Τις προάλλες άκουσα ένα πολύ ωραίο νέο τραγούδι του Ιωσήφ Πρίντεζη, την μελοποίηση του ποιηματος "Κλείσε τα παράθυρα" του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη.
Του ζήτησα να μου πει δυο λόγια: «Το συγκεκριμένο ποίημα του Λαπαθιώτη συνδέθηκε με μια πολύ ιδιόμορφη περίοδο της ζωής μου. Ένα κορίτσι μου έμαθε το ποίημα και το αγάπησα απ΄την πρώτη στιγμή. Έχει τόσες εικόνες, εναλλαγές σκότους και φωτός, σε ένα απόμερο δωμάτιο για δύο. Η μελοποίηση αυτή, ήταν για μένα και αποτύπωση εκείνων των ημερών που βίωσα. Πολλές φορές λειτουργούν έτσι τα τραγούδια - για να εμβαθύνουμε στις αναμνήσεις...»
Μ' αυτήν την αφορμή αποφάσισα να φτιάξω μια λίστα με άλλα αγαπημένα μου ποιήματα που έγιναν τραγούδια. Πολλά απ' αυτά έχουν μελοποιηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, από ξεχωριστούς συνθέτες. Επέλεξα τις εκδοχές που αγαπώ περισσότερο.
Το βράδυ / Κώστας Καρυωτάκης
Μουσική: Λένα Πλάτωνος
Ερμηνεία: Σαββίνα Γιαννάτου
Στον κ. Κλ. Παράσχο
Τα παιδάκια που παίζουν στ' ανοιξιάτικο δείλι
—μια ιαχή μακρυσμένη—,
τ' αεράκι που λόγια με των ρόδων τα χείλη
ψιθυρίζει και μένει,
τ' ανοιχτά παραθύρια που ανασαίνουν την ώρα,
η αδειανή κάμαρά μου,
ένα τρένο που θα 'ρχεται από μια άγνωστη χώρα,
τα χαμένα όνειρά μου,
οι καμπάνες που σβήνουν, και το βράδυ που πέφτει
ολοένα στην πόλη,
στων ανθρώπων την όψη, στ' ουρανού τον καθρέφτη,
στη ζωή μου τώρα όλη...
Μέρες του 1903 / Κ.Π.Καβάφης
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Ερμηνεία: Δημήτρης Ψαριανός
Δεν τα ηύρα πια ξανά -- τα τόσο γρήγορα χαμένα....
τα ποιητικά τα μάτια, το χλωμό
το πρόσωπο.... στο νύχτωμα του δρόμου....
Δεν τα ηύρα πια -- τ' αποκτηθέντα κατά τύχην όλως,
που έτσι εύκολα παραίτησα·
και που κατόπι με αγωνίαν ήθελα.
Τα ποιητικά τα μάτια, το χλωμό το πρόσωπο,
τα χείλη εκείνα δεν τα ηύρα πια.
A, ρε σύντροφε / Κατερίνα Γώγου
Μουσική: Νίκος Καλλίτσης
Ερμηνεία: Μάρθα Φριντζήλα
A ρε Σύντροφε πόσο μας λείπεις...
Ο καιρός σκουλήκιασε
πυρηνικές δοκιμές, λαϊκά μέτωπα,
μπορντέλα και πολυεθνικές,
δεν μας αφήνουνε ν' αγαπήσουμε.
A ρε Σύντροφε πόσο μας λείπεις...
Τα ξέρεις, τι να σου πω.
Και μετά συνεργαστήκανε.
Στην Κίνα, Γενάρης του '77, σφάζουν εργάτες
A, ρε Σύντροφε γιατί δεν πρόσεχες
γιατί δεν πρόσεχες πιο πολύ;
Εδώ, τα ίδια. Κρύβονται στο καβούκι τους οι άνθρωποι.
Αχ και να 'ξερες ρε Σύντροφε τι βαρύ φορτίο κουβαλάμε...
Έτσι καί λίγο φανείς μπόσικος πέρασες απέναντι.
A, ρε Σύντροφε γιατί δεν πρόσεχες
γιατί δεν πρόσεχες πιο πολύ;
A ρε Σύντροφε που δεν πρόδωσες
ζούμε την βαρβαρότητα.
Όχι μαζί / Γιώργος Ιωάννου
Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης
Ερμηνεία: Ελευθερία Αρβανιτάκη
Μην περπατάς, μην περπατάς μαζί μου
να μη σε γράψουνε
με ξέρουνε στην πιάτσα
και θα σε κάψουνε
Περπατά το κατόπι πάνω στα βήματα
εγώ από σένα φως μου δε θέλω χρήματα
Γυρνάω και σε βλέπω
και αναστατώνομαι
αν είσαι όπως δείχνεις
εγώ σκοτώνομαι
Δε θέλω να μας δούνε, μισώ το μάτι τους
εγώ ποτέ δεν είπα για το κρεβάτι τους
Περπατά κι ακόλουθα, μάθε το σπίτι μου
να έρχεσαι μονάχος, αποσπερίτη μου
κι όταν χτυπάς την πόρτα μες τα μεσάνυχτα
τα παραθύρια μου όλα θα 'ναι ορθάνοιχτα
Ποιος είν' τρελός από έρωτα / Γιώργος Σαραντάρης
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Ερμηνεία: Φλέρυ Νταντωνάκη
Ποιος είν' τρελός από έρωτα;
Ας κάνει λάκκους την αυγή.
να πάμε εκεί να πιούμε
την βροχή.
Μια που εμείς σε όποια
στέγη αράξουμε, σε όποια
αυλή, ο άνεμος χαλνάει
τον ουρανό, τα δέντρα
κι η στείρα γη
μέσα σε μας βουλιάζει.
Μπατιρημένο κουρείο / Ντίνος Χριστιανόπουλος
Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής
Ερμηνεία: Ντίνος Χριστιανόπουλος
μπατιρημένο κουρείο
Σαββάτο βράδυ
χωρίς δουλειά
μπατιρημένο κορμί
Σαββάτο βράδυ
χωρίς έρωτα
Μόνο γιατί μ' αγάπησες / Μαρία Πολυδούρη
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Ερμηνεία: Ελευθερία Αρβανιτάκη
Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ' αγάπησες
στα περασμένα χρόνια.
Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα
και σε βροχή, σε χιόνια,
δεν τραγουδώ παρά γιατί μ' αγάπησες.
Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου
μια νύχτα και με φίλησες στο στόμα,
μόνο γι' αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο
κ' έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα,
μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου.
Μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν
με την ψυχή στο βλέμμα,
περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο
της ύπαρξής μου στέμμα,
μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν.
Μόνο γιατί όπως πέρνας με καμάρωσες
και στη ματιά σου να περνάη
είδα τη λυγερή σκιά μου, ως όνειρο
να παίζει, να πονάη,
μόνο γιατί όπως πέρναα με καμάρωσες.
Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε
γι' αυτό έμεινεν ωραίο το πέρασμά μου.
Σα να μ' ακολουθούσες όπου πήγαινα,
σα να περνούσες κάπου εκεί σιμά μου.
Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε.
Μόνο γιατί μ' αγάπησες γεννήθηκα,
γι' αυτό η ζωή μου εδόθη.
Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη
μένα η ζωή πληρώθη.
Μόνο γιατί μ' αγάπησες γεννήθηκα.
Μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου
μου χάρισε η αυγή ρόδα στα χέρια.
Για να φωτίσω μια στιγμή το δρόμο σου
μου γέμισε τα μάτια η νύχτα αστέρια,
μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου.
Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ' αγάπησες
έζησα, να πληθαίνω
τα ονείρατά σου, ωραίε που βασίλεψες
κ' έτσι γλυκά πεθαίνω
μονάχα γιατί τόσο ωραία μ' αγάπησες.
Federico Garcia Lorca / Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Ερμηνεία: Υπόγεια Ρεύματα
Ανέμισες για μια στιγμή το μπολερό
και το βαθύ πορτοκαλί σου μεσοφόρι
Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ
τότε που φεύγανε μπουλούκια οι σταυροφόροι
Παντιέρες πάγαιναν του ανέμου συνοδειά
και ξεκινούσαν οι γαλέρες του θανάτου
στο ρογοβύζι ανατριχιάζαν τα παιδιά
κι ο γέρος έλιαζε, ακαμάτης, τ'αχαμνά του
Του ταύρου ο Πικάσο ρουθούνιζε βαριά
και στα κουβέλια τότε σάπιζε το μέλι
τραβέρσο ανάποδο, πορεία προς το βοριά
τράβα μπροστά, ξοπίσω εμείς και μη σε μέλει
Κάτω απ' τον ήλιο αναγαλιάζαν οι ελιές
και φύτρωναν μικροί σταυροί στα περιβόλια
τις νύχτες στέρφες απομέναν οι αγκαλιές
τότες που σ' έφεραν, κατσίβελε, στη μπόλια
Ατσίγγανε κι αφέντη μου με τι να σε στολίσω;
φέρτε το μαυριτάνικο σκουτί το πορφυρό
στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κι ίσα ένα αντρίκειο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.
Κοπέλες απ' το Δίστομο, φέρτε νερό και ξύδι
κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά
σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι
μέσα απ' τα διψασμένα της χωράφια τα ανοιχτά
Βάρκα του βάλτου ανάστροφη
φτενή δίχως καρένα
σύνεργα που σκουριάζουνε σε γύφτικη σπηλιά
σμάρι κοράκια να πετάν στην ερήμην αρένα
και στο χωριό να ουρλιάζουνε τη νύχτα εφτά σκυλιά.
Απολείπειν ο θεός Aντώνιον / Κ.Π. Καβάφης
Μουσική: Δήμος Μούτσης
Ερμηνεία: Άλκηστις Πρωτοψάλτη
Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ', ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.
Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν
ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ' όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.
Άρνηση (Στο Περιβόλι το Κρυφό) / Γιώργος Σεφέρης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ερμηνεία: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι
μα το νερό γλυφό.
Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ' όνομά της
Ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή .
Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.
***
(προσθέστε ελεύθερα!)
