Μείωση των καταγραμμένων περιστατικών ρατσιστικής βίας, αλλά και αύξηση των σοβαρών επιθέσεων με ρατσιστικό κίνητρο και ροπή προς την επανεμφάνιση οργανωμένων ή άτυπων ομάδων θυτών, διαπιστώνει το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας στην ετήσια έκθεσή του για το 2016, που παρουσιάστηκε σήμερα στην Αθήνα.
Συγκεκριμένα, το 2016 σημειώθηκε μείωση των καταγραφών περιστατικών κατά προσφύγων και μεταναστών, όμως την ίδια ώρα, στη συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών, τα θύματα υπέστησαν σωματικές βλάβες σε συνδυασμό με εξύβριση, απειλές και φθορά ξένης ιδιοκτησίας.
Επίσης, σημειώνεται μείωση των καταγραφών επιθέσεων κατά μελών της LGBTQ+ κοινότητας σε σχέση με το 2015, αλλά ο αριθμός τους παραμένει υψηλός. Σταθερός παραμένει, εξάλλου, ο αριθμός των καταγραφών αντισημιτικών περιστατικών, κυρίως βεβηλώσεων μνημείων και ιερών χώρων.
Μείωση παρατηρείται στα περιστατικά όπου εμπλέκονται ένστολοι δράστες, όμως στην πλειονότητα των περιστατικών, ένστολοι, σύμφωνα με τον ισχυρισμό των θυμάτων, κακομεταχειρίστηκαν ασυνόδευτους ανηλίκους.
Την ίδια ώρα, προβληματισμό προκαλεί η καταγραφή περιστατικών με δράστες δημόσιους υπαλλήλους, όχι τόσο λόγω του αριθμού τους, όσο λόγω των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους.
Τέλος, εντοπίζεται προοδευτική βελτίωση στην αντιμετώπιση από τις αρχές του εγκλήματος με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.
«Σήμερα η καταπολέμηση του ρατσισμού είναι ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης και της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιατί η ρατσιστική βία είναι απειλή για τη δημοκρατία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια», επισήμανε προλογίζοντας την εκδήλωση, η γενική γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Γιαννακάκη, και συμπλήρωσε:
«Ελάχιστα όμως θα κατορθώσει η πολιτεία, χωρίς την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και των πολιτών. Γι’ αυτό θεωρούμε κρίσιμη τη θεσμοθέτηση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, μέσω της θεσμοθέτησης του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας».
Η ίδια αναφέρθηκε στα μέτρα που έχουν ληφθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης, μεταξύ των οποίων η προώθηση της επιμόρφωσης των δικαστών και των εισαγγελέων για το ρατσιστικό έγκλημα, σε συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δικαστών και με διεθνείς οργανισμούς.
Επίσης, ο ορισμός ειδικών εισαγγελέων για το ρατσιστικό έγκλημα, η κατάρτιση του νομοσχεδίου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και η βελτίωση της κοινής βάσης δεδομένων του υπουργείου και της ΕΛΑΣ για τα ρατσιστικά εγκλήματα.
Ο τίτλος της φετινής έκθεσης είναι «Η ελληνική κοινωνία στο μεταίχμιο μεταξύ αλληλεγγύης και ξενοφοβίας» και αποτυπώνει, όπως εξήγησε ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Γιώργος Τσαρμπόπουλος, «το γεγονός ότι στην Ελλάδα συνυπάρχουν δύο χαρακτηριστικά, η ανοιχτή αγκαλιά προς τους πρόσφυγες, με τα στοιχεία ξενοφοβίας που φτάνουν μέχρι και τη βαρβαρότητα».
Τα στοιχεία της έκθεσης
Συνολικά, κατά την περίοδο Ιανουαρίου- Δεκεμβρίου 2016, το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας κατέγραψε μέσω συνεντεύξεων 95 περιστατικά ρατσιστικής βίας, με περισσότερα από 130 θύματα.
Συγκεκριμένα, σε 31 περιστατικά στοχοποιήθηκαν μετανάστες ή πρόσφυγες και σε ένα περιστατικό, το προσωπικό οργάνωσης και το κτίριο που προοριζόταν για τη φιλοξενία προσφύγων. Επίσης, καταγράφηκε ένα περιστατικό κατά δημοσιογράφου, που στοχοποιήθηκε κατά την κάλυψη του προσφυγικού.
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών που αφορούσαν πρόσφυγες και μετανάστες, τα θύματα υπέστησαν σωματικές βλάβες, εξύβριση, απειλές και φθορά ξένης ιδιοκτησίας. Οι τάσεις που διαπιστώθηκαν είναι δύο: η συγκρότηση ομάδων περιφρούρησης της γειτονιάς και η επανεμφάνιση της παλιάς ομάδας κρούσης.
Σε 57 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤΚΙ άτομα (όπως και το 2015 οι καταγραφές επιθέσεων κατά ΛΟΑΤΚΙ είναι αριθμητικά περισσότερες από τις υπόλοιπες), ενώ σε πέντε περιστατικά, ιεροί ή συμβολικοί χώροι και η εβραϊκή κοινότητα.
Επίσης, σε 31 περιστατικά υπήρξαν περισσότερα του ενός θύματα, ενώ σε 54 περιστατικά η επίθεση τελέστηκε από ομάδα.
Στην Αττική έλαβαν χώρα 52 περιστατικά, στη Θεσσαλονίκη 9, στην Λέρο 6, στη Χίο 3, στα Ιωάννινα 3, στην Σάμο 2, στο Κιλκίς 2, στην Εύβοια 2 και από ένα περιστατικό σε Αλεξανδρούπολη, Έβρο, Κοζάνη, Ιτέα, Ρέθυμνο, Λάρισα, Ξάνθη, Πάτρα, Σπάρτη, Φιλιατρά και Χανιά.
Σε 33 περιστατικά προκλήθηκαν σωματικές βλάβες. Επίσης, υπήρξαν 50 περιστατικά απειλών και εξύβρισης, ένα περιστατικό εμπρησμού και απειλών, τέσσερα περιστατικά βεβήλωσης μνημείων και ιερών χώρων, έξι περιστατικά παρενόχλησης (λεκτικής ή άλλου τύπου), ένα περιστατικό φθοράς ξένης ιδιοκτησίας σε συνδυασμό με εξύβριση.
Σε 16 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ανήλικοι λόγω αλλοδαπότητας ή σεξουαλικού προσανατολισμού, σε 52 περιστατικά τα θύματα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 19-30 ετών, σε 35 περιπτώσεις 31-45 ετών και σε τουλάχιστον έντεκα περιστατικά άτομα 45-62 ετών.
Σύμφωνα με μαρτυρίες των θυμάτων, σε 65 περιστατικά οι δράστες των επιθέσεων ήταν άνδρες, σε δώδεκα περιστατικά ήταν γυναίκες και σε έντεκα περιστατικά η επίθεση προήλθε από μεικτές ομάδες ανδρών και γυναικών.
Εξάλλου, κατά το 2016 καταγράφηκαν έξι περιστατικά με δράστες ένστολους, στα οποία στοχοποιήθηκαν ασυνόδευτοι ανήλικοι ή αιτούντες άσυλο. Επίσης, το Δίκτυο έγινε δέκτης αρκετών καταγγελιών για την προβληματική αντιμετώπιση των στοχοποιούμενων ομάδων από μερίδα του ιατρικού προσωπικού.
Το Δίκτυο ζήτησε αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία και από την Ελληνική Αστυνομία, σύμφωνα με την οποία το 2016 καταγράφηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΛΑΣ σε όλη τη χώρα 84 περιστατικά με πιθανολογούμενο ρατσιστικό κίνητρο. Σε 68 από αυτά σχηματίστηκαν δικογραφίες από τις αρμόδιες αστυνομικές υπηρεσίες, ενώ στα υπόλοιπα 16 διενεργήθηκαν προκαταρκτικές εξετάσεις σε εκτέλεση αντίστοιχων εισαγγελικών παραγγελιών. Από τη διερεύνηση των περιστατικών προέκυψε ότι η καταγωγή, χρώμα ή φυλή αποτέλεσε κίνητρο σε 48 περιστατικά, η θρησκεία σε 24, ο σεξουαλικός προσανατολισμός σε 14, η ταυτότητα φύλου σε ένα και η αναπηρία σε πέντε.
Σημειώνεται ότι το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας αποτελείται από 38 ανθρωπιστικές οργανώσεις και συντονίζεται από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
