— Πείτε μας δυο λόγια για τη ΜΕΤΑδραση.
Πρόκειται για μια ελληνική οργάνωση της Κοινωνίας των Πολιτών (www.metadrasi.org), η οποία ιδρύθηκε το 2010 με πρωταρχικό σκοπό να καλύψει μακροχρόνια κενά στην υποδοχή και ένταξη των προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα. Φιλοσοφία της ΜΕΤΑδρασης είναι να πραγματοποιεί δράσεις που δεν καλύπτουν άλλες οργανώσεις ή φορείς. Οι δράσεις της είναι καινοτόμες και προϋποθέτουν εξειδίκευση, εκπαίδευση και ανταλλαγή τεχνογνωσίας με άλλες οργανώσεις ή φορείς του εξωτερικού. Εστιάζονται στους τομείς της διερμηνείας και της διαπολιτισμικής μεσολάβησης καθώς και στην προάσπιση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων και των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας.
— Μιλήστε μας για τη διερεύνηση και πιστοποίηση θυμάτων βασανιστηρίων από την ομάδα σας.
Η ΜΕΤΑδραση από τον Σεπτέμβριο του 2011 έχει αναλάβει την αναγνώριση και πιστοποίηση θυμάτων βασανιστηρίων, καλύπτοντας το κενό στη χώρα μας μετά την αναστολή της λειτουργίας του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων (ΙΚΑΘΒ). Η διεπιστημονική ομάδα της ΜΕΤΑδρασης (κοινωνικός λειτουργός, ιατρός, ψυχολόγος, νομικός), στην οποία συμμετέχουν πρώην στελέχη του ΙΚΑΘΒ με 25ετή εμπειρία στο αντικείμενο αλλά και νέοι εξειδικευμένοι επιστήμονες με εμπειρία στο πεδίο, ακολουθεί την ολοκληρωμένη διαδικασία διερεύνησης και πιστοποίησης θυμάτων βασανιστηρίων, όπως αυτή ορίζεται από το Πρωτόκολλο της Κωνσταντινούπολης*. Από τον Αύγουστο του 2017, με τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων κυρίως στα νησιά του Β. Αιγαίου, στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των hot-spotσ, έγινε επιτακτική η ανάγκη για επιτόπια διερεύνηση και πιστοποίηση θυμάτων βασανιστηρίων. Για τον λόγο αυτό, με τη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η ΜΕΤΑδραση ξεκίνησε τον ίδιο μήνα αποστολές της ομάδας εμπειρογνωμόνων στα νησιά. Ήδη ολοκληρώθηκαν δύο αποστολές, στη Χίο και τη Λέσβο, ενώ οι επόμενες θα υλοποιηθούν στη Σάμο και στη Λέρο, με απώτερο στόχο τη μηνιαία τακτική διερεύνηση ενδεχόμενων θυμάτων βασανιστηρίων. Μέχρι σήμερα έχουν υποστηριχτεί από τη ΜΕΤΑδραση πάνω από 650 άτομα, τα περισσότερα μετά από παραπομπή από τις αρμόδιες δημόσιες Αρχές (π.χ. Υπηρεσία Ασύλου) ή άλλες οργανώσεις.
Λίγοι γνωρίζουν τα φοβερά βασανιστήρια που έχουν υποστεί πολλοί πρόσφυγες και το ότι οι Σύροι δεν είναι απλώς «πρόσφυγες πολέμου».
— Από ποιες χώρες προέρχονται τα περισσότερα θύματα βασανιστηρίων;
Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων στα νησιά προέρχεται από τη Συρία αλλά και από χώρες όπως το Σουδάν, το Κονγκό, το Αφγανιστάν και το Ιράν. Λίγοι γνωρίζουν τα φοβερά βασανιστήρια που έχουν υποστεί πολλοί πρόσφυγες και το ότι οι Σύροι δεν είναι απλώς «πρόσφυγες πολέμου».
— Σε τι πλαίσιο μπορεί να έχει υποστεί τα βασανιστήρια ένας πρόσφυγας από τη Συρία;
Συχνά στη Συρία η σύλληψη από την καθεστωτική αστυνομία ακολουθείται από συλλήψεις από κάθε άλλη παραστρατιωτική οργάνωση με σκοπό τη στράτευση του θύματος σε κάποια από τις αντίθετες δυνάμεις που δραστηριοποιούνται εν μέσω εμπόλεμων συρράξεων. Το σύνθημα είναι «ή μαζί μας ή θάνατος» και πολλές φορές ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους που έχουν τρεις ή τέσσερις αλλεπάλληλες συλλήψεις στο ιστορικό τους, από διαφορετικούς βασανιστές κάθε φορά, γιατί δεν ήθελαν να πολεμήσουν ή να γίνουν οι ίδιοι βασανιστές.
— Ποια διαδικασία ακολουθείται για τη διερεύνηση και πιστοποίηση θυμάτων βασανιστηρίων; Ο επωφελούμενος λαμβάνει κάποιου είδους βοήθεια;
Μετά από ξεχωριστές συνεντεύξεις με τον κοινωνικό λειτουργό, τον γιατρό, τον ψυχολόγο και τον νομικό της ομάδας καθώς και κλινική εξέταση από τον γιατρό, κάθε εμπειρογνώμων συντάσσει μια τελική έκθεση πραγματογνωμοσύνης και εκτιμά την πιθανότητα βασανισμού του εξυπηρετούμενου, σύμφωνα με την κλίμακα που προβλέπεται από το Πρωτόκολλο της Κωνσταντινούπολης. Στο τέλος, και με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπειρογνωμόνων, εκδίδεται το σχετικό πιστοποιητικό (συνολική έκθεση πραγματογνωμοσύνης) και παραδίδεται στον εξυπηρετούμενο αυτοπροσώπως. Επιπλέον, ο εξυπηρετούμενος παραπέμπεται σε εξειδικευμένους φορείς για την περαιτέρω υποστήριξή του ανάλογα με τις ανάγκες του. Είναι το μόνο άτομο που μπορεί να αποφασίσει εάν θα χρησιμοποιήσει το πιστοποιητικό για να στηρίξει το αίτημα ασύλου του, σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία και πρακτική.
— Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια ιστορία που σας έχει σημαδέψει;
Καθημερινά ακούμε δεκάδες συγκλονιστικές ιστορίες βίας και κατάχρησης εξουσίας, όπως αυτή του Μουσταφά** από τη Συρία. Ο ίδιος στάθηκε τυχερός, όχι όμως ο αδερφός του. Ο Μουσταφά κατάφερε να δραπετεύσει από τους βασανιστές τους, λίγες μέρες αργότερα όμως βρήκε το πτώμα του αδελφού του μέσα σε ένα τσουβάλι στην αυλή του πατρικού τους.
*Το Πρωτόκολλο της Κωνσταντινούπολης (ΠΚ, Istanbul Protocol-IP) αποτελεί ένα αναγνωρισμένο πρότυπο των Ηνωμένων Εθνών για την αξιολόγηση των προσώπων που ισχυρίζονται ότι έχουν υποστεί βασανιστήρια και κακομεταχείριση για τη διερεύνηση περιπτώσεων καταγγελλόμενων βασανιστηρίων και για τη διαβίβαση αυτών των ευρημάτων στο δικαστικό σώμα ή σε οποιονδήποτε άλλο αρμόδιο οργανισμό. Επί σειρά ετών τα πιστοποιητικά που εκδίδονται βάσει του ΠΚ χρησιμοποιούνται από τα διεθνή δικαστήρια ως αδιαμφισβήτητα τεκμήρια τέλεσης βασανιστηρίων (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων-Στρασβούργο, Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, Διεθνή Ποινικά Δικαστήρια της Χάγης για την Πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα).
**Το όνομα έχει αλλάξει για την προστασία των προσωπικών δεδομένων του επωφελούμενου.
σχόλια