«Σύμφωνα με πλείστα δημοσιεύματα σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο το Σάββατο 20/4, μια ημέρα ιερή για τους Χριστιανούς Ορθόδοξους πολίτες της Χώρας, θα πραγματοποιηθεί μουσική εκδήλωση με τον τίτλο "Ασεβή Τροπάρια με τους Ήχους της Κάνναβης"... Διοργανωτές είναι η εταιρεία Electra Events Planning και το Μουσείο Κάνναβης, ενώ οι χορηγοί είναι διάφορες προωθητικές εταιρείες κάνναβης... Πρόκειται για μια εκδήλωση η οποία προσβάλλει το θρησκευτικό αίσθημα της πλειονότητας των Ελλήνων πολιτών, τα χρηστά ήθη καθώς προωθείται η κατανάλωση τοξικών ουσιών και εντέλει προσβάλλει και τον Ελληνικό Πολιτισμό καθώς στην διαφήμισή της δηλώνεται ότι: Η Ελλάδα έχει μια παγκόσμια ιδιαιτερότητα. Διαθέτει τη μακροβιότερη σύνδεση της μουσικής με την κάνναβη όσο καμία άλλη χώρα: Το ρεμπέτικο. Η απαγόρευση της κάνναβης ξεκίνησε τη δεκαετία του '30 μετά από εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις, συμπαρασύροντας τα τραγούδια που είχαν γραφτεί γι' αυτήν»... αυτά ανέφερε ο υπόδικος Χρυσαυγίτης βουλευτής Λαγός σε θρασύτατη προ ημερών επερώτησή του στους υπουργούς Πολιτισμού και Δικαιοσύνης αξιώνοντας την απαγόρευση της συναυλίας με φρασεολογία που παρέπεμπε στον ιδεολογικά «ομόσταυλο» και μέγα διώκτη αριστερών, ρεμπετών και χασικλήδων Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, υπουργό Ασφαλείας του Ιωάννη Μεταξά!
Και δεν ήταν προφανώς η θρησκευτική ευσέβεια που τον μάρανε αλλά μάλλον επειδή τα «Ασεβή Τροπάρια» θα άδονταν παραμονή της 21ης Απριλίου. «Ενόχληση» εξέφρασε και η εφημερίδα Ορθόδοξος Τύπος καλώντας τους μητροπολίτες Νέας Σμύρνης και Πειραιώς να παρέμβουν!
Οι καλλιέργειες βιομηχανικής κάνναβης φτάσανε πέρσι τα 600 στρέμματα, οι αιτήσεις για την καλλιέργεια φαρμακευτικής ανήλθαν στα 45, περισσότερα από 70 καταστήματα άνοιξαν πανελλαδικά με προϊόντα κάνναβης που ήδη διατίθενται κι από άλλα καταστήματα έχοντας αυξημένη ζήτηση.
Η συναυλία τελικά ακυρώθηκε τότε εξαιτίας όχι κάποιας παρέμβασης αλλά του αιφνίδιου θανάτου του σπουδαίου μουσικού και μελετητή του ρεμπέτικου τραγουδιού Κώστα Χατζηδουλή ο οποίος είχε την καλλιτεχνική της επιμέλεια – νέα της ημερομηνία ορίστηκε η 11η Μαϊου, Παγκόσμια Ημέρα για την Ελεύθερη Κάνναβη και θα είναι βεβαίως αφιερωμένη στον εκλιπόντα που φώτισε κι ανέδειξε όσο λίγοι το ρεμπέτικο τραγούδι και την κουλτούρα του, μια κουλτούρα συνυφασμένη σε παλιότερες εποχές αφενός με το κοινωνικό «περιθώριο», αφετέρου με τη χρήση ουσιών και πρώτιστα του χασίς.
Δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά εφόσον το ρεμπέτικο «γεννήθηκε» σε λιμάνια (Σμύρνη καταρχήν αλλά και Πειραιάς, Σύρα, Θεσσαλονίκη, Αλεξάνδρεια...), σε φυλακές, στρατόπεδα και τεκέδες, χώρους δηλαδή όπου υπήρχε χρήση και διακίνηση. Στην Αττική τέτοιοι χώροι εντοπίζονταν κυρίως σε Ψυρρή, Βοτανικό καθώς επίσης στα «πέριξ», δηλαδή σε προάστια όπως Περιστέρι, Δραπετσώνα, Νίκαια, Κερατσίνι και αλλού. Ήταν δε μετά την Μικρασιατική καταστροφή που «μεταλαμπαδεύτηκε» ευρύτερα η κουλτούρα αυτή στον ελλαδικό χώρο.
Δεν είναι βέβαια όλα τα ρεμπέτικα «χασισοτράγουδα», ούτε καν τα περισσότερα, είναι όμως αναλογικά εντυπωσιακά πολλά σε αριθμό (τα υπολογίζουν σε τουλάχιστον 350-400) αν συνεκτιμηθούν αφενός όσα λογοκρίθηκαν στην πορεία από τις αρχές, τους ίδιους τους δημιουργούς είτε τους διασκευαστές των τραγουδιών τους (έτσι κάπως π.χ. έγινε «Στης αγάπης τον σκοπό» το Τσιτσάνειο άσμα «Στης μαστούρας τον σκοπό»), αφετέρου όσα γράφτηκαν με στίχους «παραπλανητικούς» – ανάμεσά τους δύο πολύ γνωστά που θα ακουστούν και στη συναυλία: «Πού'σαι Θανάση» των Βασιλειάδη-Ζαμπέτα (όπου «Θανάσης» ο απαγορευμένος αργιλές) και «Βάρκα-Γιαλό» του Τσιτσάνη (όπου «βάρκα που για ψάρεμα δεν κάνει» το παπόρι που έφερνε χασίσι).
Ισχύει απολύτως δε ότι, «με εξαίρεση τα αφροαμερικανικά μπλουζ, καμιά άλλη μουσική παράδοση δεν έχει να επιδείξει τέτοια και τόση σχέση με τις ουσίες και κυρίως την κάνναβη», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Υφαντής στο πόνημά του «Τοξικομανία δι΄ηρωίνης – η χρήση ουσιών στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου (εκδ. Άγρα). «Το έχω πει χίλιες φορές: Η φυλακή κι ο τεκές είναι οι μήτρες του ρεμπέτικου τραγουδιού... η όποια μελέτη για το χασίσι (στην Ελλάδα) περνάει, υποχρεωτικώς, μέσα από το ρεμπέτικο», επιβεβαίωνε πολλά χρόνια πριν ο Ηλίας Πετρόπουλος στο «Άγιο Χασισάκι» του (εκδ Νεφέλη).
Πρόκειται, επιπλέον, για μια μουσική υποκουλτούρα με underground μεν καταβολές που όμως στην πορεία έφτασε ν' ακούγεται και να τραγουδιέται –με παραφθαρμένους έστω στίχους και λιγότερο «αλήτικες» νότες– «στα καλύτερα τα σπίτια»! Κάπως έτσι το «όλο πρέζα, πρέζα, πρέζα/τη βαρέθηκα/φέρτε λίγο χασισάκι/που τ'ορέχτηκα» έγινε χιτ, με την ηρωίνη να «βαφτίζεται» ούζο και το χασισάκι, κονιακάκι («Τα παιδιά της γειτονιάς σου», Μαρίκα Παπαγκίκα 1926). Ρεμπέτης (όπως «ρέμπελος») ήταν ο ανυπότακτος, ο αλήτης, ο «μάγκας» που διέθετε ιδιαίτερους ηθικούς κώδικες.
Η ίδια η πορεία του ρεμπέτικου, που έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή του τις δεκαετίες του '20 και του '30 με μουσικούς κι ερμηνευτές όπως οι Μάρκος Βαμβακάρης, Γιοβάν Τσαούς, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Ανέστης Δελιάς, Γιώργος Μπάτης, Στράτος Παγιουμτζής, Σπύρος Ζαγοραίος, Μπαγιαντέρας κ.ά. συνδέεται άρρηκτα με εκείνη της απαγόρευσης: «Γεννήθηκε» σε εποχές που η κάνναβη και το χασίς ήταν ακόμα ελεύθερα. Μέχρι ξένοι «επενδυτές» όπως ο περιώνυμος Γάλλος περιηγητής και τυχοδιώκτης Ανρί ντε Μονφρέντ, συγγραφέας του «Χασίς: Από την Ελλάδα στην Αίγυπτο» (εκδ. Ποντοπόρος 2012) έρχονταν να κάνουν μπίζνες με αυτά – το εν λόγω ταξίδι έγινε στα 1915. Την ίδια εποχή, η εφημερίδα Νέα Ημέρα σκανδαλίζεται με την ύπαρξη «κέντρου χασισοποτών» ακόμα και για «έκφυλες» κυρίες της καλής κοινωνίας!
Η καλλιέργεια κάνναβης στη νεότερη Ελλάδα ξεκινά το 1873 όταν ο Γρηγόρης Κεζίδης που δημοσιεύματα εποχής αποκαλούσαν «εθνικό σωτήρα» καθώς το «νεοφερμένο» φυτό είχε χαμηλό κόστος και επικερδείς προοπτικές έφερε πρώτος σπόρους ινδικής καννάβεως από την Αλεξάνδρεια. Άρχισε να διώκεται συστηματικά μετά το 1936 όταν απαγορεύτηκε σε πρώτη φάση στην Ελλάδα κατά αγγλική «εντολή» (και με τη συνδρομή ενός καταιγισμού δαιμονοποιητικών «φέικ νιουζ» στον τότε Τύπο που μιλούσε μέχρι για βλάβες στα γεννητικά όργανα) η κατοχή και η χρήση κάνναβης, η καλλιέργειά της που ως τότε ανθούσε –ειδικά σε Αρκαδία, Αργολίδα και Βοιωτία αλλά επίσης σε Εύβοια, Αιτωλοακαρνανία και αλλού– με την αρωγή και της Πολιτείας, η επεξεργασία (το 1928 είχαμε δέκα κανναβουργεία από τα οποία διασώζεται ως κτίριο μόνο η θεσσαλονικιώτικη ΒΙΚΑΛ) καθώς επίσης το εμπόριο που αφορούσε κυρίως στο εξωτερικό (η απαγόρευση για την κλωστική κάνναβη θα οριστικοποιηθεί το 1957). Οι τεκέδες έκλεισαν, οι ρεμπέτες κυνηγήθηκαν είτε «φιμώθηκαν», τα τραγούδια τους απαξιώθηκαν και λοιδωρήθηκαν ακόμα κι από συναδέλφους τους που υπηρετούσαν άλλα μουσικά είδη.
Παρέμεινε εντούτοις το ρεμπέτικο ζωντανό επί Κατοχής οπότε απέκτησε και αντιστασιακή χροιά (όπως το «Θα σαλτάρω» του Γενίτσαρη) για να επανακάμψει τα πρώτα μετά την απελευθέρωση χρόνια με πρωτοστάτη τον Βασίλη Τσιτσάνη. Γρήγορα όμως ξανάπιασε δουλειά η «ψαλίδα» του λογοκριτή και, με την ταυτόχρονη ραγδαία μεταβολή των ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών που το δημιούργησαν, σταδιακά παρήκμασε. Επιβίωσαν μόνο κομμάτια που παίζονταν σε μια «μεταλλαγμένη», δηλαδή αστικοποιημένη, δυτικότροπη εκδοχή στο πλαίσιο του κυρίαρχου, πλέον, λαϊκού τραγουδιού. Σπουδαίες υπηρεσίες στην αναγνώριση του είδους που άρχισε μεταπολιτευτικά να κεντρίζει ξανά το ενδιαφέρον δημιουργών και κοινού πρόσφερε ο Μάνος Χατζιδάκις που το χαρακτήρισε «θεμέλιο λίθο της λαϊκής μας μουσικής», ο Μίκης Θεοδωράκης πάλι όπως κι ένα μεγάλο κομμάτι της παραδοσιακής Αριστεράς το σνόμπαραν.
Το ενδιαφέρον για το ρεμπέτικο τραγούδι που το 2003 συμπεριλήφθηκε από την Unesco στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας παρουσιάζεται σήμερα ξανά αυξημένο μέσα από μπάντες, μουσικούς κι ερμηνευτές σε κλασικές ή μοντέρνες επανεκτελέσεις. Τουλάχιστον τα ρεμπέτικα μπορούν πλέον να τραγουδιούνται ελεύθερα, χωρίς τον φόβο της λογοκρισίας, οι δε φοβικός λόγος των επίδοξων σύγχρονων Μανιαδάκηδων ηχεί απλώς φαιδρός.
Όσο για την κάνναβη, που τις τελευταίες δεκαετίες αποποινικοποιήθηκε σε πολλές χώρες για βιομηχανική και φαρμακευτική καταρχήν χρήση κι εξελίσσεται σε έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο, ο «αέρας» ελευθερίας που άρχισε έστω δειλά να πνέει με την ψήφιση των νόμων 4509/2017 (κλωστική) και 4523/2018 (φαρμακευτική) «σκοντάφτει» σε νομικά κενά, γραφειοκρατικούς δαιδάλους, ευθυνοφοβία ή απροθυμία αρμοδίων. Την ισχνή εν γένει πολιτική βούληση αποδυναμώνει περαιτέρω το προεκλογικό κλίμα, όπως σημειώνουν οι συλλογικότητες που ανήμερα της συναυλίας με τα «Ασεβή Τροπάρια» διοργανώνουν το φετινό Legalize Cannabis Protestival έχοντας σημείο εκκίνησης την πλατεία Κοτζιά.
Οι καλλιέργειες βιομηχανικής κάνναβης φτάσανε πέρσι τα 600 στρέμματα, οι αιτήσεις για την καλλιέργεια φαρμακευτικής ανήλθαν στα 45, περισσότερα από 70 καταστήματα άνοιξαν πανελλαδικά με προϊόντα κάνναβης που ήδη διατίθενται κι από άλλα καταστήματα έχοντας αυξημένη ζήτηση, μεγάλες διεθνείς εμπορικές εκθέσεις φιλοξενήθηκαν το '17 και το '18 σε Τάε Κβον Ντο και Τεχνόπολη. Ωστόσο «οι καλές προθέσεις δεν έχουν υποστηριχτεί με θαρραλέες δράσεις και μεταρρυθμιστικές τομές που θα μας φέρουν στο προσκήνιο της παγκόσμιας βιομηχανίας, αλλά και που θα διασφαλίσουν τα δικαιώματα και την υγεία των ασθενών και των καταναλωτών...
Απλοί χρήστες κάνναβης εξακολουθούν να συλλαμβάνονται ακόμα και για μικροποσότητες (η απλή κατοχή παραμένει πλημμέλημα κι ας μη διώκεται πια με τόσο ζήλο), όπως και ασθενείς που καλλιεργούν κάνναβη (σ.σ. πρόσφατα κρίθηκε ευτυχώς «ατιμώρητος» ο για άλλη μια φορά συλληφθείς πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών υπέρ της Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης). Κανένας ασθενής δεν έχει λάβει ακόμα κάποιο εισαγόμενο φάρμακο κάνναβης, παρότι πλέον θεωρητικά επιτρέπεται η εισαγωγή τους....
Στη βιομηχανική κάνναβη σημειώνονται επίσης σοβαρές καθυστερήσεις στην βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για την καλλιέργεια και τη δημιουργία του αντίστοιχου για τη μεταποίηση... «Πρόκειται για μια εγκληματική πολιτική που κρατάει εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες κάνναβης στην Ελλάδα ομήρους του οργανωμένου εγκλήματος που θησαυρίζει, μια πολιτική αποτυχημένη που στηρίζεται στην καταστολή και μας έχει κοστίσει», καταγγέλλουν, επαναδιατυπώνοντας μια σειρά προτάσεις που θα αλλάζανε ριζικά το τοπίο.
Μέχρι τότε, όμως, ώσπου το «στίγμα» να εξαλειφθεί και η φαρμακευτική χρήση της κάνναβης να συμπεριλάβει υπό προϋποθέσεις και την ευφορική, παραμένουν επίκαιροι οι στίχοι του σμυρνέικου ταξιμιού του Στέφανου Κιοπρούλη όπως τους απέδωσε μοναδικά η εξαίσια ρεμπέτισσα Μαριώ:
Χασίσι ήπιε κι ο θεός
και έκανε την πλάση
και το'δωσε στον άνθρωπο, ντερβίση μου
κι αυτός να μαστουριάσει!
Info
11/5
«Ασεβή Τροπάρια» στον Βοτανικό (Ιερά Οδός 75, έναρξη 22:00)
15o Legalize Protestival σε πλατεία Κοτζιά (έναρξη 16:00) και Θησείο όπου θα καταλήξει η μουσική πορεία που ξεκινά στις 20:00 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας για την Ελεύθερη Κάνναβη.
Περισσότερες πληροφορίες για τη ρεμπέτικη συναυλία στη σχετική ιστοσελίδα στο fb.
Το πλήρες πρόγραμμα του Legalize Protestival στο iliosporoi.net.
