Τον τελευταίο χρόνο η Θεσσαλονίκη ζει στον ρυθμό των εναλλακτικών ξεναγήσεων, οι θεματικοί περίπατοι και οι δράσεις των οποίων είναι η νέα τάση της πόλης τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες της.
Λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές περιηγήσεις, μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα, διαδρομές σε τόπους σκοτεινής μνήμης, περίπατοι που 'ξεθάβουν' απίθανα trivia της πόλης, ξεναγήσεις στην βιομηχανική ιστορία της πόλης, ακόμα και περιηγήσεις στα τοπόσημα που γέννησαν τους αστικούς της θρύλους, προσφέρουν μία νέα, απρόσμενη, οπτική της συμπρωτεύουσας.
Γνωρίζουμε τις τρεις πιο δραστήριες ξεναγικές ομάδες της πόλης, και παίρνουμε μία γεύση της νέας, πολλά υποσχόμενης, εποχής ξεναγήσεων.
Άνω – Κάτω / Upside Down
Τρεις ξεναγοί και μία νηπιαγωγός-μουσειολόγος φέρνουν τα πάνω κάτω στον ξεναγικό χάρτη της Θεσσαλονίκης. Η Χριστίνα Μαβίνη (αρχαιολόγος – μουσειολόγος), ο Τάσος Παπαδόπουλος (αρχαιολόγος), η Βαλεντίνα Σουμιντούμπ (νηπιαγωγός – μουσειολόγος), και η Ιωάννα Τρικούκη (ιστορικός) εκτός από την Θεσσαλονίκη ειδικεύονται και στην " χαρτογράφηση" και της Χαλκιδικής.
Τι ακριβώς σημαίνει "εναλλακτική ξενάγηση"; Με άλλα λόγια, τι είναι αυτό που κάνετε;
Εναλλακτική είναι η ξενάγηση που έχει απεγκλωβιστεί από την πιεστική συνθήκη της συρραφής ή παράθεσης των πληροφοριών που "πρέπει να ειπωθούν", και παράλληλα προτείνει μία διαφορετική θέαση ενός τόπου. Η εναλλακτική ξενάγηση αποτελεί ένα συγκροτημένο αφήγημα που υπάρχει αρχικά στο μυαλό του ξεναγού, για να καταστεί τελικά αντιληπτό και από τους ξεναγούμενους, αφήνοντάς τους ένα αίσθημα κατανόησης και πληρότητας.
Ποια είναι η φιλοσοφία των δικών σας ξεναγήσεων;
Επιχειρούμε να φέρουμε έναν αρχαιολογικό χώρο, μια γειτονιά, έναν δρόμο, εντελώς... "άνω-κάτω"! Να ακολουθήσουμε έναν τρόπο που "ανακατεύει", ξεθάβει, μπερδεύει, και τελικά κυοφορεί μία ανατροπή. Επιδιώκουμε να επαναδιατυπώσουμε με νέους όρους τα πολλαπλώς νοούμενα επίπεδα της διαχρονίας στην πόλη μας, που έχει επίπεδα και βάθη, πύργους και κρύπτες, ρετιρέ και υπόγεια.
Παλιοί και νέοι ξεναγοί, από όποια εκπαιδευτική διαδικασία και αν διαμορφωνόμαστε, οφείλουμε να διαγνώσουμε την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τον λόγο που εκφέρουμε, και να σκεφτούμε με μακροπρόθεσμους όρους αναφορικά με τις νέες προοπτικές του επαγγέλματος.
Που απευθύνεστε;
Σε όσους κοντοστέκονται να παρατηρήσουν μια nouveau είσοδο πολυκατοικίας στην Τσιμισκή, ή σηκώνουν το βλέμμα σε ένα μπαλκόνι με deco στοιχεία. Στις οικογένειες που χαίρονται να βιώνουν πολιτιστικές εμπειρίες, σε όσους έχουν απορίες, σε όσους δεν βρήκαν ποτέ τον χρόνο να κάνουν την πόλη "δική τους", και σε πολλούς άλλους.
Παρουσιάστε μας τα ιδιαίτερα προγράμματα ξεναγήσεων που οργανώνετε.
Ξεκινάμε με το "ανακάτεμα" της Αριστοτέλους ως της πιο κεντρικής αλλά και "άγνωστης" πλατείας της πόλης μας. Η ξενάγησή με τίτλο "Αριστοτέλους Άνω Κάτω" εστιάζει στο πατρικό του Μανώλη Αναγνωστάκη, στον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Μουράτ Β΄, τον Χριστόφορο Πρωτοσπαθάριο, αλλά και την κραυγή της μάνας του Τάσου Τούση, "Μέρα Μαγιού μου μίσεψες..."
Οι Πύργοι της πόλης
Λευκός Πύργος, ένα τοπόσημο που μιλά για την ιστορία της πόλης. Ποιοι άλλοι πύργοι όμως έχουν να αφηγηθούν ιστορίες από τα παλιά; Από τον Πύργο του Τριγωνίου και της Αλύσεως, ως τον Πύργο της Παιδαγωγικής Σχολής και του ΟΤΕ σχεδιάσαμε μια περιήγηση που θα αλλάξει την οπτική μας για τους ψηλούς θεματοφύλακες της μνήμης και της ιστορίας.
"Και το όνομα αυτού...."ή πώς ένας παντοπώλης έγινε... πολιορκητής
Μελετάμε την ονοματοδοσία των δρόμων της πόλης, τις συσπειρώσεις που συχνά παρουσιάζουν (γιατί η Αντιγονιδών και Πτολεμαίων διασταυρώνονται;) και μιλάμε όχι τόσο για τα πρόσωπα ή την ιστορία, αλλά για τον δικό μας στοχασμό πάνω στο παρελθόν και τον δημόσιο χώρο.
"Ζούμε ανάμεσά τους"
Μια ξενάγηση που επιχειρεί να μας εξοικειώσει με όσα ορατά, αλλά και κατα-κρυμμένα γλυπτά παραμένουν ανοίκεια στην καθημερινή μας βόλτα. Mε τα σύγχρονα, δηλαδή, γλυπτά από γυαλί, μέταλλο, και τσιμέντο που μοιάζουν να έχουν δικιά τους ζωή.
"Τα σβησμένα φουγάρα διηγούνται!"
Μια ξεναγική διαδρομή στη βιομηχανική κληρονομιά της Θεσσαλονίκης με αφετηρία το μουσείο Ύδρευσης. Η Zυθοποιία Fix, το Τελωνείο, το Λιμάνι, ορίζουν μια εποχή αλλαγής και επικοινωνίας.
"Με τις Μούσες και τις Χάριτες"
Το campus της Θεσσαλονίκης αποτελεί μνημείο μοντερνισμού. Ξεναγούμαστε από τα υπόγεια της Φιλοσοφικής Σχολής και μέσα από τις κτιριακές συνέχειες και ασυνέχειες φτάνουμε στο σημερινό κέντρο της πόλης.
Χαλκιδική
Πώς είναι να περπατάς άραγε σε μια αρχαία λεωφόρο της Ολύνθου, που στην αναλογία της δεν υπολείπεται σε τίποτα από έναν σημερινό δρόμο της Νέας Υόρκης; Το ξέρατε ότι υπάρχει ένα Αθωνικό μοναστήρι μόνο για ...γυναίκες; Θα σας άρεσε να γίνετε οι ήρωες ενός σεναρίου που διαδραματίζεται στους μοναχικούς όρθιους πύργους της Χαλκιδικής που κουβαλούν μέσα στην λιθοδομή τους κρυμμένα μυστικά;
SECRET THESSALONIKI
Για το τέλος, μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μερικά μυστικά trivia της πόλης ;
Η πόλη κρύβει υπόγεια όχι μόνο τα παλιά, αλλά και τα σύγχρονα. Έχετε "δει" ποτέ μία από τις Κατακρύψεις του Δημήτρη Αληθεινού που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη; Σίγουρα όχι, αφού οι δημιουργίες του καλλιτέχνη είναι κρυμμένες κάτω από τη γη. Γνωρίζετε ότι αυτές αποτελούν μέρος μιας σειράς ανάλογων έργων που εκτείνονται από το Σινικό Τείχος μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό!
Dot2Dot
Μία πολιτιστική ομάδα γένους θηλυκού. H Βάσω Καρτσιακλή (Αρχαιολόγος/Συντηρήτρια Έργων Τέχνης/Ξεναγός), η Τάνια Βλαχομήτρου (Αρχαιολόγος/Μουσειολόγος/Ξεναγός), η Νικολίνα Μανώλη (Ιστορικός Τέχνης/Γραφίστρια), η Μαρία Τρυφινοπούλου (Αρχαιολόγος/Ξεναγός), και η Χριστίνα Βρακά (Ειδική Παιδαγωγός, Υπ.δρ.Θεολογίας) σχεδιάζουν και υλοποιούν θεματικές διαδρομές, εκπαιδευτικά προγράμματα και εικαστικά projects στη Θεσσαλονίκη από τον Σεπτέμβριο του 2013.
Τι σημαίνει για εσάς "εναλλακτική ξενάγηση";
Η "εναλλακτική ξενάγηση" είναι αυτή που βασίζεται στην ερμηνεία του υλικού και άυλου πολιτισμού, στην παρουσίαση του υλικού με τρόπο άμεσο και διαδραστικό, και στην μετατροπή της ξεναγησης σε μία βιωματική για το κοινό εμπειρία.
Τι αλλάζει, κατά την γνώμη σας, στα ως τώρα ξεναγικά δεδομένα της πόλης;
Τα μνημεία, τα τουριστικά αξιοθέατα, και η ιστορία ενός τόπου είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης που αναμφίβολα χρήζει προβολής. Όμως το ζήτημα είναι τί επιλέγεται να προβληθεί, και με ποιο τρόπο κάθε φορά. Τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς και πρέπει να υπάρχει μία εξέλιξη.
Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει και το ακαδημαϊκό πρόγραμμα των ξεναγών, μιας που πλέον άνθρωποι με πολυετείς σπουδές (συχνά μεταπτυχιακές αλλά και διδακτορικές) στην Αρχαιολογία, την Ιστορία και συναφείς κλάδους επικοινωνούν την πολιτιστική κληρονομιά μέσα από νέες προσεγγίσεις.
Ποια είναι η φιλοσοφία των dot2dot;
Στόχος μας είναι να ανα-συνθέσουμε την ιστορία με τρόπο ευχάριστο και κατανοητό για όλους. Πώς το καταφέρνουμε; Με τη διεπιστημονική συνεργασία (συνδυάζουμε και αξιοποιούμε όλες τις επιστημονικές μας ειδικότητες οι οποίες αλληλοσυμπληρώνονται), με τη δημιουργία ενός πλαισίου που "ντύνει" το εκάστοτε μνημείο, και εστιάζοντας στον ανθρώπινο παράγοντα. Εστιάζουμε στην ουσία και όχι στην "άχρηστη" πληροφορία. Επιπλέον, κάθε περιήγηση πραγματοποιείται από δύο ή τρεις ξεναγούς της ομάδας, και όχι από έναν.
Απευθύνεστε μόνο στους επισκέπτες ή και στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης;
Και στους δύο! Στους κατοίκους που θέλουν να μάθουν καλύτερα την πόλη τους και να τη δουν με άλλο μάτι, και στους επισκέπτες της που θέλουν να πάρουν μία γεύση από το παρελθόν και το παρόν της Θεσσαλονίκης.
Επιπλέον, σχολεία, εκπαιδευτικοί φορείς, αλλά και ειδικές ομάδες κοινού (ΑΜΕΑ και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες) μπορούν να απευθυνθούν σε μας για τον σχεδιασμό ειδικών προγραμμάτων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους.
Έχετε σχέσεις σνεργασίας με τους ξεναγούς που συνεργάζονται χρόνια με τα τουριστικά γραφεία της πόλης;
Εξαρχής η πρόθεση των "νέων" ξεναγών που ολοκληρώνουν το πρόγραμμα κατάρτισης ήταν να υπάρξει συνεργασία με τους ήδη υπάρχοντες ξεναγούς. Γίνανε εκ μέρους των αποφοίτων αρκετές προσπάθειες προσέγγισης, οι οποίες ωστόσο δεν βρήκαν πρόσφορο έδαφος.
Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε ένα κλίμα δυσαρέσκειας που εκφράστηκε κατά καιρούς και στα ΜΜΕ με διάθεση αμφισβήτησης της "ποιότητας" των "νέων" ξεναγών, αποκρύπτοντας συχνά το γεγονός ότι πρόκειται για αποφοίτους ΑΕΙ με μεταπτυχιακές και σε πολλές περιπτώσεις διδακτορικού επιπέδου σπουδές, και όχι απλώς για κάποιους που "παρακολουθούν ένα 2μηνο ταχύρρυθμο σεμινάριο και γίνονται ξεναγοί".
Μέσα σε ένα τόσο αρνητικό κλίμα είναι μάλλον δύσκολο να μιλήσει κανείς για συνεργασία.
Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα, καθώς υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις ξεναγών και τουριστικών γραφείων που αντιλαμβάνονται τόσο το όφελος της συνεργασίας, όσο και την αναγκαιότητα να αλλάξουν κάποιες παραδοσιακές αντιλήψεις.
Παρουσιάστε μας τα ιδιαίτερα προγράμματα ξεναγήσεων που οργανώνετε στην πόλη. Μεγάλη περιέργεια μου προξένησαν οι ξεναγήσεις στα... μυστήρια της Θεσσαλονίκης.
Μια πόλη κρύβει πολλά πρόσωπα. Εμείς προσπαθούμε να ανακαλύψουμε και να επικοινωνήσουμε όσα περισσότερα γίνεται, εντοπίζοντας μικρά μυστικά και ιδιαίτερες ιστορίες που πλαισιώνουν θεματικές διαδρομές ιστορικού αλλά και... ειδικού ενδιαφέροντος.
'Αυτός, Αυτές και τα Μυστήρια'
Σε συνεργασία με τον Γιώργο Μαντζουρανίδη σχεδιάσαμε μία νυχτερινή περιήγηση στην πόλη.
Αστικοί μύθοι που έχουν ντύσει την πόλη με ένα πέπλο μυστηρίου, και ιστορικά γεγονότα που γέννησαν θρύλους με παράξενους ταξιδιώτες, καβαλάρηδες που περνούν μέσα από τοίχους, θεωρίες συνωμοσίας και μυστικά περάσματα...
Και έπεται συνέχεια!
Τέλος, υλοποιούμε εκπαιδευτικά εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες, και ειδικές εικαστικές δράσεις που έχουν σαν στόχο να φέρουν σε επαφή το κοινό με την τέχνη και τον πολιτισμό της πόλης, και να χτίσουν μία γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στις δημιουργικές της ομάδες και τους κατοίκους της.
SECRET THESSALONIKI
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα μυστικό της πόλης ;
Τί θα λέγατε για ένα δίκτυο στοών κάτω από τους πολυσύχναστους δρόμους της σύγχρονης πόλης, που εξυπηρετούσαν "μυστικές" μετακινήσεις αυτοκρατόρων, στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά και τη θρησκευτική λατρεία; Ή ίσως για έναν οθωμανικό τουρμπέ (μαυσωλείο) στην Άνω Πόλη όπου "συναντιέται" η μουσουλμανική και χριστιανική πίστη στο πρόσωπο του Μουσά Μπαμπά και του Αγίου Γεωργίου;
Thessaloniki Walking Tours
Πριν λίγους μόλις μήνες η Εύη Καρκίτη ίδρυσε την Thessaloniki Walking Tours. Η Άλκηστη Χαρσουλή (θέατρο/νυχτερινή ζωή), ο Κωστής Ζαφειράκης (γαστρονομία), η Μάγδα Δημάκη (επικοινωνία-πορώθηση), και ο Ιστορικός Τέχνης Γιώργος Φήταμ επιχειρούν να συνδέσουν παρελθόν της πόλης με το σύγχρονο πρόσωπό της, μέσα από περιπατητικών ξεναγήσεων.
Ο πιστοποιημένος ξεναγός της παρέας, Γιώργος Φήταμ, μας εξηγεί.
Τι είναι αυτό που φαίνεται σιγά σιγά να αλλάζει στην ξεναγική κουλτούρα της Θεσσαλονίκης;
Η ξενάγηση εκ φύσεως δεν είναι δυνατό να υπαχθεί σε κάποια "κουλτούρα", από τη στιγμή που κάθε ξεναγός οφείλει να προσθέτει την προσωπική του ματιά στο έργο που επιτελεί. Σε κάθε άλλη περίπτωση μιλάμε για μια τυποποίηση, που καταλήγει σε στείρα παράθεση πληροφοριών.
Αυτό που αλλάζει ίσως, είναι η προσέγγιση και ο τρόπος διαχείρισης της πληροφορίας. Κάθε ξενάγηση είναι μοναδική, καθώς κάθε ξεναγούμενο κοινό διαφέρει από το προηγούμενο, όπως και κάθε ξεναγός.
Ποια είναι η φιλοσοφία του Thessaloniki Walking Tours;
Οι περίπατοι που σχεδιάζονται από την ομάδα μας επιδιώκουν την άμεση, διαδραστική και βιωματική επαφή του κοινού με πτυχές της Θεσσαλονίκης, τις οποίες επιλέγει το ίδιο να ξετυλίξει.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τη γνωστή σε όλους μας Καμάρα.
Το μνημείο από μόνο του δίνει την εντύπωση πως είναι κάτι το νεκρό. Σκοπός της ξενάγησης είναι η βιωματική θέαση του παρελθόντος στο παρόν και αν αυτό επιτευχθεί, τότε η "Καμάρα" μεταμορφώνεται σε "Αψίδα του Γαλέριου" και όλο της το αφήγημα στα ανάγλυφα που την περιτρέχουν αποκτά υπόσταση και νόημα. Για να "ζωντανέψει" στα μάτια του θεατή είναι αναγκαία η σύμπραξη της αφήγησης και καθοδήγησης του ξεναγού με τη φαντασία και διαλεκτικότητα του ξεναγούμενου.
Ξενάγησέ μας στις ιδιαίτερες θεματικές διαδρομές που πραγματοποιείτε.
Οι θεματικές διαδρομές πατούν πάνω στο γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με πολλά στρώματα ιστορίας και πολιτισμών.
"Εγώ, ο Γαλέριος"
Ο "ρωμαϊκός" αυτός περίπατος είναι μία πρωτοπρόσωπη αφήγηση σχετικά με τη ζωή, τα έργα και τις μέρες του αυτοκράτορα Γαλέριου, ο οποίος επέλεξε τη Θεσσαλονίκη για διοικητικό κέντρο της επικράτειάς του -σε μια εποχή ιδιαίτερα κομβική για την μετέπειτα ευρωπαϊκή ιστορία.
"Περί παγωνιών και χελωνών",
Στην Άνω Πόλη κατηφορίζουμε τα σοκάκια και τα μεσαιωνικά τείχη για να σταθούμε μπροστά σε αξιοθαύμαστες εκφάνσεις της βυζαντινής εικαστικής παράδοσης, και να μιλήσουμε για τον ρόλο και τη λειτουργία της εικόνας στο Μεσαίωνα, για την προδοσία, για το νερό, και για ένα κορίτσι που το έλεγαν Σιμωνίδα.
"Τέσσερις Πλατείες και Τέσσερις Ιστορίες"
Βαδίζουμε παράλληλα με τη θάλασσα και μέσα από τις μεγάλες κεντρικές πλατείες της Θεσσαλονίκης για μια διαχρονική επαφή με την αρχαία και νεότερη ιστορία της πόλης.
Τέλος, υπάρχουν πάντα οι γαστρονομικές δραστηριότητες της πόλης, η ξενάγηση στην περίφημη νυχτερινή ζωή της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην αξιόλογη λογοτεχνική παρακαταθήκη της.
SECRET THESSALONIKI
Μπορείς να μας αποκαλύψεις ένα καλά κρυμμένο μυστικό της πόλης, που περνάει καθημερινά απαρατήρητο;
Την επόμενη φορά που θα έχετε ραντεβού στην Καμάρα και θα σας έχουν στήσει, ενώ περιμένετε ρίξτε μια ματιά στα ανάγλυφα για να βρείτε ποιό από αυτά δείχνει πώς και από πού μετέφερε ο καίσαρας Γαλέριος τα λάφυρα από τις λεηλασίες που διέπραξε, ώστε να χρηματοδοτηθεί η ίδια η Καμάρα, η Ροτόντα και τα υπόλοιπα κτίρια του αυτοκρατορικού παλατιού στη Ναυαρίνου και την Ιπποδρομίου.
σχόλια