Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης

Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης Facebook Twitter
Από τις φωτογραφίες του Βελλούδιου που κοσμούν τους τοίχους στην παράσταση των bijoux de Kant
1

Αν είσαι ειδικός, πιθανόν να έχεις κάποια στάνταρ για να χαρακτηρίσεις μια παράσταση ως «καλή». Για σένα που δεν είσαι, μια παράσταση είναι καλή αν φεύγοντας σε στείλει στο βιβλιοπωλείο να αγοράσεις ό,τι βιβλίο βρεις από τον συγγραφέα της, αν σε κάνει να ψάχνεις στο google πράγματα που δεν ξέρεις μέχρι τις τέσσερις το πρωί, αν την κουβαλάς μαζί σου για μέρες και την συζητάς ξανά και ξανά, αν αισθάνεσαι ότι πρέπει να γράψεις για αυτή. Μια παράσταση είναι καλή αν σε ξαφνιάσει ευχάριστα, αν την παρακολουθήσεις χωρίς να βγάλεις άχνα, αν απολαύσεις κάθε της λεπτό και όταν τελειώσει θέλεις κι άλλο. Αν είσαι σίγουρος ότι κάτι ξεχωριστό συμβαίνει μπροστά σου και βλέπεις ότι και οι άλλοι γύρω σου μοιράζονται την ίδια αίσθηση.


«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση, -μικρή σε διάρκεια και μικρή σε παραγωγή-, φτιαγμένη σχεδόν με μηδενικό budget, με έναν μόνο ηθοποιό στη σκηνή, σε μικρό χώρο και για λίγα άτομα, που πέρασε μάλλον απαρατήρητη. Παίχτηκε μόνο για τρεις βραδιές στο Hood, τον χώρο των Bijoux de Kant στην Αθηνάς και την είδαν ελάχιστοι τυχεροί, αλλά ήταν η καλύτερη παράσταση που είδα αυτή τη σεζόν – σε μια χρονιά που δεν είχε και πολλές εκπλήξεις και που ήταν μετρημένες στα δάχτυλα τους ενός χεριού οι παραστάσεις που άντεξα να δω μέχρι το τέλος.

 

«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση αλλά τεράστια σε συναισθήματα, σπουδαία για τη συγκίνηση που δημιουργεί – η οποία κάποιες στιγμές γίνεται ανατριχίλα-, ένα θαύμα δραματουργίας χωρίς καθόλου εντυπωσιασμούς και φανφάρες, με έναν Αντώνη Γκρίτση στην καλύτερη στιγμή του μέχρι τώρα, εξαιρετικό, παρόλο που σχεδόν επαναλάμβανε αυτό που έκανε λίγους μήνες πριν στις «Ωδές του Πρίγκιπα».


Ο χώρος που παίχτηκε θύμιζε πάλκο λαϊκού κέντρου, με πολύχρωμες λάμπες στον τοίχο και πολλές φωτογραφίες κολλημένες πάνω του. Ατμόσφαιρα μυσταγωγική. Κάθεσαι στα σκοτεινά και μόλις συνηθίσεις στο λιγοστό φως προσέχεις ότι είναι φωτογραφίες γυμνών ανδρών σε στύση (από το βιβλίο «Τα Ελληνικά Αγάλματα» με φωτογραφίες γυμνών φαντάρων των '50s και '60s που είχε βγάλει ο Θάνος Βελλούδιος, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δύο βιβλία από την Οδό Πανός το Δεκέμβριο του 1992). Ξαφνικά, αρχίζει να παίζει ένα τραγούδι της Σωτηρίας Μπέλλου και ο χώρος αρχίζει να θυμίζει το Χάραμα όπως το είχα στο μυαλό μου ως παιδί (μία από τις χειρότερες εμπειρίες της ζωής μου: μια εφιαλτική χοροεσπερίδα με τον Τσιτσάνη και την Μπέλλου –χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να μπορέσω να τους ακούσω και πολύ περισσότερα για να τους εκτιμήσω).

«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση αλλά τεράστια σε συναισθήματα, σπουδαία για τη συγκίνηση που δημιουργεί – η οποία κάποιες στιγμές γίνεται ανατριχίλα


«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια παράσταση για δύο ποιητές, -«καταραμένοι» και οι δύο, από τους καλύτερους της γενιάς τους, που ακόμα δεν έχουν εκτιμηθεί όσο τους αξίζει. Ξεκινάει με ένα ποίημα του Λαπαθιώτη και μετά ακούγεται ολόκληρο το δοκίμιο του Γιώργου Ιωάννου για τον γείτονά του (τον Λαπαθιώτη) που «ζωντανεύει» ο Αντώνης Γκρίτσης με τη φωνή του Ιωάννου, με τέτοια ομοιότητα που στην αρχή νομίζεις ότι είναι playback και ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του.

«Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης δεν υπήρξε, βέβαια, γείτονάς μου την εποχή που ζούσε. Αυτό έγινε – δηλαδή «έγινε» – πολύ αργότερα, όταν εγώ πήρα των ομματιών μου και εγκαταστάθηκα οριστικά στην Αθήνα και μάλιστα, χωρίς να το καταλάβω, πάνω σ' αυτά τα ίδια χώματα με τα ίχνη από τα πατήματα και τα παραπατήματά του. Θεωρητικά, θα μπορούσαμε να είμαστε στην ίδια γειτονιά επί δεκάξι χρόνια, εφόσον τόσο ήμουν εγώ, όταν αυτός, πενηνταπεντάρης πια, αυτοκτόνησε στις 8 Ιανουαρίου 1944, μέσα σ' αυτό το πατρικό του σπίτι της οδού Κουντουριώτου – Κουντουριώτου και Οικονόμου – στα Εξάρχεια, απ' όπου περνώ πολλές φορές τη μέρα και πάντοτε τον μνημονεύω. Δεν μπορούσα, λοιπόν, να λείψω από αυτό το δημόσιο σαραντάχρονο μνημόσυνό του.

 

Φοβούμαι πως αν καθόμασταν από τότε κοντά, θα τον θυμόμουν τώρα μόνο στα τελευταία του, απάνω στη μεγάλη καταρράκωση και τον παρατημό του, γιατί όταν είναι κανένας πολύ μικρός, δεν ξέρει να προσέξει, ενώ όταν είναι έφηβος, ξαφνικά ανακαλύπτει τα πάντα, ιδίως τα παράξενα φαινόμενα, και εύκολα ερεθίζεται η φαντασία του. Θα τον θυμόμουν, λοιπόν, κι εγώ στα τελευταία του, όπως κυρίως τον θυμούνται ακόμη μερικοί σ' αυτή τη γειτονιά. Πάντως, από αυτό το σπίτι, όπου κατοικώ τώρα, της οδού Δεληγιάννη 3, δεν θα ήταν δυνατό να γειτονεύω μαζί του, γιατί τότε βρισκόταν στο χώρο αυτό η ξακουστή ταβέρνα του Γιώργη του Μιχαλάκου του κουλού, απ' όπου ο Λαπαθιώτης περνούσε συχνά, για να πιει κρασί με την παρέα του ή να δεχτεί κανένα ευγενικό κέρασμα, στα τελευταία του, όταν είχε πια καταπέσει. «Για τον ποιητή!».

 

Θα υπήρχε, λοιπόν, κάποια άλλη οπτική γωνία, κάποια διαφορετική σχέση και συνάφεια ή μάλλον δεν θα υπήρχε και πάλι τίποτα, μα θα ήταν πάντα, αυτό, που είναι και τώρα: ο Λαπαθιώτης να διαγράφει τα τελευταία στάδια του κύκλου του σ' αυτή τη γειτονιά, κι εγώ δεκάξι χρονών έφηβος στη Θεσσαλονίκη, τρομοκρατημένος και τσαλαπατημένος, ζώντας μέσα στον εφιάλτη της Κατοχής και της άλλης καταπίεσης, να διαβάζω ό, τι έβρισκα μπροστά μου από τα κείμενά του, είτε σε παλιούς τόμους του «οικογενειακού» περιοδικού «Μπουκέτο», είτε στα τεύχη του περιοδικού της Εγκυκλοπαίδειας του «Πυρσού». Και βέβαια, όχι μονάχα Λαπαθιώτη, αλλά όλο το σύμπλεγμα.

 

Μόνον ανίδεοι και ξιπασμένοι μπορούν σήμερα να λένε πως ο Λαπαθιώτης ήταν ένας μέτριος ή και ασήμαντος ποιητής του μεσοπολέμου, κι αυτό γιατί δεν μπορούν να δουν άλλο τίποτε παρά μονάχα τα ποιήματά του, και μάλιστα αυτά τα δημοσιεύσιμα, ενώ ο Λαπαθιώτης ήταν ένας δυνατός αισθησιακός ποιητής και προπαντός μια πνευματική προσωπικότητα. Η ποίηση του Λαπαθιώτη βρίσκεται στα ανέκδοτα τολμηρά ποιήματά του».

―Απόσπασμα από το δοκίμιο του Γιώργου Ιωάννου «Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης», Πρώτη δημοσίευση: Η λέξη, Μάρτης-Απρίλης '84. Τεύχος 33. Ναπολέων Λαπαθιώτης, Αφιέρωμα, σελ. 204-216. Το 1985 συμπεριλήφθηκε στην συλλογή με τα δοκίμια «Ο της φύσεως έρως, Παπαδιαμάντης, Καβάφης, Λαπαθιώτης», Εκδόσεις Κέδρος).


Αν σου περιγράψει κάποιος αυτό που θα δεις μπορεί και να τρομάξεις (ποίηση, ένα δοκίμιο επί σκηνής), το πιο πιθανό είναι να το συνδυάσεις με κάτι βαρετό και με πλήξη, κι η αλήθεια είναι ότι οι πιθανότητες (με τόσα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια) προς τα κει γέρνουν. Και όμως. «Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» δεν έχει καμία σχέση με αυτό που φαντάζεσαι. Είναι τόσο μετρημένη παράσταση που δεν γίνεται ούτε για μια στιγμή βαρετή, αντιθέτως, είναι μια παράσταση πλημμυρισμένη από συναίσθημα, χωρίς μελοδραματισμούς, τόσο όσο πρέπει. Και ο Αντώνης Γκρίτσης έχει δημιουργήσει έναν Ιωάννου που σε προκαλεί να τον ψάξεις και να τον γνωρίσεις, καθόλου καρικατούρα, καθόλου γραφικό, μια φιγούρα που κυριαρχεί στο χώρο και σε αναγκάζει να ακούσεις κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα του. Χαμηλών τόνων, αλλά με συνεχείς εκρήξεις συγκίνησης.


Μια σπουδαία παράσταση. Μακάρι να την ξαναπαίξουν με τη νέα σεζόν.

Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης Facebook Twitter
Από τις φωτογραφίες του Βελλούδιου που κοσμούν τους τοίχους στην παράσταση των bijoux de Kant
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μέσα στον θησαυρό με τις εμβληματικές φορεσιές της Δόρας Στράτου

Θέατρο / «Κάποτε έδιναν τις φορεσιές για έναν πλαστικό κουβά, που ήταν ό,τι πιο μοντέρνο»

Μια γνωριμία με τη μεγάλη κληρονομιά της Δόρας Στράτου μέσα από τον πλούτο αυθεντικών ενδυμάτων που δεν μπορούν να ξαναραφτούν σήμερα και συντηρούνται με μεγάλο κόπο, χάρη στην αφοσίωση και την εθελοντική προσφορά μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν και συνεχίζουν το όραμά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Οι Αθηναίοι / Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Ανατρέποντας πολλά από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τους ανθρώπους με αναπηρία, η Βασιλική Δρίβα περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αλλά και τις χαρές, και μπορεί πλέον να δηλώνει, έστω δειλά, πως είναι ηθοποιός. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ξαναγράφοντας τον Ίψεν

Θέατρο / Ο Ίψεν στον Πειραιά, στο μουράγιο

«Δεν είναι εύκολο να είσαι ασυμβίβαστη. Όπως δεν είναι εύκολο να ξαναγράφεις τον Ίψεν» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Εχθρός του λαού» σε διασκευή και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Lifo Videos / «Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Η ηθοποιός Παρασκευή Δουρουκλάκη μιλά για την εμπειρία της με τον Πέτερ Στάιν, τις προσωπικές της μάχες με το άγχος και την κατάθλιψη, καθώς και για το θέατρο ως διέξοδο από αυτές.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Θέατρο / Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Από τον ρόλο της Μάσα στην πραγματική ζωή, από το Ηράκλειο όπου μεγάλωσε μέχρι τη ζωή με τους ανθρώπους του θεάτρου, από τον φόβο στην ελευθερία, η ζωή της Μαρίας Σκουλά είναι ένας δρόμος μακρύς και δύσκολος που όμως την οδήγησε σε κάτι δυνατό και φωτεινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Θέατρο / Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Μέσα από την εναλλαγή αφηγήσεων, εμπειριών, αναπαραστάσεων, χορού, βίντεο και ήχου, η παράσταση του Γιώργου Βαλαή αναδεικνύει τις διαφορές αλλά και τις συνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δυο διαφορετικών γενεών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρομέο Καστελούτσι: «Όπου παρεμβάλλεται το κράτος, δεν υπάρχει χώρος για τον έρωτα. Ο έρωτας είναι εναντίον του κράτους και το κράτος εναντίον του έρωτα».

Θέατρο / Ρομέο Καστελούτσι: «Πάντα κάποιος πολεμά τον έρωτα. Και οι εραστές είναι πάντα τα θύματα»

Ο σπουδαίος Ιταλός σκηνοθέτης, λίγο πριν επιστρέψει στην Αθήνα και στη Στέγη για να παρουσιάσει τη «Βερενίκη» του, μας μίλησε για τον έρωτα, τη γλώσσα και τη μοναξιά, την πολιτική και την ανυπέρβλητη Ιζαμπέλ Ιπέρ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας

Θέατρο / How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της Iστορίας

Σκηνοθετημένη από έναν νέο δημιουργό, η παράσταση που βασίζεται στο τελευταίο κείμενο της Γλυκερίας Μπασδέκη επιχειρεί έναν διάλογο με μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αγορίτσα Οικονόμου

Αγορίτσα Οικονόμου / «Πέφτω να κοιμηθώ και σκέφτομαι ότι κάτι έχω κάνει καλά»

Βρέθηκε να κυνηγάει το όνειρο της υποκριτικής, χωρίς να γνωρίζει τον τρόπο, αλλά με τη βεβαιότητα ότι δεν ήθελε ποτέ να μείνει με την απορία «γιατί δεν το έκανα;». Μέσα από σκληρή δουλειά και πολλούς μικρούς ρόλους, κατάφερε να βρει τον δρόμο της στην τέχνη, στον οποίο προχωρά και αισθάνεται τυχερή. Η Αγορίτσα Οικονόμου είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ 

Θέατρο / «Αν κλάψω με ένα έργο, είμαι σε καλό δρόμο»

Ο Χρήστος Θεοδωρίδης, που έχει σκηνοθετήσει με επιτυχία δύο έργα φέτος, του Βιριπάγιεφ και της Αναγνωστάκη, εξηγεί γιατί τον ενδιαφέρουν τα κείμενα που μιλάνε στον άνθρωπο σήμερα, ακόμα κι αν σε αυτά ακούγονται ακραίες απόψεις που ενοχλούν και τον ίδιο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Να είσαι γκέι στη Νέα Υόρκη

Θέατρο / «Η Κληρονομιά μας»: Τι αποκομίσαμε από την εξάωρη παράσταση στο Εθνικό

«Μία ποπ queer saga, παραδομένη πότε στη μέθη των κοκτέιλ Μανχάταν και πότε στο πένθος μιας αλησμόνητης συλλογικής απώλειας» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το πολυβραβευμένο έργο του Μάθιου Λόπεζ, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τον Γιάννη Μόσχο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή ούτε αιρετική»

Θέατρο / «Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή, ούτε αιρετική»

Μετά την Ορέστεια του Στρίντμπεργκ και τις πρόβες για το έργο του Βασίλη Βηλαρά, η Λένα Κιτσοπούλου μιλάει για προσδοκίες και αποφάσεις, για επιτυχίες και απορρίψεις, για το «σύστημα» μέσα στο οποίο δουλεύει και για όλους εκείνους τους χαρακτηρισμούς που της αποδίδουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Με Μαρμαρινό, Κουρεντζή, Ράσσε, Mouawad και Ζυλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Πολιτισμός / Μαρμαρινός, Κουρεντζής, Ράσε, Mouawad και Ζιλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Καλλιτέχνες με ιστορικό ίχνος στην Επίδαυρο θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους δίπλα σε ξένους και άλλους Έλληνες δημιουργούς, ενώ στις 19 Ιουλίου θα ακούσουμε την ορχήστρα Utopia υπό τη διεύθυνση του Θ. Κουρεντζή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Θέατρο / Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

«Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις» – Κριτική για την πολυσυζητημένη παράσταση «Merde!» των Βασίλη Μαγουλιώτη και Γιώργου Κουτλή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ο Γιάννος Περλέγκας βρίσκει τη χαρά της δημιουργίας στη φλόγα για συνύπαρξη

Θέατρο / «Έχω νιώσει ακατάλληλος και παρωχημένος δεινόσαυρος μέσα στο θεατρικό τοπίο που αλλάζει»

Με αφορμή το έργο του Μπέρνχαρντ «Η δύναμη της συνήθειας», ο Γιάννος Περλέγκας μιλά με ταπεινότητα και πάθος για το θέατρο, με το οποίο συνεχίζει να παλεύει και που διαρκώς τον νικά. Αυτό, όμως, είναι που τον κρατά ζωντανό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άρης Χριστοφέλλης

Όπερα / «Ακόμα και όσοι θαυμάζουν σχεδόν ειδωλολατρικά την Κάλλας, λίγα γνωρίζουν για την τέχνη της»

Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η θρυλική σοπράνο παραμένει μια ανυπέρβλητη καλλιτέχνιδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Θέατρο / Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Ποια είναι τα προσωπικά της στοιχήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού - η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτή τη θέση από το 1994.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια