Τα τρία είδη αρκούδας της Βόρειας Αμερικής, μαύρες, γκρίζλι και πολικές, συνήθως δεν ζουν στο ίδιο μέρος. Αλλά, στο εθνικό πάρκο του Βαπούσκ, στη δυτική ακτή του κόλπου του Χάντσον, στη Μανιτόμπα του Καναδά και τα τρία είδη «συνελήφθησαν» από τον φακό για πρώτη φορά μαζί.
Οι συνεργάτες μου και εγώ αρχίσαμε να μελετάμε τις αρκούδες στο Wapusk το 2011, όταν ένας μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο αριθμός πολικών αρκούδων άρχισε να επισκέπτεται τις εκτάσεις του πάρκου, έγραψε ο Ντάγκλας Κλαρκ από το καναδικό πανεπιστημίου του Saskatchewan, στο The Conversation.
Για την παρατήρησή τους χρησιμοποιήθηκαν κάμερες, ένα διαδεδομένο, οικονομικό και μη παρεμβατικό εργαλείο για τη μελέτη της άγριας ζωής, ώστε να ανακαλυφθεί γιατί και πότε οι πολικές αρκούδες επισκέπτονται το πάρκο.
Καταγράφηκαν πάνω από 366 επισκέψεις πολικών αρκούδων τα τελευταία πέντε χρόνια. Εντοπίστηκαν επίσης και άλλες αρκούδες.
Το Βαπούσκ φημίζεται για τις πολικές του αρκούδες, γράφει ο Ντάγκλας Κλαρκ. Καταφθάνουν στις ακτές το καλοκαίρι και το φθινόπωρο όταν ο πάγος στον κόλπο του Χάντσον λιώνει. Μερικές μένουν και τον χειμώνα για να φωλιάσουν στους πάγους όπου γεννούν. Αυτό που είδαμε στις κάμερες αντανακλά αυτή τη συνήθεια.
Το Βαπούσκ όμως, βρίσκεται επίσης στο βόρειο άκρο του αρκτικού δάσους, όπου οι μαύρες αρκούδες έχουν εγκαθιδρυθεί για τα καλά.
Τις είδαμε και αυτές, αλλά εκπλαγήκαμε από το γεγονός πως οι επισκέψεις τους στις νοτιότερες κάμερες μας, στον ποταμό Όουλ, ήταν τόσες πολλές όσες και αυτές από τις πολικές αρκούδες.
Αυτό που ήταν καινούριο για εμάς ήταν η συμπεριφορά των γκρίζλι. Δεν ήταν μια ή δυο που πέρασαν παροδικά από εκεί, αλλά αρκετές και υποπτευόμαστε πως τουλάχιστον μια από αυτές μπορεί να φωλιάζει εκεί.
Οι αρκούδες γκρίζλι της καναδικής τούνδρας έχουν επεκτείνει το εύρος τους στην Αρκτική κατά τις πρόσφατες δεκαετίες. Στο Βαπούσκ, έρχονται αρκετά συχνά από την δεκαετία του 1990 και εμφανίστηκαν μέχρι και στην κοντινή πόλη του Τσώρτσιλ.
Υπάρχουν πολλά που οι παρατηρήσεις μας δεν μας αποκαλύπτουν, αλλά είναι σημαντικά για τις προσπάθειες διατήρησης και πιο ουσιαστικά για το τι θα κάνουμε με αυτά τα περιβαλλοντικά ευρήματα.
Τρία δυναμικά οικοσυστήματα, το δάσος, η τούνδρα και ο ωκεανός συγκλίνουν στο Βαπούσκ, και όλα αλλάζουν γρήγορα όσο θερμαίνεται η Αρκτική.
Αυτό που είδαμε στο Βαπούσκ συνάδει με τον τρόπο που οι ερευνητές αναμένουν τους πληθυσμούς των βορείων σαρκοφάγων να ανταποκριθούν στην αλλαγή του κλίματος.
Η ζωή όλων των ειδών αρκούδας διέπεται από την ανάγκη συγκέντρωσης λίπους για την επόμενη χειμέρια νάρκη τους, έτσι αυτή η επικάλυψη είναι το πιθανότερο η απάντηση σε αλλαγές στην διαθεσιμότητα τροφής.
Ποιας τροφής ωστόσο, δεν ξέρουμε ακόμα, υποστηρίζει ο Ντάγκλας Κλαρκ.
Δεν ξέρουμε ακόμα πως αυτά τα είδη αλληλεπιδρούν, αλλά εικάζουμε πως οι γκρίζλι αρκούδες θα επωφεληθούν περισσότερο καθώς έχουν κυριαρχήσει πάνω στα άλλα δυο είδη αλλού.
Οι αρκούδες γκρίζλι έχουν εκτοπίσει και φάει μαύρες και πολικές αρκούδες σε άλλα μέρα και διασταυρώσεις πολικών με γκρίζλι αρκούδων έχουν καταγραφεί στις Northwest Territories. Είναι ξεκάθαρο πως η πιθανότητα διασταύρωσης υπάρχει και στον δυτικό κόλπο του Χάντσον.
Οι πολικές και γκρίζλι αρκούδες αντιμετωπίζουν προκλήσεις επιβίωσης σε πολλά μέρη του Καναδά.
Μαθαίνοντας περισσότερα για τον τρόπο που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και με τα περιβάλλοντά τους, πιθανότατα θα μάθουμε περισσότερα και για τους λόγους που σήμερα κατοικούν σε αυτό το μέρος.
Οι περιβαλλοντικές αλλαγές στα εθνικά πάρκα γίνονται συχνά αντικείμενο συζήτησης.
Ο κόσμος συχνά υποθέτει πως οι συνθήκες κατά την κήρυξη του εθνικού πάρκου, ή το στάτους κβο, αποτελούν τις «βασικές γραμμές» για την προστασία τους, παρότι μπορεί να είναι απλά στιγμιότυπα στον περιβαλλοντικό χρόνο.
Η αλλαγή γίνεται όλο και πιο κεντρική έννοια στην περιβαλλοντική θεωρία και οι επιπτώσεις της έχουν παράξει ένα έντονο ντιμπέιτ.
Αυτό έχει σημασία για τις γκρίζλι ακρκούδες γιατί η επέκτασή τους στην Αρκτική έχει ιδωθεί σαν μια απειλή για τις πολικές αρκούδες. Μερικοί υποστηρίζουν πως η απειλή αυτή πρέπει να σταματήσει.
Το 1998, όταν δούλευα στο Βαπούσκ, ο διευθυντής μου με διέταξε να ξεφορτωθώ από την πρώτη γκρίζλι αρκούδα που είδαμε. Δεν το έκανα, θυμάται ο Ντάγκλας Κλαρκ.
Τέτοιες κινήσεις ίσως δεν είναι σοφές για την μακρά και σύνθετη εξελικτική σχέση ανάμεσα τις γκρίζλι και τις πολικές αρκούδες σύμφωνα με την οποία, οι πληθυσμοί τους, κατά καιρούς, επωφελούνται ο ένας από τον άλλον.
Αντί για να αντιμετωπίζουμε γεγονός σαν μια απειλή για τις αρκούδες, οι συνεργάτες μου και εγώ πιστεύουμε πως πρέπει να ιδωθεί σαν μια περιβαλλοντική απάντηση τις κλιματικής αλλαγής που πρέπει να γίνει καλύτερα κατανοητή, υποστηρίζει.
Η κλιματική αλλαγή θα συνεχίσει να κινεί τα είδη και να δημιουργεί νέους συνδυασμούς. Δεν είναι εύκολο να καθοριστεί ποιες από τις περιβαλλοντικές αλλαγές είναι επιθυμητές και ποιες όχι.
Η συγκεκριμένη ιστορία για τα τρία είδη αρκούδων δεν έχει τελειώσει και δεν ξέρουμε πώς, καταλήγει ο Ντάγκλας Κλαρκ, υποστηρίζοντας πως με ταπεινότητα πρέπει να απαντήσουμε τα επιστημονικά και κοινωνικά ερωτήματα που αυτά τα τρία είδη αρκούδων μας έθεσαν.
