«Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τις προσεχείς ημέρες και εβδομάδες θα καθορίσουν το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας. Ίσως καθορίσουν και το μέλλον της Ευρώπης», αναφέρει το BBC, και παρουσιάζει τα τέσσερα πιθανά σενάρια.
Ο αρθρογράφος Jamie Robertson σημειώνει ότι το μέλλον της Ελλάδας τέθηκε στο τραπέζι την Τετάρτη στις Βρυξέλλες. Στη μία πλευρά, ήταν ο Γιάνης Βαρουφάκης, αποφασισμένος να ελαφρύνει την Ελλάδα από το φορτίο του χρέους της, ενώ στην άλλη πλευρά στάθηκαν οι βασικοί πιστωτές της χώρας (το ΔΝΤ, η ΕΕ και η ΕΚΤ) αποφασισμένοι να μη σημειωθεί καμία αλλαγή στους όρους του πακέτου διάσωσης, ύψους 240 δισ. ευρώ. «Καμία πλευρά δεν έχει χρησιμοποιήσει τη λέξη συμβιβασμός», τονίζει το άρθρο.
Ωστόσο, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ παραδέχθηκε ότι «πρέπει να τους ακούσουμε, ξεκινάμε μία συνεργασία και είναι μία διαδικασία που θα χρειαστεί χρόνο».
Όσον αφορά στο τι θα γίνει στη συνέχεια, αυτά είναι τα σενάρια όπως τα παρουσιάζει το BBC:
Σενάριο 1: Η Ελλάδα παίρνει αυτό που θέλει
Αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο καθώς η ευρωζώνη και ειδικά η Γερμανία είναι αντίθετη σε αυτό.
Σύμφωνα με αυτό, θα εγκριθούν δύο προγράμματα διάσωσης. Το πρώτο είναι ένα δάνειο – γέφυρα που θα βοηθήσει την Ελλάδα για έξι μήνες παρέχοντάς της 7 δισ. ευρώ για να ξεπληρώσει ληξιπρόθεσμα ομόλογα. Το δεύτερο θα αφορά σε μια αναχρηματοδότηση του χρέους διάρκειας τεσσάρων ετών. Μέρος αυτού μπορεί να γίνει με ομόλογα που συνδέονται AEΠ, φέρουν δηλαδή ένα επιτόκιο που συνδέεται με την οικονομική ανάπτυξη.
Θα υπάρξει επίσης μία μείωση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος από 3% σε 1,49% του ΑΕΠ, καθώς και μια επαναδιαπραγμάτευση των μεταρρυθμίσεων, αλλά και αύξηση των δαπανών για την αντιμετώπιση της «ανθρωπιστικής κρίσης»: αύξηση του κατώτατου μισθού, καλύτερες συντάξεις και επαναπρόσληψη δημοσίων υπαλλήλων.
Μια τέτοια συμφωνία θα ανακούφιζε ασφαλώς τον πόνο της λιτότητας. Αυξάνοντας τις δαπάνες τις κυβέρνησης, η Ελλάδα θα είχε λιγότερες πιθανότητες για μείωση του χρέους της, αλλά ίσως περισσότερες πιθανότητες για επίτευξη μιας κάποιας ανάπτυξης.
Τα συνδεδεμένα με το ΑΕΠ ομόλογα θα ήταν ίσως ελκυστικά για τους δανειολήπτες σε μια στάσιμη οικονομία, αλλά θα σήμαιναν χαμηλότερες αποδόσεις, ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμα, για τους δανειστές.
Και όχι μόνο αυτό: απλώνουν επίσης τον φόβο ότι χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελλάδας. Αυτό θα αύξανε το κόστος δανεισμού -τη «μόλυνση» που τόσο τρέμουν οι οικονομολόγοι- και θα τους ενθάρρυνε να διαπραγματευτούν για παρόμοιες συμφωνίες.
Σενάριο 2: Ένα «μαγείρεμα» («ένας διακανονισμός μέσω διαπραγματεύσεων»)
Οποιαδήποτε συμφωνία διαπραγμάτευσης εξαρτάται από τη γλώσσα στην οποία διατυπώνεται, έτσι ώστε να «πωληθεί» με τον ανάλογο τρόπο στις αντίστοιχες εκλογικές περιφέρειες.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει επιμείνει ότι δεν θα δεχτεί «επέκταση» του προγράμματος. Οποιοσδήποτε συμβιβασμός είναι απίθανο να περιλαμβάνει τη λέξη «επέκταση».
Αντίστοιχα σκληρή στάση έχει κρατήσει και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Έχει δηλώσει ότι η Ευρώπη δεν θα διαπραγματευτεί ένα δάνειο – γέφυρα. Επομένως, μην περιμένετε την εμφάνιση της λέξης «γέφυρα» οπουδήποτε.
Όμως η Ελλάδα θα πρέπει ίσως να συναινέσει και να αποδεχτεί κατ 'αρχήν όλες τις δεσμεύσεις της για την πληρωμή, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, των χρεών της. Αυτό βρίσκεται μακριά από υποσχέσεις για «διαγραφή» του χρέους, που έκανε προεκλογικά.
Σε αντάλλαγμα, όμως, η Ευρώπη μπορεί κάλλιστα να δείξει μεγαλύτερη ευελιξία στην αποπληρωμή. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ένα μορατόριουμ που θα επιτρέψει στη χώρα να παρακάμψει τις πληρωμές τόκων για μια δεδομένη περίοδο (πέντε με δέκα χρόνια) ή μέχρι να επιταχυνθεί η οικονομική ανάπτυξη.
Στην πραγματικότητα, η ελάφρυνση στους όρους αποπληρωμής του χρέους θα μπορούσε να απελευθερώσει ρευστό το οποίο, ειρωνικά, θα έκανε τη χώρα πιο ελκυστική σε νέους δανειστές.
Όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να έρθουν σε κάποια συμφωνία, με τον ΣΥΡΙΖΑ ήδη να απαιτεί επιθετικές μεταρρυθμίσεις στην φορολογία και τη διαφθορά.
Αλλά η Γερμανία θα είναι σκληρή απέναντι στο θέμα της λιτότητας.
Η αποτυχία εξισορρόπησης των οικονομικών μπορεί να είναι πιο επιζήμια για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας απ' το να αφεθεί ελεύθερη από τα χρέη της.
Η λιτότητα έχει στόχο τη διευθέτηση των δημοσίων οικονομικών. Χωρίς έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, η Ελλάδα θα είναι δύσκολο να βρει επενδυτές που είναι πρόθυμοι να της δανείσουν χρήματα.
Σενάριο 3: Η Ελλάδα βρίσκει χρήματα αλλού
Αν τα χρήματα από την ΕΚΤ σταματήσουν, η Ελλάδα μπορεί ακόμη να πάρει χρήματα μέσω της Τράπεζας της Ελλάδας από τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης (ΕLA).
Αλλά αυτό θα ήταν περιορισμένης ισχύος: η ΕΚΤ μπορεί να θέσει βέτο στον ELA και έχει απειλήσει να το κάνει στο παρελθόν, πριν από τις συμφωνίας για τα πακέτα διάσωσης στην Ιρλανδία και την Κύπρο.
Αλλά μπορούν να υπάρξουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης
Ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος δήλωσε στην ελληνική τηλεόραση: «Θα μπορούσε να είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να είναι η Ρωσία, η Κίνα ή άλλες χώρες».
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Χουντής δήλωσε επίσης στο ραδιόφωνο ότι η Ρωσία και η Κίνα έχουν προσφέρει οικονομική υποστήριξη στην Ελλάδα - αν και η Αθήνα δεν το είχε ζητήσει.
Δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στο προσκήνιο η ιδέα, και συζητήσεις μεταξύ Ελλάδας και Κίνας έγιναν και το 2011. Αλλά μέχρι στιγμή η οικονομική δέσμευση της Κίνας στην Ελλάδα έχει να κάνει με ιδιωτικοποιήσεις, όπως η πώληση του ΟΛΠ.
Όσο για τη Ρωσία, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με δικές της ανάγκες, η περίοδος δεν μοιάζει κατάλληλη για να προσφέρει χρήματα στους φτωχούς Ευρωπαίους. Από την άλλη πλευρά όμως, λίγα δισεκατομμύρια θα μπορούσαν να εξαγοράσουν την πολιτική στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ήδη έχει εκφράσει τη συμπάθειά του απέναντι στο τέλος των δυτικών κυρώσεων προς τη Ρωσία.
Όσο για τις ΗΠΑ, φαίνεται απίθανο ο Ομπάμα να παρακάμψει τους Ευρωπαίους δανείζοντας στους Έλληνες.
Σενάριο 4: Η Ελλάδα χρεοκοπεί
Αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει και εγκαταλείψει την ευρωζώνη, οι επενδυτές θα γίνουν ιδιαίτερα νευρικοί σχετικά με την πιθανότητα άλλα χρεωμένα κράτη, όπως η Ιταλία, ή εκείνα με αδύναμες οικονομίες, όπως η Ισπανία, να αποπληρώσουν τα χρέη τους ή ακόμη και να μείνουν στο ευρώ.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς η Ελλάδα θα τα καταφέρει έξω από το ευρώ. Υπάρχουν δύο απόψεις γύρω από αυτό.
Η μία εκτιμά ότι η χώρα θα εισέλθει σε μια οικονομική περίοδο αντίστοιχη ενός πυρηνικού χειμώνα. Θα υπάρξει ένας χαοτικός αγώνας για τη δημιουργία της νέας δραχμής - τη διανομή του νέου νομίσματος και ακόμη και η εξεύρεση πιεστηρίων θα μπορούσε να αποδειχθεί σχεδόν αδύνατη.
Η αποπληρωμή οποιουδήποτε χρέους σε ευρώ χρησιμοποιώντας την υποτιμημένη δραχμή θα γινόταν ένα τεράστιο βάρος, το οποίο δεν αποκλείεται η κυβέρνηση να εγκατέλειπε συνολικά, καθιστώντας αδύνατο τον δανεισμό από τις διεθνείς αγορές.
Οι εισαγωγές θα στέγνωναν -μερικές από αυτές, όπως ιατρικές προμήθειες, πετρέλαιο, πρώτες ύλες και μια σειρά από τρόφιμα και προϊόντα καθημερινής χρήσης θα είχαν τεράστιες ελλείψεις. Ο πληθωρισμός θα αυξανόταν δραματικά και οι ςλλείψεις πρώτων υλών θα ακρωτηρίαζαν τη βιομηχανία, δημιουργώντας ανεργία.
Οι αποταμιευτές και επενδυτές θα απέσυραν τα ευρώ τους, προκαλώντας μαζική φυγή κεφαλαίων.
Η δεύτερη άποψη ωστόσο, εκτιμά πως μετά από την αρχική κατάρρευση, ένα κύμα επενδύσεων θα επέστρεφε στη χώρα, ο τουρισμός θα γνώριζε άνθηση και οι εξαγωγές θα ενισχύονταν, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και αποκαθιστώντας αργά τη δύναμη του νέου νομίσματος.
Όσον αφορά στη ζημιά στον υπόλοιπο κόσμο, οι επιπτώσεις θα ήταν σαφώς μικρότερες σε σχέση με τρία χρόνια πριν. Οι τράπεζες δεν αγνοούν πλέον τα ρίσκα της Ελλάδας και είναι καλύτερα προετοιμασμένες για τις απώλειες από ένα Grexit.
Αν όμως η ζωή αρχίσει να μοιάζει σημαντικά καλύτερη για μια ελληνική οικονομία βασισμένη στη δραχμή άλλες χώρες μπορεί να αρχίσουν σοβαρά να σκέφτονται να τυπώσουν λίρες, πεσέτες και εσκούδος ενώ το μέλλον και η πιστοληπτική ικανότητα μιας σειράς χωρών στην ευρωζώνη θα αμφισβητούνταν έντονα.
