Ο Αυστριακός γιατρός, από τον οποίο ονομάστηκε το σύνδρομο Άσπεργκερ, ήταν συμμετείχε ενεργά στο ναζιστικό καθεστώς, και είναι υπαίτιος για τον θάνατο πολλών παιδιών τα οποία έκρινε «ακατάλληλα για να ζήσουν».
Τις αποκαλύψεις που σοκάρουν φέρνει στο φως μία νέα μελέτη του ιστορικού Χέργουιγκ Τσεκ, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιατρικής τη Βιέννης, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Molecular Autism.
Ο Χανς Άσπεργκερ χαιρετίζεται ως πρωτοπόρος στον τομέα της παιδοψυχιατρικής και της παιδιατρικής, ιδιαίτερα για τη συμβολή του στην κατανόηση του συνδρόμου και του φάσματος του αυτισμού.
Αλλά από την έρευνα παλαιών εγγράφων από τα κρατικά αρχεία, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων προσωπικού του Άσπεργκερ και των αρχείων ασθενών, ο Τσεκ ξεσκέπασε έναν επιστήμονα που σχετίζεται στενά με τη ναζιστική ιδεολογία. Ο Άσπεργκερ έστελνε παιδιά στην κλινική Am Spiegelgrund, που λειτουργούσε ως κέντρο συγκέντρωσης για παιδιά τα οποία δεν πληρούσαν τα κριτήρια του ναζιστικού καθεστώτος για να είναι «άξια ζωής».
Σχεδόν 800 παιδιά έχασαν τη ζωή τους στην κλινική από το 1940 έως το 1945, πολλά από τα οποία δολοφονήθηκαν στο πλαίσιο του διαβόητου προγράμματος ευθανασίας T4.
Σε κοινή δήλωση, οι συντάκτες του Molecular Autism - Simon Baron-Cohen, Ami Klin, Steve Silberman και Joseph Buxbaum - δήλωσαν ότι χαιρέτισαν το γεγονός ότι η «σχολαστική έρευνα» του Τσεκ έριξε τελικά φως σε δεκαετίες σκεπτικισμού σχετικά με τους ισχυρισμούς του Άσπεργκερ ότι είχε μια στοργική προσέγγιση στους ασθενείς του.
«Ο βαθμός συμμετοχής του Άσπεργκερ στη στόχευση των πιο ευάλωτων παιδιών της Βιέννης παρέμεινε ανοιχτό και ενοχλητικό ερώτημα στην έρευνα για τον αυτισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα», γράφουν σε κοινή δήλωση.
Μεταξύ των ευρημάτων του Τσεκ είναι μια φωτογραφία ενός μικρού κοριτσιού, της Herta Schreiber, που υπέφερε από εγκεφαλίτιδα και πέθανε από πνευμονία τρεις μήνες μετά την είσοδό της στο Spiegelgrund, κατόπιν εντολής του Άσπεργκερ και μια μέρα μετά τα τρίτα της γενέθλια.
Ο Άσπεργκερ φέρεται να διέταξε τη μεταφορά της επειδή «θα έπρεπε να ήταν ένα αφόρητο βάρος για τη μητέρα της» και θεωρήθηκε ανίατη η ασθένειά της.
Δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι ο Άσπεργκερ σκόπιμα στοχοποιούσε για ευθανασία ασθενείς με ξεχωριστά ψυχολογικά χαρακτηριστικά που αποκαλούσε «αυτιστικούς ψυχοπαθείς». Ωστόσο, οι διαγνώσεις του αποδείχθηκαν μοιραίες για πολλούς από τους ασθενείς του, ακόμα και χρόνια μετά την κατάρρευση του ναζιστικού καθεστώτος. Ο Άσπεργκερ συνέχισε να εργάζεται ως γιατρός για περισσότερο από τρεις δεκαετίες.
Επίσης, σύμφωνα με τον Τσεκ, δεν υπήρχε απόδειξη της καλοπροαίρετης στάσης του Άσπεργκερ απέναντι στους ασθενείς του, για την οποία είχε καυχηθεί αργότερα. Παράλληλα, ο ερευνητής διαπίστωσε ξεκάθαρη έλλειιψη στοιχείων για τον «παιδαγωγικό οπτιμισμό» του Άσπεργκερ (έναν όρο που είχε εφεύρει ο ίδιος), σύμφωνα με τον οποίο κάποιοι ασθενείς θα μπορούσαν να θεραπευτούν.
Ο Άσπεργκερ υπερηφανευόταν για την «Heilpädagogik» -θεραπευτική παιδαγωγική- που ακολουθούσε, η οποία προωθούσε τη δημοφιλή στους συναδέλφους του και τους ναζιστικούς ηγέτες ιδέα, ότι σε μια περίοδο έλλειψης εργατικού δυναμικού οι άνθρωποι με αυτισμό σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούσαν να γίνουν εξαιρετικοί στρατιώτες και αξιόπιστοι εργάτες.
Όμως, ο Άσπεργκερ έγραψε επίσης για την ανάγκη να «ληφθούν περιοριστικά μέτρα» εναντίον ασθενών που οι ασθένειές τους θεωρούνταν ανίατες ή έπασχαν από κληρονομικές ασθένειες, «από μια αίσθηση μεγάλης ευθύνης» προς τη γερμανική φυλή.
«Με λίγα λόγια, ήταν υπεύθυνος για τη στέρηση της ελευθερίας πολλών παιδιών τα οποία θεώρησε ανίκανα να ζήσουν έξω από τα ινστιτούτα», έγραψε ο Τσεκ.
Ο Άσπεργκερ ανέβηκε στην υψηλότερη θέση στον αναπτυσσόμενο τομέα της θεραπευτικής παιδαγωγικής, προσαρμόζοντάς την για να ταιριάζει στη ναζιστική ιδεολογία, και προήχθη αφήνοντας πίσω εβραίους συνάδελφούς του που εξαναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από το επάγγελμα.
Επιπλέον, ο Τσεκ επισημαίνει πως σε περιπτώσεις παιδιών που είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά ο Άσπεργκερ έριχνε συχνά την ευθύνη στα θύματα, θεωρώντας τα υπέυθυνα για την κακοποίηση, ενώ αναπαρήγαγε αντισημιτικά στερεότυπα στις διαγνωστικές αναφορές του.
«Ο Άσπεργκερ αρνήθηκε να αναγνωρίσει την πραγματικότητα του κατατρεγμού των εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς. Αυτή η αδιαφορία είναι ορατή τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τον πόλεμο», επισημαίνει ο Τσεκ.
Ο ιστορικός παραδέχθηκε ότι μπορεί να είναι δύσκολο για τους αυτιστικούς ανθρώπους και τις οικογένειές τους να διαβάσουν τα ευρήματά του, αλλά δήλωσε ότι ήταν υποχρεωμένος να τα αποκαλύψει.
«Θα ήταν λάθος για μένα να είχα παρακρατήσει αυτές τις πληροφορίες, όσο δύσκολο και αν είναι για κάποιον να τις ακούσει», είπε και πρόσθεσε: «Ταυτόχρονα, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η συνεισφορά του Άσπεργκερ στην έρευνα του αυτισμού αλλοιώθηκε από τον προβληματικό του ρόλο κατά τον Εθνικοσοσιαλισμό. Έτσι, η διαγραφή του όρου Άσπεργκερ από το ιατρικό λεξικό δεν θα ήταν χρήσιμη. Αντίθετα, αυτή πρέπει να είναι μια ευκαιρία να εξετάσουμε το παρελθόν και να αντλήσουμε διδάγματα από αυτό».
Με πληροφορίες από Guardian
