Ένας πίνακας του Βερμέερ στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης είναι από καιρό γνωστό ότι κρύβει την εικόνα ενός άνδρα, την οποία ζωγράφισε ο καλλιτέχνης.
Τώρα, νέες έρευνες αποκάλυψαν ότι η κρυμμένη φιγούρα φαίνεται να είναι ένας καλλιτέχνης που κρατάει ένα πινέλο μπροστά από ένα καβαλέτο. Ο άνδρας αντιπροσωπεύει πιθανότατα μια αυτοπροσωπογραφία του Βερμέερ.
Η ανακάλυψη έγινε όταν το έργο «A Maid Asleep» (Κοπέλα που κοιμάται στο τραπέζι) υποβλήθηκε πρόσφατα σε λεπτομερή μη επεμβατική έρευνα από τη συντηρήτρια Dorothy Mahon και τους συναδέλφους της στο μουσείο. Η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του φθορισμού ακτίνων Χ, κατέστησε δυνατό να δούμε πολύ περισσότερα από ό,τι προηγουμένως.
Η έρευνα αποκάλυψε όχι απλώς τη μορφή ενός άνδρα, αλλά έναν καλλιτέχνη εν ώρα εργασίας, με το χέρι του να απλώνεται σε μια στάση που υποδηλώνει ότι κρατάει πινέλο. Όταν ο Βερμέερ τον ζωγράφισε από πάνω, φαίνεται ότι αναδιαμόρφωσε το καβαλέτο σε πλαίσιο παραθύρου.
Αυτά τα συναρπαστικά ευρήματα αναφέρθηκαν σε συμπόσιο για τον Βερμέερ στο Rijksmuseum του Άμστερνταμ και μπορεί να έχουν ευρύτερες προεκτάσεις.
Η εφημερίδα Art Newspaper δίνει τη δική της εκδοχή. Εντόπισαν έναν πίνακα του Νικολας Μάες, σύγχρονου του Βερμέερ, ο οποίος περιλαμβάνει τη μικρή φιγούρα ενός καλλιτέχνη στο καβαλέτο του, που αντανακλάται σε έναν καθρέφτη που κρέμεται στον τοίχο στο πίσω μέρος μιας εσωτερικής σκηνής.
Ο πίνακας του Μάες «Ο άτακτος τυμπανιστής», ο οποίος βρίσκεται στη συλλογή Thyssen της Μαδρίτης, δείχνει τον καθρέφτη ακριβώς πάνω από τη μορφή της μητέρας. «Ο άτακτος τυμπανιστής» χρονολογείται γύρω στο 1655 και ο πίνακας «A Maid Asleep» από το 1656-57, γεγονός που καθιστά τον πίνακα του Βερμέερ λίγο μεταγενέστερο.
Ο Mάες ζούσε στο Dordrecht, 30 χιλιόμετρα από το Delft του Βερμέερ. Αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι δύο καλλιτέχνες συναντήθηκαν, μπορεί κάλλιστα να το έκαναν, και είναι πολύ πιθανό ο Βερμέερ να γνώριζε τουλάχιστον μερικούς από τους πίνακες του Mάες.
Αν ο Βερμέερ ακολουθούσε το παράδειγμα του Μάες, τότε ο ζωγραφισμένος άνδρας, που συχνά θεωρείται ότι είναι μνηστήρας ή ο κύριος του σπιτιού, είναι πράγματι ένας καλλιτέχνης εν δράσει, που αντανακλάται σε έναν καθρέφτη.
Ο Βερμέερ απεικόνιζε καθρέφτες σε αρκετούς από τους πίνακές του και η απογραφή που συντάχθηκε μετά τον θάνατό του κατέγραφε ότι κατείχε έναν.
Η ταυτοποίηση του κρυμμένου άνδρα στον πίνακα «A Maid Asleep» ως καλλιτέχνη μπορεί να μας πει πολλά περισσότερα για το νόημα του πίνακα. Η γυναίκα που κοιμάται μπορεί να μην είναι υπηρέτρια αλλά ένα μοντέλο εξαντλημένο από την πόζα. Αν είναι έτσι, ο πίνακας ίσως χρειαστεί να αλλάξει τίτλο.
Με πληροφορίες από Theartnewpaper