Η χρήση ενός πυρηνικού όπλου είναι πιο πιθανή τώρα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά η πιθανότητα να εξαφανιστεί τελείως η ανθρωπότητα έχει μειωθεί σημαντικά.
Ποιες χώρες διαθέτουν πυρηνικά όπλα;
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν εννέα χώρες στον κόσμο που έχουν στην κατοχή τους πυρηνικά όπλα. Πέντε από αυτές (ΗΠΑ, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Κίνα) είναι μέλη της ομάδας που κατασκεύασε τα όπλα της νωρίς και τα νομιμοποίησε μέσω της Συνθήκης μη διάδοσης πυρηνικών όπλων (NPT) που υπογράφηκε το 1968, το βασικό κομμάτι ενός σημαντικού διεθνούς νόμου για τον έλεγχο κατοχής πυρηνικών όπλων.
Σήμερα η χρήση ενός πυρηνικού όπλου είναι πιο πιθανή από ποτέ, αλλά η πιθανότητα να εξαφανιστεί τελείως η ανθρωπότητα εξαιτίας ενός πυρηνικού πολέμου έχει τουλάχιστον μειωθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Η συγκεκριμένη Συνθήκη έχει αδιαμφισβήτητα πετύχει τον σκοπό της. Τη δεκαετία του 1960 θεωρούνταν αναμενόμενο ότι δεκάδες χώρες θα αποκτούσαν την ατομική βόμβα καθώς τα πυρηνικά έμοιαζαν τότε ως ο γρήγορος δρόμος για επιρροή και κύρος στη διεθνή σκηνή.
Μέχρι στιγμής, όμως, έχουν υπάρξει μόνο τέσσερις «απείθαρχες» χώρες που αγνόησαν το NPT και έφτιαξαν τις δικές τους βόμβες. Κατά χρονολογική σειρά απόκτησης πυρηνικών όπλων μιλάμε για το Ισραήλ, την Ινδία, το Πακιστάν και τη Βόρεια Κορέα.
Έχει ποτέ κάποια χώρα εγκαταλείψει τα πυρηνικά της όπλα;
Μέχρι τώρα οι χώρες που έχουν εγκαταλείψει τα πυρηνικά τους προγράμματα είναι περισσότερες από αυτές που τα συνεχίζουν, θεωρώντας ότι αποτελούν πλέον πιο πολύ εμπόδιο παρά επένδυση για την εθνική τους ασφάλεια.
Το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική έφτιαξε κρυφά έξι πυρηνικές κεφαλές, αλλά αποσυναρμολόγησε τις βόμβες και εγκατέλειψε το πρόγραμμά του το 1989, λίγο πριν τον εκδημοκρατισμό του.
Ακόμα και η Σουηδία «έτρεχε» ένα προηγμένο και φιλόδοξο σχέδιο βασισμένο σε αντιδραστήρες βαρέος ύδατος με σκοπό να κατασκευάσει έως και εκατό πυρηνικές κεφαλές, αλλά εγκατέλειψε το πρότζεκτ στα '60s, προτιμώντας να ξοδέψει τα κονδύλια για την άμυνα σε μαχητικά αεροσκάφη.
Οι στρατιωτικές χούντες τόσο στην Αργεντινή όσο και στη Βραζιλία κυνήγησαν διάφορα μυστικά προγράμματα όπλων, τα παράτησαν όμως όλα στις αρχές της δεκαετίας του '90 και υπέγραψαν κι αυτές τη Συνθήκη.
Η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα ξεκίνησαν την παραγωγή πλουτωνίου στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές του '70, λίγο πριν οι ΗΠΑ τις πείσουν να τη διακόψουν και να βασιστούν στην Ουάσινγκτον για την ασφάλειά τους.
Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η Ιαπωνία έχει μία «βόμβα έτοιμη στο υπόγειο», καθώς διαθέτει όλα τα απαραίτητα υλικά και την τεχνογνωσία για να φτιάξει μία πυρηνική κεφαλή γρήγορα εάν αποφασίσει να το κάνει και αποχωρήσει από το NPT. Βέβαια αυτή η προοπτική μοιάζει απίθανη.
Τρεις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης – Ουκρανία, Καζακστάν και Λευκορωσία – κληρονόμησαν πυρηνικά όπλα το 1991, και οι τρεις συμφώνησαν να τα παραδώσουν· στη περίπτωση της Ουκρανίας ως αντάλλαγμα για εγγυήσεις κυριαρχίας από την Ρωσία που τελικά απεδείχθησαν ασήμαντες.
Στο Ιράκ, ο Σαντάμ Χουσεΐν παρόπλισε το υποτυπώδες πυρηνικό του πρόγραμμα μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου το 1991, ενώ στη Λιβύη, ο Μουαμάρ Καντάφι παρέδωσε τα πυρηνικά του όπλα που βρίσκονταν σε αρχικό στάδιο στις ΗΠΑ το 2003.
Η τελική τους κατάληξη δεν μας διδάσκει πολλά για τις πιθανές βλέψεις μελλοντικών δικτατόρων.
Πώς φτιάχνεται μια πυρηνική βόμβα;
Είναι πολύ δύσκολο να φτιάξεις μια πυρηνική βόμβα. Εάν δεν ήταν μάλλον δε θα ήμασταν εδώ γύρω. Και υπάρχει μία διττή δυσκολία: πρώτα είναι η δημιουργία των σχάσιμων υλικών και μετά η κατασκευή μίας συσκευής που θα μπορεί να τα πυροδοτήσει.
Ένα υλικό θεωρείται σχάσιμο όταν ο πυρήνας ενός ατόμου μπορεί να διαχωριστεί από ένα νετρόνιο που απελευθερώθηκε από ένα άλλο άτομο, παράγοντας μεγάλες ποσότητες ενέργειας και περισσότερα νετρόνια.
Όταν, στη συνέχεια, αυτά τα απελευθερωμένα νετρόνια διαχωρίζουν τους πυρήνες άλλων ατόμων, προκαλείται μία αλυσιδωτή αντίδραση, η οποία οδηγεί μία πυρηνική έκρηξη.
Ουράνιο και πλουτώνιο χρησιμοποιούνται στα πυρηνικά όπλα, αλλά μόνο συγκεκριμένες ατομικές συνθέσεις, ή ισότοπα, αυτών των στοιχείων είναι σχάσιμα.
Τα σχάσιμα ισότοπα που χρησιμοποιούνται στις πυρηνικές κεφαλές είναι τα U-235 και Pu-239. Οι αριθμοί αναφέρονται στο ατομικό τους βάρος. Η μοναδική μεγάλη πρόκληση στην κατασκευή μιας πυρηνικής κεφαλής είναι η παραγωγή αρκετών τέτοιων ισοτόπων από τα στοιχεία που μπορεί κανείς να βρει στη φύση.
Για τη χρήση ουρανίου στην κατασκευή μιας βόμβας απαιτείται η μετατροπή εξευγενισμένου ουρανίου σε αέριο και μετά η περιστροφή του σε πολύ μεγάλη ταχύτητα μέσω φυγοκεντρωτών, προκειμένου να ξεχωρίσουν το U-235, το οποίο αποτελεί το 1% του φυσικού ουρανίου. Αυτό πρέπει να γίνει επαναλαμβανόμενα μέσω της διαδοχικής χρήσης των φυγοκεντρωτών.
Το ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού, το οποίο χρησιμοποιείται στη μη-στρατιωτική πυρηνική ενέργεια, είναι συνήθως το 3-4% του U-235.
Το ουράνιο που χρησιμοποιείται για την κατασκευή όπλων είναι 90% πιο εμπλουτισμένο. Η μεγαλύτερη τεχνική πρόκληση είναι η κατασκευή αρκετών φυγοκεντρωτών και ο τρόπος να τους κάνεις να περιστραφούν αρκετά γρήγορα και συγχρονισμένα.
Το πλουτώνιο Pu-239 παράγεται σε σημαντικές ποσότητες όταν αφαιρείται από ακτινοβολημένο καύσιμο ουρανίο που έχει περάσει μέσα από αντιδραστήρα. Επειδή είναι περισσότερο σχάσιμο, δεν χρειάζεται τόση μεγάλη ποσότητα για την κατασκευή ενός όπλου. Μία εκλεπτυσμένη σύγχρονη πυρηνική κεφαλή απαιτεί μόνο 2 κιλά πλουτωνίου, ή τουλάχιστον 3 φορές την ίδια ποσότητα σε ουράνιο.
Μόλις έχεις αρκετά σχάσιμα υλικά, είσαι έτοιμος να κάνεις το μπουμ. Και για να το κάνεις αυτό πρέπει να αναγκάσεις τα άτομα να έρθουν αρκετά κοντά ώστε να πυροδοτήσεις μια αλυσιδωτή αντίδραση. Υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει αυτό, συνεπώς υπάρχουν δύο βασικά σχέδια για να φτιαχτεί μία βόμβα.
Πιο υποτυπώδης είναι η πυρηνική κεφαλή «gun-type» που περιλαμβάνει την ρίψη ενός κομματιού σχάσιμου υλικού πάνω σε ένα άλλο με μεγάλη ταχύτητα, με συμβατικά εκρηκτικά. Η διαβόητη βόμβα «Little Boy» που έπεσε στη Χιροσίμα ήταν μια συσκευή τέτοιου τύπου με χρήση 64 κιλών πλουτωνίου (HEU)
Τι είναι η βόμβα υδρογόνου;
Η «βόμβα υδρογόνου» είναι περισσότερο όρος της καθομιλουμένης για ένα θερμοπυρηνικό όπλο, ένα σχέδιο βόμβας δεύτερης γενιάς με μία σημαντικά πιο εκρηκτική ισχύ απ' ότι μια πυρηνική κεφαλή απλής σχάσης.
Είναι μια συσκευή δύο σταδίων – μία πρώτη βόμβα σχάσης που πυροδοτεί και συμπιέζει μια δεύτερη βόμβα γεμάτη με δύο βαρέα ισότοπα υδρογόνου: δευτέριο και τρίτιο (εξ ου και το όνομα βόμβα υδρογόνου). Υποβάλλονται σε μία διεργασία που λέγεται πυρηνική σύντηξη, αναγκάζοντας τους πυρήνες των ατόμων να έρθουν κοντά και πολλαπλασιάζοντας εκθετικά την ποσότητα που απελευθερώνεται από τη συσκευή. Όλα τα στρατηγικά όπλα στα σύγχρονα οπλοστάσια είναι πλέον θερμοπυρηνικές βόμβες, ή βόμβες υδρογόνου.
Τι συνέβη τελικά με τον πυρηνικό αφοπλισμό;
Το μεγάλο «παζάρι» που βρίσκεται στο επίκεντρο των μελών της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων έχει να κάνει με το ότι τα κράτη μέλη χωρίς πυρηνικά όπλα συμφώνησαν να μην τα αποκτήσουν, υπό τον όρο ότι τα κράτη που τα είχαν ήδη, θα μείωναν τα υπερβολικά γεμάτα οπλοστάσια τους, τα οποία ήταν ικανά να καταστρέψουν τον πλανήτη πολλές φορές. Αυτό έχει όντως συμβεί, σ' ένα βαθμό – στην αρχή ως αποτέλεσμα συμφωνιών ελέγχου εξοπλισμών, και μετά λόγω της κατάρρευσης του σοβιετικού μπλοκ και του τέλους του Ψυχρού Πολέμου.
Από τον αριθμό-ρεκόρ των 70,000 πυρηνικών όπλων παγκοσμίως στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου το 1985, σήμερα υπάρχουν γύρω στις 14.000, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (FAS), και είναι ακόμα αρκετές για να φέρουν το τέλος του πλανήτη.
Όπως τότε, έτσι και τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία (93% το 2018) αυτών των πυρηνικών κεφαλών ανήκουν στις ΗΠΑ και στη Ρωσία, με 6.000 και 7.000 αντίστοιχα, αν και μόνο το ¼ αυτών είναι έτοιμα για χρήση. Τα υπόλοιπα αντίθετα είναι σε διαδικασία αποσυναρμολόγησης.
Όσο αφορά τις δυνάμεις 2ης ταχύτητας, η Γαλλία έχει 300 πυρηνικές κεφαλές, η Κίνα 270, το Ηνωμένο Βασίλειο 215, το Πακιστάν 130-140, η Ινδία 120-130 και η Βόρεια Κορέα μεταξύ 10 και 20.
Η τελευταία επιτυχής συμφωνία για πολεμικούς εξοπλισμούς, η συνθήκη New Start, υπογράφηκε από τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ το 2010, περιορίζοντας τις στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές των χωρών τους σε 1.550 αντίστοιχα.
Η ελπίδα εκείνη την εποχή ήταν ότι οι δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις θα προσπαθήσουν να συνεχίσουν με μία δεύτερη συνθήκη ενώ σε κάποιο σημείο ο Ομπάμα είπε ότι ίσως μείωνε το αμερικανικό οπλοστάσιο, μόνο από την πλευρά των ΗΠΑ με μία τρίτη συνθήκη. Αλλά αυτό δεν έγινε ποτέ.
Η καταστροφή που θα μπορούσε να προκαλέσει μία και μόνο πυρηνική βόμβα
Ο όλεθρος που μπορεί να προκαλέσει ένα πυρηνικό όπλο έχει πολλές όψεις. Υπάρχει ένα βίαιο και ταχύ ωστικό κύμα, μία καταστρεπτική μπάλα φωτιάς και φυσικά η αόρατη ακτινοβολία, όλα συμβάλλουν σε τραυματισμούς, θανάτους και τρομακτικές ζημιές.
Το μεγαλύτερο πυρηνικό όπλο στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ είναι τη B83, μία βόμβα ελεύθερης πτώσης 1.2 μεγατόνων, 75 φορές περίπου ισχυρότερη από τη βόμβα της Χιροσίμα.
Το μέγεθος της καταστροφής που προκαλείται από μια τέτοια βόμβα εξαρτάται εν πολλοίς από το εάν θα πυροδοτούνταν στο έδαφος ή στον αέρα.
Με την πρόσκρουση στο έδαφος, μία B83 θα δημιουργούσε μία πύρινη σφαίρα πλάτους σχεδόν 3 χιλιομέτρων, με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν τις πολλές χιλιάδες βαθμούς Κελσίου.
Ό,τι δεν εξατμιζόταν στη στιγμή θα έπιανε φωτιά ή θα πάθαινε σοβαρά εγκαύματα. Άνθρωποι και ζώα θα υφίστανται εγκαύματα τρίτου βαθμού ακόμα και σε απόσταση 11 χιλιομέτρων από την καρδιά της έκρηξης.
Μέσα από την πύρινη σφαίρα θα ξεπηδούσε ένα ωστικό κύμα που θα μπορούσε να ταξιδέψει γρηγορότερα και από την ταχύτητα του ήχου στη στάθμη της θάλασσας, γκρεμίζοντας κτίρια στο πέρασμα του. Το ωστικό κύμα από μία έκρηξη βόμβας τύπου B83 θα μπορούσε να ισοπεδώσει ανθεκτικά κτίρια από σκυρόδεμα σε μια ακτίνα 2.5 χιλιομέτρων με σχεδόν 100% θνησιμότητα, αλλά και πιο αδύναμης κατασκευής σπίτια και μαγαζιά σε απόσταση 5 χιλιομέτρων. Η έκρηξη θα έσπαζε τζάμια και παράθυρα έως και 12 χιλιόμετρα μακριά.
Η ακτινοβολία που θα απελευθερωνόταν από μια τέτοια βόμβα θα ανέβαζε κατακόρυφα τον αριθμό των θανάτων και των τραυματισμών. Σε ακτίνα 2.5 χιλιομέτρων από την έκρηξη, το 90% των ανθρώπων θα υπέκυπτε σε οξεία δηλητηρίαση από την ακτινοβολία.
Ακόμα περισσότεροι θα επηρεάζονταν καθώς το ραδιενεργό σύννεφο, που μπορεί να έχει μήκος πολλών χιλιομέτρων, θα μετακινούταν προς άλλους πληθυσμούς.
Αν π.χ. μία B83 έπεφτε στο Λονδίνο, ο αριθμός των θανάτων θα έφτανε τις 700.000 με σχεδόν τους διπλάσιους τραυματίες.
Ποιες είναι οι πιθανότητες να βρεθεί ένα πυρηνικό όπλο στα χέρια τρομοκρατών;
Η πιθανότατα να πέσει ένα πυρηνικό όπλο στα χέρια τρομοκρατών είναι ένα από τα πιο τρομακτικά σενάρια που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.
Αντίθετα με τα κράτη, δεν μπορούμε να αποτρέψουμε μια τρομοκρατική ομάδα από το να χρησιμοποιήσει ένα όπλο. Οι κεφαλές θα έφταναν στα χέρια τους με απλό και μυστικό τρόπο.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ΗΠΑ ξόδεψαν πολλά χρήματα στην αποσυναρμολόγηση όπλων και εγκαταστάσεων παραγωγής καθώς και στην εύρεση εναλλακτικής εργασίας για τους επιστήμονες της ώστε να μη μπουν στον πειρασμό και μοιραστούν τις γνώσεις τους με κάποιον που θα τους προσέφερε πολλά χρήματα. Παρόλα αυτά ακόμα εκφράζονται ακόμη σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια των πυρηνικών όπλων.
Το Πακιστάν, για παράδειγμα, αποτελεί πηγή διεθνούς ανησυχίας καθώς εκτιμάται ότι διαθέτει αρκετούς εξτρεμιστές τόσο στον στρατό όσο και στις μυστικές υπηρεσίες, με συνδέσμους μάλιστα σε τρομοκρατικές οργανώσεις.
Υπάρχουν ακόμα φόβοι ότι μια φτωχή και εκδικητική Βόρεια Κορέα θα μπορούσε να πουλήσει τις κεφαλές τις στη σωστή τιμή.
Ένα πιο απειλητικό σενάριο περιλαμβάνει την ύπαρξη μιας ανεξάρτητης ομάδα που θα μπορούσε να χακάρει τους υπολογιστές μίας πυρηνικής δύναμης, είτε εκτοξεύοντας έναν πύραυλο είτε δίνοντας λανθασμένο σήμα ότι επίκειται επίθεση.
Το συμβολικό «Ρολόι της Αποκάλυψης» (Doomsday Clock) απεικονίζει το πόσο κοντά βρίσκεται η ανθρωπότητα στον όλεθρο.
Πόσο πιθανός είναι ένας κατά λάθος πυρηνικός πόλεμος;
Καθώς πέρασαν τα χρόνια από τον Ψυχρό Πόλεμο, άρχισαν να έρχονται στο φως διάφορα περιστατικά που κατέστησαν σαφές ότι αποφύγαμε αρκετές φορές την καταστροφή από καθαρή τύχη. Είτε λόγω λάθος υπολογισμών, είτε εξαιτίας τεχνικών προβλημάτων.
Για παράδειγμα, το 1979, η επιπολαιότητα ενός Αμερικανού αξιωματούχου δημιούργησε τη λανθασμένη αντίληψη ότι επέκειτο επίθεση από τους Σοβιετικούς και ήταν λόγω της καλής κρίσης των συναδέλφων του που βρίσκονταν σε υπηρεσία που απεφεύχθη ένα πυρηνικός συναγερμός.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, εάν το πρόβλημα δεν αναγνωριστεί και δεν λυθεί χαμηλά στην ιεραρχία και μεταφερθεί στους ανωτέρους ως πραγματικός κίνδυνος, ο ηγέτης ενός κράτους δεν έχει παρά ελάχιστα λεπτά μέχρι να αποφασίσει αν θα πρέπει να διατάξει επίθεση για να προστατεύσει τους συμπολίτες του. Τρεις δεκαετίες μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ΗΠΑ και Ρωσία έχουν ακόμα πυραύλους έτοιμους προς εκτόξευση, σε περίπτωση που συμβεί κάτι.
Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κάποιος θεσμικός έλεγχος ή εμπόδιο που να αποτρέπει τον πρόεδρο από το να εκτοξεύσει τους πυραύλους αφότου ταυτοποιήσει τον εαυτό του στην αίθουσα πολέμου στο Πεντάγωνο χρησιμοποιώντας τους πυρηνικούς κωδικούς.
Και τι έπεται;
Όσον αφορά τη Ρωσία, ο Τραμπ δεν θέλει να ακολουθήσει τις πολιτικές του Ομπάμα και ο Πούτιν θα είναι δύσκολο να πειστεί αν οι ΗΠΑ δεν μειώσουν πρώτες το οπλοστάσιο τους.
Η απειλή της Βόρειας Κορέας έχει κάπως υποχωρήσει μετά τη σύνοδο στη Σιγκαπούρη, αλλά είναι απολύτως σαφές ότι η Πιονγκγιάνγκ δεν έχει καμία πρόθεση να αφοπλιστεί σύντομα. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα κάνει ο Τραμπ όταν το συνειδητοποιήσει αυτό.
Εν τω μεταξύ, οι πιθανότητες μιας πυρηνικής αναμέτρησης με το Ιράν αυξάνονται. Τον Μάιο ο Τραμπ αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία του 2015 με την Τεχεράνη.
Οι ΗΠΑ που λένε στον κόσμο να μην αγοράζει πετρέλαιο από το Ιράν θα πρέπει να περιμένουν ότι κάποια στιγμή η ιρανική κυβέρνηση θα σταματήσει να ακολουθεί και αυτή τη συμφωνία και θα συνεχίσει να εξοπλίζεται με ουράνιο. Αυτό θα δημιουργήσει εντάσεις στην περιοχή του Κόλπου και άλλες χώρες θα αναρωτηθούν για το εάν πρέπει να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα.
Λαμβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις εξελίξεις, το Συμβούλιο Επιστήμης και Ασφάλειας του περιοδικού Bulletin of the Atomic Scientists αποφάσισε να γυρίσει «ρολόι της Αποκάλυψης» δύο λεπτά πιο κοντά στα μεσάνυχτα, για πρώτη φορά από το 1953.
Η τρελλή πτήση πάνω στην ατομική βόμβα στην ταινία Dr. Strangelove (1964)
Τα πυρηνικά όπλα στην ποπ κουλτούρα
Η «σκοτεινή» εποχή του Ψυχρού Πολέμου έδωσε τροφή για εκπληκτικές κωμωδίες, τραγούδια, σκίτσα και ταινίες όπως το Dr. Strangelove.
Δυστοπικά έργα όπως το On the Beach (1959) και το The Day After (1983) δείχνουν το τι θα μπορούσε να επακολουθήσει μετά από μία πυρηνική καταστροφή.
Πιο πρόσφατες ταινίες [Broken Arrow (1996), The Peacemaker (1997) και The Sum of All Fears (2002)] πραγματεύονται σενάρια όπου η βόμβα πυροδοτείται από τρομοκράτες ή παράφρονες. Επιπλέον, η βόμβα δεν εμφανίζεται ως ένα όπλο που μπορεί να καταστρέψει τα πάντα. Σε αυτό η τέχνη μιμείται την πραγματική ζωή.
Σήμερα η χρήση ενός πυρηνικού όπλου είναι πιο πιθανή από ποτέ, αλλά η πιθανότητα να εξαφανιστεί τελείως η ανθρωπότητα εξαιτίας ενός πυρηνικού πολέμου έχει τουλάχιστον μειωθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Με πληροφορίες από Guardian/ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ
σχόλια