—Έχουν αυξηθεί τα περιστατικά ανήλικης βίας;
Κατακόρυφα. Μόνο τον Ιούλιο –το πρώτο δεκαήμερο, για την ακρίβεια- καταγγέλθηκαν τουλάχιστον πέντε επιθέσεις ανήλικων σε ανήλικους. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ το φαινόμενο κλιμακώνεται ήδη από το 2018, ενώ η χειρότερη χρονιά για την ανήλικη παραβατικότητα ήταν το 2020 με περίπου 1370 περιστατικά επιθέσεων. Τα περισσότερα από αυτά πέρασαν και από το γραφείο του Εισαγγελέα.
—Πού οφείλεται αυτή η έκρηξη επιθέσεων από παιδιά σε παιδιά;
Το φαινόμενο δεν είναι ούτε αποκλειστικά ελληνικό ούτε μονοδιάστατο. Σίγουρα ισχύει το κλισέ περί κρίσης των αξιών και της προβληματικής διαπαιδαγώγησης, ωστόσο, σε ένα μεγάλο ποσοστό του οφείλεται και στην απροθυμία γονέων και διδασκόντων να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα (βίαιη και αντικοινωνική συμπεριφορά, δείγματα απουσίας ενσυναίσθησης, έλλειψη κινήτρων για οτιδήποτε στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας).
Επίσης, η συγκάλυψη τέτοιων συμπεριφορών από την πλευρά της οικογένειας, ασχέτως αν καταδικάζεται, ωστόσο λειτουργεί σαν κλείσιμο του ματιού για αντίστοιχα περιστατικά μέσα στο κοινωνικό σώμα. Ναι μεν όλοι γέλασαν με το σχόλιο της μητέρας των ανήλικων που είχαν επιτεθεί σ’ εκείνο το τρομακτικό ξέσπασμα βίας εναντίον σταθμάρχη –ο λόγος για τη γνωστή ατάκα «τα παιδιά μου έχουν Lower και Proficiency»- όμως από τότε μέχρι σήμερα, το μοτίβο επαναλαμβάνεται: ανήλικοι συλλαμβάνονται, οι γονείς τους πέφτουν από τα σύννεφα, διαβεβαιώνουν ότι επρόκειτο για καλά παιδιά και είναι να απορείς ποιος τελικά πρέπει να διωχθεί ποινικά...
—Σε ποιες περιοχές υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα με συμμορίες και ξεκαθαρίσματα λογαριασμών μεταξύ ανηλίκων;
Μεταξύ μας, παντού στη χώρα έχει εκδηλωθεί όλο αυτό το «κύμα» ανήλικης βίας. Όμως, μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα και με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ εντοπίζεται σε νοτιοανατολική και δυτική Αττική.
—Δηλαδή, κυρίως στα δυτικά Προάστια. Μήπως είναι θέμα των Ρομά;
Όχι. Αυτό είναι μία βολική αιτιολογία για κάθε περιστατικό ανήλικης βίας που συμβαίνει στα δυτικά προάστια, δεν εξηγεί, όμως, τις αιματηρές επιθέσεις που σημειώνονται και σε πιο «πολιτισμένες» περιοχές όπως η Γλυφάδα, η Βάρκιζα, το Λαγονήσι, όπου στα περιστατικά βίας «πρωταγωνιστούν» ανήλικοι γηγενείς. Πρακτικά, παντού στην Αττική, οπουδήποτε υπάρχουν κέντρα διασκέδασης ή παρουσίας νέων ατόμων, υπάρχει πρόβλημα. Ακριβώς, γι’ αυτό έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες στο πλήρωμα της ομάδας ΔΙΑΣ για άμεση παρέμβαση και συλλήψεις, όταν διαπιστώνονται καβγάδες ή ξυλοδαρμοί μεταξύ ανηλίκων.
—Στην περίπτωση που η Αστυνομία αργεί ή δεν έχουμε προλάβει να ενημερώσουμε, υπάρχει τρόπος να προστατεύσουμε εμείς ένα παιδί που δέχεται βία από συνομήλικους του;
Όπως σε όλα τα περιστατικά βίας και εδώ ισχύει ο κανόνας των bystanders, δηλαδή των αυτοπτών μαρτύρων σε ένα περιστατικό παρενόχλησης ή βίας που αναμένεται να κλιμακωθεί. Πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, καλό θα είναι να μην επιχειρήσουμε να παρέμβουμε πιστεύοντας ότι επειδή είμαστε ενήλικες και είναι παιδιά θα καταφέρουμε να τερματίσουμε άμεσα το επεισόδιο. Όπως προκύπτει από τις τελευταίες επιθέσεις και από τις μαρτυρίες των θυμάτων, οι ανήλικοι που τους επιτέθηκαν ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια και σιδηρογροθιές, οπότε δεν παίρνουμε τέτοιο ρίσκο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τόσο τη δική μας ακεραιότητα, όσο και του παιδιού που δέχεται την επίθεση.
—Οπότε τι κάνουμε;
Κατ’ αρχάς, αν πέσει στην αντίληψή μας περιστατικό ανήλικης βίας, προχωράμε σε μία πρώτη εκτίμηση της κατάστασης που αντικρίζουμε με ταυτόχρονη διασφάλιση ότι δεν πρόκειται να κινδυνεύσουμε και εμείς. Αυτός που βλέπουμε να παρενοχλεί / χτυπά / κάνει bullying σε ένα παιδί, κρατά όπλο; Αυτό που αντικρίζουμε τρομοκρατεί και εμάς; Τότε, η πρώτη μας κίνηση είναι να καλέσουμε σε βοήθεια ή να καλέσουμε την Αστυνομία. Με κάθε τρόπο, πρώτα βεβαιωνόμαστε για τη δική μας ασφάλεια και στη συνέχεια περνάμε στο επόμενο βήμα.
Σε δεύτερο χρόνο, ενημερώνουμε κάποιον άλλο περαστικό ή αυτόπτη. Όσο περισσότεροι είναι ενήμεροι γι’ αυτό που συμβαίνει τόσο πιο εύκολα θα αποτραπούν τα χειρότερα. Λέμε τι είδαμε και ζητάμε τη βοήθεια του ή έστω να καλέσει σε βοήθεια από ασφαλές σημείο.
Δεν ξεχνάμε την αναστάτωση και τη συναισθηματική ταραχή που βιώνει το ανήλικο θύμα. Αν μιλάμε για ανοιχτούς δημόσιους χώρους (π.χ. Μέσα συγκοινωνίας, δρομάκια, προαύλιο χώροι, κ.λπ), μπορούμε να δηλώσουμε την παρουσία μας έξυπνα και αποτελεσματικά. Δηλώνουμε ότι είμαστε εκεί και αν το περιστατικό δεν έχει κλιμακωθεί, επιχειρούμε να πιάσουμε κουβέντα με το παιδί, παριστάνοντας ότι το γνωρίζουμε. Είναι ένας έξυπνος και ανώδυνος τρόπος να απομακρυνθούν οι διώκτες του.
—Πώς ξέρουμε ότι δεν θα κινδυνεύσουμε εμείς;
Γι’ αυτό λέμε ότι διασφαλίζουμε πρώτα τη δική μας σωματική ακεραιότητα και μετά ενημερώνουμε άλλους που βρίσκονται στο σημείο ή άμεσα την αστυνομία.
Ειδικά, αν βρισκόμαστε σε απομονωμένη περιοχή, ενημερώνουμε άμεσα τις αρχές, κάνοντας σαφές ότι βρισκόμαστε κοντά σε άτομο που διατρέχει κίνδυνο. Αν δεν ρισκάρουμε τη ζωή ή τη σωματική μας ασφάλεια, κρατάμε ντοκουμέντα από την περιοχή και προσπαθούμε να θυμόμαστε ακριβή ώρα, τα ρούχα που φορούσαν θύτες και θύμα, οτιδήποτε ακούσαμε ή υπέπεσε στην αντίληψή μας. Με τη συλλογή αυτών των λεπτομερειών ίσως βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο το θύμα, αν χρειαστεί.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν υποψιαζόμαστε ότι μπορεί να εκτεθούμε σε άμεσο κίνδυνο και εμείς, καλούμε την αστυνομία και ενημερώνουμε για το περιστατικό με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες. Για να μπορούμε να βοηθάμε, προέχει η ασφάλειά μας.
—Κάτι άλλο;
Ναι. Δεν επιχειρούμε ποτέ να «χωρίσουμε» ανήλικους που τσακώνονται σε κοινή θέα. Ακόμα κι αν δεν οπλοφορούν, δεν υπάρχει καμία συναίσθηση του χώρου και των άλλων ανθρώπων. Μένουμε σε απόσταση και ακολουθούμε τα παραπάνω βήματα, αν όντως θέλουμε να βοηθήσουμε.
