Η άνοιξη του Λορεντζάτου

Από τις εκδόσεις Δόμος και σε επιμέλεια του Σταύρου Ζουμπουλάκη κυκλοφόρησαν ταCollectanea του Ζήσιμου Λορεντζάτου. «Σύμμεικτα» στη φιλολογική αργκό ή «συναγμένα» σε μια ελεύθερη λορεντζατική μετάφραση. Μια συλλογή σημειώσεων που για τους Νεοέλληνες αναγνώστες έχει ανάλογη σημασία με τοΕις Εαυτόν του Μάρκου Αυρήλιου ή τιςPenséesτου Πασκάλ ή τα Δοκίμια του Μοντένιου. Ξεκινούν να γράφονται το 1941, την επαύριο του θανάτου του πατέρα του, με πιθανό αρχικό πρότυπο το Ημερολόγιο του Ζιντ που είχε αρχίσει να εκδίδεται προπολεμικά και διαμορφώνεται όχι σαν ένα κανονικό ημερολόγιο αλλά σαν το παλίμψηστο του ημερολογίου του. Ο Διονύσιος Σολωμός θα ονόμαζε το είδος «μεικτό αλλά νόμιμο», γιατί είναι ταυτόχρονα στοχαστικό δοκίμιο, κείμενο θρησκευτικού και προσωπικού απολογητισμού, φιλοσοφική πραγματεία, λογοτεχνική κριτική και πολιτική διαθήκη. Πάνω απ' όλα είναι ο καλύτερος σχολιασμός στο έργο του Λορεντζάτου. Το μόνο ελληνικό αντίστοιχο είναι Οι Μέρες του Σεφέρη. Και τα δύο έχουν γραφτεί για να διαβαστούν από άλλους, δεν είναι προσωπικά ημερολόγια και φανερώνουν μια συγγραφική υστεροβουλία. Οι Μέρες, όμως, είναι καθαρά ημερολογιακές καταγραφές, ενώ τα Collectaneaείναι χρονικό. Μπορεί το χθες να τροφοδοτήσει γόνιμα το σήμερα; Η αγάπη για την ποίηση μπορεί να απαθανατίσει τη ζωή; Αυτό μοιάζει να είναι το μεγάλο στοίχημα στο έργο του στοχαστή Ζήσιμου Λορεντζάτου.

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Το Ροδακιό, ένα από τα λίγα ολοκληρωμένα αφηγηματικά κείμενα του Γιώργου Σαραντάρη γραμμένα στα ιταλικά, σε μετάφραση Ζήσιμου Λορεντζάτου: Οι γνωριμιές και η φιλία. Στα τέλη του φθινοπώρου το 1931, λίγους μήνες μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης αισθάνεται την ανάγκη να καταγράψει τις αναμνήσεις του σκιαγραφώντας εννέα πρόσωπα που συναναστράφηκε στην Μπολόνια στα πρώτα φοιτητικά του χρόνια. Οι φίλοι αυτοί συναντιούνται σε διάφορους δημόσιους χώρους του πανεπιστημίου και της πόλης σε μια εποχή που ο Πάουντ έχει εγκατασταθεί στην Ιταλία και κυβερνάει ο Μουσολίνι. Τόσο έντονο είναι το πολιτικό κλίμα της εποχής, ώστε κλείνοντας κάθε προσωπογραφία, ο Σαραντάρης νιώθει υποχρεωμένος να αναφέρει εάν ήταν ή δεν ήταν φασίστας ο φίλος ή ο γνωστός του. Παρατηρούμε μέσα από τη γραφή του Σαραντάρη μιαν ομάδα νέων ανθρώπων «φανατικών για γράμματα», είδος σήμερα που έχει εξελιχθεί σε «φανατικούς για πληροφορία». Κοινό χαρακτηριστικό τότε και τώρα είναι η έννοια της φιλίας ως οδηγού στην «ομιλία», σε μια χαρά «άλλην». Οι Γνωριμιές του Σαραντάρη μέσα από τη μεταφραστική ματιά-δύναμη του Λορεντζάτου είναι ένα κείμενο τόσο ζωηρής παρατηρητικότητας και ευαισθησίας που σε κάνει να σκεφτείς πως η λέξη «σοφία» καμιά φορά ταιριάζει περισσότερο με τα νιάτα παρά με την ωριμότητα. Ο Σαραντάρης γράφει τις Γνωριμιές στα 24 του χρόνια και θαυμάζει τον Ρεμπό που όντας δεκαεννιά χρόνων είπε τόσο σημαντικά πράγματα για τον 20^όαιώνα όσο και ο Καρλ Μαρξ στο Κεφάλαιότου.