Στα 14 χρόνια της ζωής του το Facebook έχει διαπράξει τόσα πολλά αμαρτήματα, ώστε μια ακόμη «συγγνώμη» να μη θεωρείται αρκετή.
O Μαρκ Ζούκερμπεργκ, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι ο νεαρός βασιλιάς της Silicon Valley. Ίδρυσε το Facebook στο φοιτητικό του δωμάτιο πριν δεκατέσσερα χρόνια και από τότε δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν συνδεθεί στο κοινωνικό δίκτυο που έφτιαξε - 106 εκατομμύρια από αυτούς ακολουθούν την προσωπική του σελίδα. Το επιχειρηματικό μοντέλο του Facebook εξαρτάται από τις μεταβαλλόμενες έννοιες της ιδιωτικής ζωής, της έκθεσης και της μαζικής αυτό-προβολής.
Οποιοσδήποτε παλαιός χρήστης του Facebook θα πρέπει ήδη να γνωρίζει ότι ο Ζούκερμπεργκ δεν τα πήγαινε ποτέ καλά με την ιδιωτικότητα. Από τις πρώτες μέρες που εμφανίστηκε ο πρωτόγονος σχεδιασμός της πλατφόρμας του, πίστευε ότι οι άνθρωποι θα ήταν άνετοι να μοιράζονται τα πάντα με όλους. Και η επιχείρησή του βασίστηκε σε αυτή την ιδέα.
Κάθε φορά που το Facebook έφερε σε λειτουργία ένα νέο χαρακτηριστικό γνώρισμα, ένα μικρότερο σύνολο ανθρώπων αμφισβήτησε τις λειτουργίες του. Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να αμφισβητούμε την ικανότητά μας να ελέγξουμε ποιος μπορεί να δει τις προσωπικές μας πληροφορίες, εκείνες που έχουμε φορτώσει για τους φίλους μας μόνο, με τη μορφή εικόνων, συνδέσμων και «ευφυών» σχολίων.
Αλλά ποτέ αυτές οι ανησυχίες δεν προκάλεσαν μια τόσο σημαντική εξέγερση, όσο αυτή του #deletefacebook. Εάν η τελευταία παραβίαση που αποκαλύφθηκε από το σκάνδαλο της Cambridge Analytica ήταν μικρής εμβέλειας θα είχαμε μια γρήγορη απάντηση του Ζούκερμπεργκ, όπου θα ζητούσε συγγνώμη και θα έλεγε ότι το πρόβλημα θα διορθωθεί άμεσα. Αλλά δεν έγινε έτσι.
Στις 28 Μαρτίου, δέκα ημέρες μετά την αποκάλυψη των New York Times και του Guardian ότι η Cambridge Analytica έχει καταχραστεί τα προσωπικά δεδομένα του χρηστών (και ότι η εταιρεία το γνώριζε αυτό χωρίς να κάνει τίποτα), το Facebook ανακοίνωσε για άλλη μια φορά σχεδιασμένα εκ νέου εργαλεία προστασίας προσωπικών δεδομένων στην κορυφή της ροής ειδήσεων.
Μπορεί αυτά τα νέα εργαλεία να αφήσουν το καημένο «Newsfeed» να κάνει μια φορά σωστά τη δουλειά του – και ως αποτέλεσμα να συνεχίσουμε να εμπιστευόμαστε το Facebook. Αλλά, αν η ιστορία είναι οδηγός μας στην ψηφιακή εποχή, το σίγουρο είναι ότι θα δούμε νέα επεισόδια στο μέλλον, κρίνοντας από την λίστα με συγγνώμες του Ζούκερμπεργκ και των ηγετικών στελεχών του.
Σεπτέμβριος 2006, η πρώτη ενόχληση του Newsfeed
Όταν το Facebook λανσάρισε για πρώτη φορά το Newsfeed, ο σχεδιασμός του οποίου έχει πλέον ορίσει το σύνολο του λογισμικού όλων των κοινωνικών δικτύων, οι χρήστες του επαναστάτησαν επειδή ξαφνικά οι αναρτήσεις τους αποκαλύφθηκαν σε ένα κεντρικό σημείο. Ο Ζούκερμπεργκ έγραψε την πρώτη επιστολή απολογίας του, γράφοντας ότι «Πραγματικά τα κάναμε μαντάρα. Κάναμε μια πολύ κακή δουλειά για να εξηγήσουμε τι θα είναι τα νέα χαρακτηριστικά και μια ακόμη χειρότερη για να σας δώσουμε τον έλεγχο». Τελικά η πρώτη αυτή επανάσταση απέτυχε καθώς οι άνθρωποι συνήθισαν τελικά τη ζωή τους στο Νewsfeed.
Δεκέμβριος 2007, η επέκταση
Το Facebook ξεκίνησε τη διαφημιστική του πλατφόρμα «Beacon» το Νοέμβριο του 2007, ελπίζοντας να φέρει επανάσταση στη διαφήμιση δημοσιεύοντας ενημερώσεις στα προφίλ των χρηστών όταν αλληλεπιδρούν με τους συνεργάτες του. Οι χρήστες κατάλαβαν, πρώτη φορά, ότι είχαν εξαπατηθεί και ότι το Facebook χρησιμοποιούσε τις πληροφορίες τους - συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που είχε αποκτήσει από ιστότοπους τρίτων. Ο Ζούκερμπεργκ ζήτησε συγγνώμη, λέγοντας: «Απλά κάναμε μια κακή δουλειά με αυτή την κυκλοφορία και ζητώ συγγνώμη γι' αυτό. Μας πήρε καιρό να το αλλάξουμε από τη στιγμή που οι άνθρωποι άρχισαν να επικοινωνούν μαζί μας για να αλλάξουν το προϊόν (Beacon) και να εγκρίνουν ρητά αυτό που θέλουν να μοιραστούν». Ως αποτέλεσμα των καταγγελιών, η εταιρεία σχεδίασε το Beacon ως επεκτατικό εργαλείο, αλλά ο Ζούκερμπεργκ τόνισε ότι το Facebook σχεδίαζε να κυκλοφορήσει ένα χαρακτηριστικό που θα άφηνε τους χρήστες να το απενεργοποιήσουν εντελώς. Το Facebook έκλεισε το Beacon το 2009.
Δεκέμβριος 2009, δημιουργία σύγχυσης
Αυτή τη φορά, το Facebook προσπάθησε να βάλει το σώμα του μπροστά από τις ανησυχίες των χρηστών του. Καθώς ενίσχυε τις προσπάθειές του με τους διαφημιζόμενους, το Facebook εισήγαγε νέα εργαλεία προστασίας της ιδιωτικής ζωής που είχαν σκοπό να «εξουσιοδοτήσουν τους ανθρώπους να εξατομικεύσουν τον έλεγχο των πληροφοριών τους», σύμφωνα με ανακοίνωση του Ζούκερμπεργκ. «Προσθέσαμε κάτι που πολλοί από εσάς έχετε ζητήσει.», δήλωσε. Ωστόσο, χιλιάδες παραπονέθηκαν ότι τα εργαλεία ήταν υπερβολικά μπερδεμένα και αντί να τις ελέγξουν, ώθησαν τους χρήστες να κάνουν πιο δημοφιλείς τις προσωπικές τους πληροφορίες. Αυτό οδήγησε στην πρώτη έρευνα της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου (FTC).
Μάιος 2010, το πρώτο κραχ
Μια αναφορά στο περιοδικό The Wall Street Journal αποκάλυψε ότι οι διαφημιζόμενοι χρησιμοποιούσαν ένα παραθυράκι στην προστασία απορρήτου για να ανακτήσουν αποκαλυπτικές προσωπικές πληροφορίες, όπως τα ονόματα των χρηστών, από το Facebook (και άλλα κοινωνικά δίκτυα όπως το MySpace). Το Facebook έκανε γρήγορα μια αλλαγή στο λογισμικό του για να απαλλαγεί από τον αναγνωριστικό κώδικα και λίγες μέρες αργότερα ανακοίνωσε σχέδια για επανασχεδιασμό των ρυθμίσεων απορρήτου. Αυτή τη φορά, ο Ζούκερμπεργκ αναφέρει λεπτομερώς τις αλλαγές σε μια απολογητική δημοσίευση στην Washington Post, γράφοντας «μερικές φορές κινούμαστε πολύ γρήγορα» πριν δημοσιεύσει την ίδια ανάρτηση στο προφίλ του στο Facebook.
Νοέμβριος 2011, το ζήτημα της προστασίας προσωπικών δεδομένων
Αφού η FTC καταδίκασε το Facebook ότι εξαπάτησε τους καταναλωτές λέγοντας τους ότι θα μπορούσαν να διατηρήσουν τις πληροφορίες τους ιδιωτικές, αλλά στη συνέχεια επέτρεψε την κοινή χρήση και δημοσιοποίησή τους, το Facebook συμφώνησε σε μια διευθέτηση. Ο Ζούκερμπεργκ έγραψε για τη συμφωνία με την FTC, αλλά δεν την ονόμασε ποτέ ρητά «διευθέτηση» στο blog. Η εταιρεία είχε κάνει πολλά λάθη, έγραψε ο Ζούκερμπεργκ, αλλά κατάλαβε ότι «είναι φυσιολογικό πολλοί άνθρωποι να είναι σκεπτικοί για το τι σημαίνει για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους να μοιράζονται τόσες πολλές προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο, ειδικά χρησιμοποιώντας μια υπηρεσία». Παρουσίασε μια λίστα με νέα εργαλεία για να βοηθήσει τους χρήστες να ελέγχουν την ιδιωτικότητά τους και ανακοίνωσε ότι στο εξής θα έχει δύο επικεφαλής αξιωματούχους προστασίας προσωπικών δεδομένων, αντί για έναν και έκλεισε λέγοντας «Είμαι ο πρώτος που παραδέχομαι ότι έχουμε κάνει πολλά λάθη».
Ιανουάριος 2013, η μια όψη του ελέγχου
Το Facebook παρουσίασε ένα νέο προϊόν αναζήτησης, το Search Graph, το οποίο σχεδιάστηκε για να επιτρέπει στους χρήστες να αναζητούν οποιοδήποτε θέμα στο Facebook. Αυτό ξεσήκωσε τους ακτιβιστές της ιδιωτικής ζωής, επειδή επέτρεπε σε ξένους να ανακαλύψουν τυχόν πληροφορίες που δεν είχαν προστατευθεί (προληπτικά) από τον χρήστη. Μέρες αργότερα, ένας από τους επικεφαλής της υπηρεσίας προστασίας προσωπικών δεδομένων του Facebook ανταποκρίθηκε στις ανησυχίες. «Μπορείτε να ελέγξετε με ποιούς μοιράζεστε τα ενδιαφέροντά σας και αυτά που σας αρέσουν στο Facebook», έγραψε ο Μάικλ Ρίχτερ, πρώην υπεύθυνος προστασίας προσωπικών δεδομένων στο Facebook, και από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η ιστορία της μεγάλης ανησυχίας σχετικά με την προστασία και τον έλεγχο της ιδιωτικής ζωής. Κάθε νέο προϊόν ή λειτουργία του Facebook που εμφανίστηκε από το 2013 είχε να αντιμετωπίσει την κριτική και την οργή του κόσμου για την μη αποτελεσματική προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Μάρτιος 2018, το Facebook δέχεται απανωτά πυρά
Μετά από πέντε ημέρες σιωπής, ο Ζούκερμπεργκ τελικά ζύγισε την κατάσταση και αφού είδε τις αναφορές ότι η Cambridge Analytica κακοποίησε τα δεδομένα της, αποφάσισε να εξομολογηθεί δημοσίως και να παραδεχτεί ότι το δίκτυό του απέτυχε να προστατέψει τους χρήστες του. Λιγότερο από μια εβδομάδα αργότερα, η εταιρεία υποσχέθηκε για μια ακόμη φορά να βελτιώσει τις ρυθμίσεις απορρήτου της. Η ανακοίνωση διαβάζεται, ως συνήθως, σαν ένα ακόμη mea culpa, με τίτλο: «Είναι ώρα να κάνουμε τα εργαλεία προστασίας της ιδιωτικής ζωής πιο εύκολα να τα βρίσκετε». Η τελευταία του υπόσχεση βρίσκεται στις λέξεις «Έχουμε την ευθύνη να προστατεύσουμε τα δεδομένα σας και αν δεν μπορούμε τότε δεν αξίζουμε να σας εξυπηρετούμε».
-Mε πληροφορίες από το Wired
σχόλια