσεται μέσω μιας εξαιρετικά γοητευτικής λαβυρινθώδους αφήγησης. Ένα μοναδικό αριστούργημα. Όσο κι αν το θέμα του Ρούλφο είναι οικουμενικό, το βιβλίο αντανακλά μια μεξικάνικη επαρχία που αρχίζει και εξαφανίζεται. Πρωτοάκουσα για αυτό πριν από χρόνια από τον Παύλο Μάτεσι που χάσαμε πρόσφατα, ο οποίος και το υπεραγαπούσε.
«Μυθιστόρημα μυστηριώδες, μυστικό, μουρμουριστό, ψιθυριστό, μυκώμενο και μουγγό, το Πέδρο Πάραμο συγκεντρώνει έτσι όλους τους νεκρούς ήχους του μύθου». Έτσι το συστήνει ο μέγας επίσης Κάρλος Φουέντες και χτυπάει κέντρο.
Δεν θα κάτσω εδώ να σας κάνω άλλη μια λογοτέχνη αξονική τομογραφία για το κείμενο. Απλά να σας πω ότι εάν σε πιάσει, μπαίνεις σ έναν μοναδικό τριπ που σε στοιχειώνει ίσως δια βίου.
Για τους ισπανομαθείς ή όσους μπορούν να βρουν υποτίτλους ιδου μια σπάνια κινηματογραφική βερσιόν του βιβλίου:
Twist….
Όμως επειδή η ερώτηση αφορά σε βιβλίο το οποίον δε σημαίνει μόνο μυθιστόρημα θα ήθελα να προσθέσω και το αγαπημένο μου ποίημα. Εδώ πάλι έχω το ίδιο πρόβλημα, αλλά μάλλον καταλήγω στο ποίημα νο 627 της Εμιλι Ντίκινσον
Ιδου μια ταπεινή προσπάθεια μετάφρασης εκ μέρους μου που ολοφάνερα αδικεί το πρωτότυπο το οποίο και παρατίθεται από κάτω.
_________________
Έμιλι Ντίκινσον: ποίημα 627
Μετάφραση : Αλέξης Σταμάτης
Ο Τόνος που δεν μπορώ να πάρω - ή καλύτερα είναι -
Το Χρώμα πολύ απόμακρο
Για να το δείξω στο Παζάρι-
Μια γκινέα η ματιά -
Το όμορφο, ανεπαίσθητο Τόξο-
που κορδώνεται στο μάτι
σαν τη Αυλή της Κλεοπάτρας
Που επαναλαμβάνεται - στον ουρανό
Οι Στιγμές της Επικράτειας
που συμβαίνουν στην Ψυχή
και την αφήνουν με μια Δυσαρέσκεια
πολύ όμορφη - για να ειπωθεί -
Το ανυπόμονο βλέμμα - στα Τοπία-
Σαν να είχαν μόλις απωθήσει
κάποιο μυστικό - που τα ’σπρώχνει
σαν Άμαξες - στο Περιβάλλον -
Η Υπεράσπιση του Θέρους-
Αύτη η άλλη Φάρσα - του Χιονιού-
Που προστατεύει το Μυστήριο με Τούλι
Να φοβάσαι τους Σκίουρους - ξέρε,
Οι τρόποι τους οι αναπόδεικτοι - μας κοροϊδεύουν -
Μέχρι το εξαπατημένο βλέμμα
Να Κλείσει αλαζονικά - στον Τάφο-
Ένας άλλος τρόπος - να δεις-
Emily Dickinson – The Tint I cannot take—is best (627)
The Tint I cannot take—is best—
The Color too remote
That I could show it in Bazaar—
A Guinea at a sight—
The fine—impalpable Array—
That swaggers on the eye
Like Cleopatra's Company—
Repeated—in the sky—
The Moments of Dominion
That happen on the Soul
And leave it with a Discontent
Too exquisite—to tell—
The eager look—on Landscapes—
As if they just repressed
Some Secret—that was pushing
Like Chariots—in the Vest—
The Pleading of the Summer—
That other Prank—of Snow—
That Cushions Mystery with Tulle,
For fear the Squirrels—know.
Their Graspless manners—mock us—
Until the Cheated Eye
Shuts arrogantly—in the Grave—
another way—to see—
--Γιατί ειναι αγαπημένο μου; Μα σοβαρολογείτε; Ποιος άλλος θα μπορούσε α κλείσει ένα τόσο πυκνό αριστούργημα με το ανυπέρβλητο -άκρας λιτότητας και σοφίας- μότο ζωης «another way—to see—»
Κι ένα δωράκι για τους φανς της Ντίκινσον. Ένα μικρό φιλμάκι με σκηνές από το πώς πέρασε στο σύγχρονο Χόλυγουντ η ποίησή της (προσέξτε το ύφος του Γούντι 'Αλεν όταν ο Alan Alda συνεχίζει την αφήγηση…)
_______________
*Το καινούριο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη «Χαμαιλέοντες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου στο βιβλιοπωλείο FREE THINKING ZONE στις 8 μ.μ θα γίνει μια πρωτότυπη παρουσίαση του βιβλίου από τον Γιώργο Ίκαρο Μπαμπασάκη και την ηθοποιό Εύα Σιμάτου. Θα ακολουθήσει πάρτι με μουσικές που θα επιμεληθούν οι συντελεστές της παρουσίασης. Τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής του Αλέξη Σταμάτη στο Κολλέγιο Αθηνών ξεκινούν την Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου.
σχόλια