1.
1980 – 1989
The Shining (1980)
Δεν υπάρχει άτομο που να μην παγώνει από το βλέμμα του Nicholson όταν, κρατώντας ένα τσεκούρι, φωνάζει "Danny, I'm coming". H πλήρης αποδόμηση της ομώνυμης νουβέλας του Stephen King από τον Kubrick είναι ένα ανεξήγητο (?) ταξίδι στην παράνοια.
Raiders of the Lost Ark (1981)
Συνήθως όταν ρωτούσαν ένα αγόρι τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, απαντούσε αστροναύτης. Εγώ απαντούσα αρχαιολόγος. Ανάμεσα σε όλα τα άλλα, οι αγωνώδεις περιπέτειες του Δρ. Indiana Jones από τον πρώτο παραμυθά του Hollywood (Steven Spielberg) έδιναν επιτέλους φθαρτές ιδιότητες (βλ. φίδια) σε έναν ήρωα δράσης.
Blade Runner (1982)
Τι θα συμβεί αν ερωτευτείς το cyborg που κυνηγάς? Ακόμα χειρότερα, τι θα συμβεί αν αποδειχθεί ότι είσαι κι εσύ cyborg? Ο ορισμός του δυστοπικού φουτουρισμού από τον Ridley Scott με την υποβλητική μουσική του δικού μας Vangelis Papathanasiou. Προτιμήστε την (αινιγματική) Director's Cut.
Scarface (1983)
H άνοδος και η πτώση ενός Κουβανού βαρόνου ναρκωτικών στο Miami. Το πέρασμα από το Κομμουνιστικό καθεστώς στο Αμερικάνικο Όνειρο, αν και φαντάζει λυτρωτικό, δεν έχει πάντα ευτυχή κατάληξη. Για άλλη μια φορά ο Pacino δίνει ερμηνεία για Oscar, ενώ η τότε πιτσιρίκα Michelle Pfeiffer κλέβει καρδιές. Η σκηνή με το αλυσοπρίονο στο μπάνιο παραμένει μία από τις πιο σοκαριστικές που έχουν γυριστεί ποτέ.
Terminator (1984)
Αν υπάρχει ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας που μπορεί να αποδειχθεί προφητικό, τότε αυτό είναι του Εξολοθρευτή. Οι μηχανές επαναστατούν, το ταξίδι στο παρελθόν γίνεται αγώνας δρόμου κι ο Αυστριακός Arnold σχεδόν αμίλητος σου κόβει την ανάσα με το δολοφονικό του βλέμμα. Ακολούθησε ένα εξίσου καλό (αν όχι καλύτερο) sequel κι άλλες τρεις ταινίες, αρκετά υποδεέστερες σε σημείο που κάποιες θέλουμε απλά να τι ξεχάσουμε.
Breakfast Club (1985)
Πέντε μαθητές, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, τιμωρούνται να περάσουν το Σάββατο τους στο σχολείο. Πέντε μαθητές μέσα από τον εγκλωβισμό και τη σύγκρουση θα έρθουν πιο κοντά και θα βιώσουν την πρώιμη ενηλικίωση. Μία από τις καλύτερες εφηβικές ταινίες όλων των εποχών και αναμφίβολα αρκετά κοντά στην (πιο) ανέμελη δυτική γενιά της εποχής (έστω κι αν δεν είχαν όλοι lockers στους διαδρόμους και γήπεδα ποδοσφαίρου στο σχολείο). Εδώ ακούγεται η μεγαλύτερη επιτυχία των Simple Minds ('Don't Forget About Me'), η οποία παραδόξως δε γράφτηκε από τους ίδιους.
Big Trouble in Little China (1986)
Ο (υποτιμημένος) Kurt Russell πρωταγωνιστεί σε ένα φιλμ που από ένα απλοϊκό b-movie μεταμορφώνεται σε ένα cult διαμάντι με φόντο όχι τους συνήθεις ουρανοξύστες ή τα ήσυχα προάστια των Αμερικάνικων μεγαλουπόλεων, αλλά τη 'στοιχειωμένη' Chinatown. Αν και εμπορικό ολίσθημα στην εποχή του, αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά saga του John Carpenter.
Angel Heart (1987)
Ένα από τα πιο ανατριχιαστικά φινάλε της δεκαετίας κι η πρώτη αξιοζήλευτη κινηματογραφική επαφή με το δαιμονικό κόσμο του Voodoo στη Νέα Ορλεάνη. Ερμηνεία καριέρας από το (τότε) sex symbol Mickey Rourke στο δρόμο προς την ακούσια αυτοκαταστροφή υπό το άγρυπνο βλέμμα του Robert De Niro. Έκτοτε οι αναγραμματισμοί άρχισαν να αποκτούν άλλη σημασία στο σινεμά (βλ. όνομα De Niro στην ταινία).
Dead Ringers (1988)
Το νοσηρό σύμπαν στο μυαλό του David Cronenberg μέσα από την ψυχαναγκαστική σχέση αλληλεξάρτησης δύο ομοζυγωτικών διδύμων. Ο Jeremy Irons σε διπλό ρόλο-σταθμό στην καριέρα του, μπλεγμένος στο μεταφυσικό ιστό που έχει υφάνει με δεξιοτεχνική μαεστρία ο Καναδός δημιουργός. Φιλμ – εμπειρία, όχι για όλους.
Do the Right Thing (1989)
Με αφορμή ένα καυτό καλοκαιρινό πρωινό σε μια συνοικία του Brooklyn, τα τεταμένα νεύρα των περίοικων οδηγούν σταδιακά σε απολαυστικά κωμικοτραγικές καταστάσεις, αφήνοντας μας όλους με την απορία για το ποιος μπορεί τελικά να κάνει το σωστό. H απόλυτη κατακραυγή του σύγχρονου αστικού παραλογισμού υπό το πολυφυλετικό πρίσμα του καυστικού Spike Lee.
2.
1990 – 1999
Misery (1990)
Είσαι διάσημος συγγραφέας που παθαίνεις ένα σοβαρό ατύχημα. Τι θα συμβεί όταν ανακαλύψεις ότι η γυναίκα που σε διέσωσε εκτός από φανατική θαυμάστρια σου είναι και ψυχοπαθής? Δια χειρός του μαιτρ του συγγραφικού τρόμου, Stephen King με την Kathy Baits, έκτοτε συχνή επισκέπτρια στους εφιάλτες σου.
Boyz n the Hood (1991)
Κάποια παιδιά μεγαλώνουν σε επικίνδυνα γκέτο. Κάποια παιδιά αναπόφευκτα θα μπλέξουν. Κάποια παιδιά είναι προορισμένα να μείνουν τα παιδιά της γειτονιάς. Μία από τις ταινίες που κανονικά 'έπρεπε' να έχει γυρίσει o Spike Lee, αλλά τελικά το έκανε ο John Singleton.
Singles (1992)
Στις αρχές των 90s μια ομάδα νέων στο Seattle προσπαθεί να βρει την ταυτότητα της κι εμείς ανακαλύπτουμε το grunge. Απλές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων πριν κάνουν το επόμενο κρίσιμο βήμα στη ζωή τους, που ακριβώς για αυτό το λόγο τις νιώθουμε τόσο έντονα σα να τις έχουμε βιώσει οι ίδιοι. Πέρασμα κάνουν μέλη των Pearl Jam.
Falling Down (1993)
Μπορεί ένα απλό μποτιλιάρισμα να αποτελέσει την αφορμή για να έρθουν τα πάνω κάτω στη ζωή σου? Να αποτελέσει σταδιακά τη σπίθα που θα σε οδηγήσει στα άκρα? Αν ναι, τότε πρόκειται για μια ξεχωριστή μέρα. Ο Michael Douglas αποτυπώνει τέλεια το ξέσπασμα ενός φαινομενικά ακίνδυνου ανθρώπου.
Pulp Fiction (1994)
Τι πιο φυσιολογικό από τη συζήτηση δύο μαφιόζων για τις διαφορές των γαλλικών McDonalds από τα αμερικάνικα λίγο πριν από μια εκτέλεση? Τι πιο φυσιολογικό από μερικά ζουζουνιάρικα μελιστάλακτα λόγια που ανταλλάσει ένα ζευγάρι την ώρα που παίρνει πρωινό, λίγο πριν πραγματοποιήσει επιτόπου ένοπλη ληστεία? Το τέλος συναντά την αρχή και η αρχή το τέλος. Αποκύημα μιας πολτοποιημένης φαντασίας. Κάπως έτσι άλλαξε το σινεμά όπως το βλέπουμε σήμερα.
Dead Man (1995)
Ένας ινδιάνος που το όνομα του είναι Κανένας βοηθά τη μετενσάρκωση του William Blake (στο πρόσωπο του Johnny Depp). H οδύσσεια με φόντο την άγρια δύση σε ασπρόμαυρο κάδρο από τον δεξιοτέχνη του αμερικάνικου εναλλακτικού σινεμά, Τζιμ Τζάρμους. Η μουσική του Neil Young βουίζει σε αρκετά κεφάλια ακόμα.
Trainspotting (1996)
Θα στο πω απλά. Πάρε τον καλύτερο οργασμό σου. Πολλαπλασίασέ τον επί χίλια και πάλι δε συγκρίνεται καν. Η απόλυτη απενεχοποίηση της πρέζας ... ή μήπως όχι? Ταινία σταθμός της γενιάς των 90s και όχι μόνο. Ίσως το φιλμικό Woodstock εκείνης της εποχής. Η συνέχεια που θα προβληθεί σύντομα, είναι το φετινό talk of the town στον εναλλακτικό (με ή χωρίς εισαγωγικά) χώρο.
Lost Highway (1997)
Εκεί που νομίζεις ότι θα βρεις τη λογική βρίσκεται το χάος. Οδεύοντας στον εφιάλτη, ακολουθείς μια χαμένη λεωφόρο. Και κάπως έτσι μπαίνει στα λεξικά ο όρος 'λιντσικό' ως αποτύπωση του κινηματογραφικού παράδοξου.
Run Lola Run (1998)
Η μπάλα ποδοσφαίρου είναι στρογγυλή. Το παιχνίδι διαρκεί 90 λεπτά. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς υποθετικά. Φύγαμε! Όχι δεν πρόκειται για ποδοσφαιρική ταινία, αλλά για το φαινόμενο της πεταλούδας που εκτυλίσσεται σε μια γερμανική πόλη δίνοντας τρεις διαφορετικές εκδοχές στην ίδια ιστορία. Το σύγχρονο γερμανικό σινεμά στα καλύτερά του.
Fight Club (1999)
Η Αναρχία οδηγεί στον Φασισμό (σαπούνι) και ο Φασισμός στην Αναρχία. Ο συνδετικός κρίκος είναι το Χάος. Το γεγονός ότι παρά τα δυνατά εμπορικά χαρτιά –παρελθόν (Seven), ταλέντο (Norton), εμφάνιση (Pitt), μουσική (Chemical Βrothers)- η ταινία πάτωσε εισπρακτικά δείχνει ότι το μήνυμα του best seller στο οποίο βασίστηκε είναι δύσκολα αντιληπτό άρα και δύσκολα αντιμετωπίσιμο. Κι να ποτέ ξεχάσεις τον πρώτο κανόνα, να θυμηθείς το δεύτερο: 'Να Μη μιλήσεις ποτέ για το Fight Club'. Συγχαρητήρια, μόλις έφτασες ένα βήμα πιο κοντά στον πάτο.
3.
2000 – 2009
Memento (2000)
Όταν κλείνεις τα μάτια, ο κόσμος δε σταματά να κινείται. Η ιστορία ενός τύπου που προσπαθεί να εκδικηθεί για το φόνο της γυναίκας του, αλλά θυμάται μόνο τα τελευταία λεπτά κάθε στιγμής και γι' αυτό χαράσσει τατουάζ με στο σώμα του. Η προσπάθεια εκμετάλλευσης ενός επαναλαμβανόμενου tabula rasa σε Rewind. Το low-budget ντεμπούτο ενός σκηνοθέτη που μερικά χρόνια αργότερα τα κινηματογραφικά στούντιο θα του εμπιστεύονταν τις πιο ακριβές παραγωγές.
Αλήθεια, σας έχω μιλήσει για τον Sammy Jankis?
Donnie Darko (2001)
Όταν πρωτοπροβλήθηκε στη μεγάλη αίθουσα έπιασε πάτο. Όταν βγήκε σε DVD άρχισε να συζητείται έντονα. Σήμερα αποτελεί ένα cult διαμάντι. 28 μέρες, 6 ώρες, 42 λεπτά, 12 δευτερόλεπτα... Πέρα από το λαβυρινθώδες παζλ στο μυαλό του πρωταγωνιστή (ερμηνεία καριέρας για τον Jake Gyllenhaal), αποπνέει μια έντονη νοσταλγία για τη δεκαετία του 80.
28 Days Later (2002)
Όταν ο Danny Boyle άρχισε να εξερευνά νέα για αυτόν κινηματογραφικά είδη, έβγαλε αυτό το post-apocalyptic αριστούργημα. Τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα κι ο Boyle αυτό το αποτύπωσε χωρίς καμία διάθεση horror αυτοπαρωδίας, αλλά με όλη τη σοβαρότητα ενός υποθετικού ξεσπάσματος κάποιου φονικού ιού. Κι όλα αυτά πολλά χρόνια πριν από τις viral ιντερνετικές συζητήσεις του Walking Dead. Τυχαίο ότι ολόκληρο Λονδίνο εκκενώθηκε για τα γυρίσματα;
Kill Bill Volume 1 (2003)
Η μούσα του Tarantino, Uma Thurman, φορά την κίτρινη εφαρμοστή στολή και σχεδιάζει την εκδίκησή της. Κωδικό όνομα: The Bride. Στόχος ο Bill. Ωδή στις ασιατικές πολεμικές τέχνες, με όλα τα συστατικά του πλούσιου κοκτέιλ που απαρτίζει τα φιλμ του Q: στυλιζαρισμένη βία, φαρμακερές ατάκες, καταπληκτική μουσική και βιντεοκλιπίστκη εντυπωσιακή αισθητική. Ακολούθησε μια εξίσου συναρπαστική συνέχεια. Ίσως το καλύτερο δώρο box-set που μπορείς να κάνεις σε ένα φίλο του σινεμά.
Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004)
Μερικές φορές ο έρωτας, όσο και να προσπαθείς να τον αποφύγεις, είναι μοιραίος. Ακόμα κι αν καταφέρεις να τον διαγράψεις (κυριολεκτικά) από τη μνήμη σου, θα βρει τρόπο να τρυπώσει στην καρδιά σου. Άλλωστε η έλξη είναι νόμος της φύσης.
Match Point (2005)
Ο λόγος που η νεότερη γενιά πηγαίνει να δει Woody Allen χωρίς να ξέρει τι έχει γυρίσει. Η φιλοδοξία ενός νεαρού άσημου καθηγητή τένις και η δίψα του να μπει στα μεγάλα σαλόνια θα του χαρίσει τα πάντα, αλλά θα του κλέψει ό,τι πολυτιμότερο, την ησυχία της συνείδησης του.
Apocalypto (2006)
O Mel Gibson απέδειξε ότι πέρα από εμπορικός action movie star είναι ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης. Η βίαιη και γεμάτη δυσκολίες ζωή στη φυλή των Μάγια λίγο πριν έρθουν οι Κονκισταδόρες. Διείσδυση σε έναν κόσμο εντελώς άγνωστο στον δυτικό πολιτισμό, που ίσως γι' αυτό ο τελευταίος δεν τον σεβάστηκε ποτέ και τελικά τον αφάνισε.
Into the Wild (2007)
O δρόμος για το άγνωστο μπορεί να γίνει ο δρόμος για την αυτογνωσία. Η ταινία που πυροδότησε ένα όνειρο που έχουν πολλοί άνθρωποι αλλά ελάχιστοι τολμούν να πραγματοποιήσουν. Να χαρίσουν όλα τα "αγαθά" τους και να περιπλανηθούν στη φύση με τα απολύτως απαραίτητα. Αν και όλα συντείνουν ότι «Happiness only real when shared» (?)
Slumdog Millionaire (2008)
Οι απαντήσεις συνήθως έρχονται μέσα από την ίδια τη ζωή. Ο κόσμος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες (πολύ πετυχημένη η χρήση του 'the sun always shines on tv' των a-ha στο trailer), ενώ τα κέρδη εκατομμυρίων επισκιάζονται από την εκπλήρωση ενός παιδικού έρωτα με φόντο μια Ινδία που δοκιμάζεται διαρκώς στο πέρασμα του χρόνου.
Moon (2009)
Όπως έλεγε και μια άλλη γνώριμη ταινία: 'Στο διάστημα κανείς δεν μπορεί να ακούσει την κραυγή σου'. Ακόμα κι αν αυτή είναι η κραυγή απόγνωσης της μοναξιά σου. Η μαγκιά του γιου του Bowie να το υπογράψει με το πραγματικό του ονοματεπώνυμο (Duncan Jones), προτού γίνει γνωστός. Ίσως γιατί ήξερε ήδη μέσα του ότι ο Major Tom θα κατοικεί για πάντα στα άστρα.
