Όταν την Παρασκευή το πρωί είδα κάπου στο Ίντερνετ το βίντεο-ντοκουμέντο υπό τον τίτλο «απόπειρα ληστείας σε κοσμηματοπωλείο στην οδό Γλάδστωνος στην Κάνιγγος-νεκρός ο δράστης, μάλλον τοξικομανής», σχεδόν μετάνιωσα που το έκανα. Κανονικό λιντσάρισμα μέσα κι έξω από το μαγαζί, ο ιδιοκτήτης και ένας τουλάχιστον ακόμα τον είχανε λιώσει ώσπου να παρέμβουν κάποιοι ψυχραιμότεροι. Είχε καταλήξει προτού μεταφερθεί στον Ευαγγελισμό...
Όχι ρε συ, είπα, γιατί τόση αγριότητα ενάντια σε έναν εξουδετερωμένο (εφόσον είχε εγκλωβιστεί στο κατάστημα, ήταν μόνος και δεν οπλοφορούσε) και εμφανώς ανήμπορο άνθρωπο (μετά και τον τραυματισμό από τα τζάμια της βιτρίνας που επιχείρησε στην απελπισία του να σπάσει με έναν πυροσβεστήρα και που την... απόσπασαν πάνω του οι δράστες). Όποιος κι αν ήταν, ό,τι κι αν είχε κάνει. Ας φωνάζανε την αστυνομία να τον συλλάβει, παραδίπλα είναι, αυτό υπαγορεύει ο νόμος.
Μετά συνειδητοποίησα ότι, όπως φαίνεται και σε ένα δεύτερο βίντεο-ντοκουμέντο, υπήρχαν κοντά αστυνομικοί που όμως επενέβησαν παρά για να τον χτυπήσουν και του περάσουν χειροπέδες όταν έκανε να σηκωθεί να φύγει, αιμόφυρτος και, δυστυχώς, ετοιμοθάνατος κραδαίνοντας ένα κομμάτι γυαλί, από αλλοφροσύνη είπαν, για να μη φανεί ότι υπέκυψε τόσο εύκολα, από ενστικτώδη αξιοπρέπεια δηλαδή θαρρώ: στις τηλεοπτικές ειδήσεις δε θυμάμαι ποιανού καναλιού – πολλά μέσα εξάλλου παίξανε στη «γραμμή» αυτή- κάνανε λόγο για αυτοάμυνα του ιδιοκτήτη και για θάνατο που είχε επέλθει από τα σπασμένα γυαλιά.
Η μνήμη του Ζακ, που έφυγε μόλις στα 33 του, θα τιμηθεί όπως της αξίζει και ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε δεν θα αφήσει, ευελπιστώ, τη δικαιοσύνη να «αλληθωρίσει».
Οφθαλμοφανή ψέματα, δηλαδή. Καμιά προσπάθεια αυτοάμυνας δεν διακρίνεται πουθενά, ενώ το ξύλο που έφαγε αν δεν τον σκότωσε καθαυτό, σίγουρα συνέβαλε αποφασιστικά στο μοιραίο. Ντετέκτιβ δεν είμαι αλλά αυτό δείχνει καθαρή απόπειρα δολοφονίας και μάλιστα ούτε καν ακούσια.
Μπήκα στα κοινωνικά δίκτυα, είδα κάποιες οργισμένες αναρτήσεις, το θέμα ωστόσο κρατιούνταν μάλλον «χαμηλά» και εκεί και στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ - ποιοι και πόσο να ασχοληθούν πια με ένα τελειωμένο πρεζάκι, όπως παρουσιαζόταν ο υποτιθέμενος φοβερός ληστής; Και οι περισσότεροι που το έπραξαν, ήταν για να σχολιάσουν «καλά του κάνανε» - στην πιο κόσμια εκδοχή. Πόσο έχουμε εξαχρειωθεί, πόσο έχουμε φτηνύνει, τις ίδιες τις σάρκες μας θα φάμε στο τέλος, σκεφτόμουν. Γιατί, έπειτα, να παραμένει ασύλληπτος ο κοσμηματοπώλης και οι συν αυτώ που φανερά κακοποιούν το θύμα; Είχε μάλιστα την ψυχραιμία λίγες ώρες μετά να βγει στην τηλεόραση και να πιάσει να καθαρίσει τα αίματα έξω από το μαγαζί του...
Προτού περάσει πολλή ώρα, σκάει η δεύτερη «βόμβα», μεγατόνων αυτή. Ο νεκρός, λέει, είναι ο Ζακ, ναι, ο Ζακ ο γνωστός, ο Ζακ Κωστόπουλος. Ο ακτιβιστής, ο εθελοντής, ο αρθρογράφος, το alter ego της Zackie O (λάτρευε το drag και είχε γίνει φίρμα στον χώρο). Το επιβεβαιώνει δεύτερο, τρίτο, τέταρτο μήνυμα. Που τον είχα συμπτωματικά «τρακάρει» στην Ομόνοια μόλις προχθές, εντελώς νηφάλιο. Μένω ενεός. Μοιάζει απίστευτο ότι ένας νέος άνθρωπος με την ευφυϊα, το σαρκασμό, το ρηξικέλευθο πνεύμα, τις τόσες δημιουργικές δραστηριότητες, την ευχέρεια λόγου, το τσαγανό, τον κύκλο του, είχε ένα τέτοιο τραγικό τέλος.
Γεννημένος στην Αμερική από γονείς μετανάστες, μεγάλωσε μέχρι τα 8 του κάπου στην ελληνική επαρχία και που ερχόμενος στην Αθήνα το 2004, άρχισε να ψάχνεται και να δραστηριοποιείται σε διάφορες Λοάτκι+ συλλογικότητες. Σαν μάλιστα προ ετών διαπίστωσε ότι είναι οροθετικός, δεν απελπίστηκε, βγήκε αντίθετα μπροστά με παρρησία. Πέρασε από την ΟΛΚΕ, τη Θετική Φωνή, τη Red Umbrella, δούλεψε εθελοντικά στο Athens CheckPoint, διατηρούσε στήλη στο περιοδικό Antivirus, εμφανιζόταν επώνυμα σε εφημερίδες, ραδιόφωνα, sites, κανάλια, πάνελ... Όχι «ζητιανεύοντας» οίκτο αλλά καταγγέλλοντας το στίγμα και διεκδικώντας δικαιώματα. Δεν κώλωνε ούτε από τις επιθέσεις, λεκτικές και σωματικές που είχε δεχτεί για την τόλμη του. Οι συνήθεις ανθρωποφάγοι ξεσάλωσαν ακόμα περισσότερο, έχοντας τώρα όλο το «πακέτο»: Κλέφτης, αδερφή, θηλυπρεπής, «τραβέλι», πρεζάκι, πέντε στίγματα στα πέντε, μπίνγκο, κατάφερε να προκαλεί περισσότερο νεκρός από ό,τι ζωντανός, ούτε επίτηδες να το έκανε ο άτιμος!
Είχε βέβαια ταυτόχρονα πάθη έντονα, κρατήματα λίγα και ποιος ξέρει τι προσωπικούς «δαίμονες» να αντιπαλέψει. Τι να κάνουμε, έτσι είναι συνήθως οι ζωντανοί, ανήσυχοι, ιδιαίτεροι άνθρωποι. Ήξερα ότι τελευταία δεν ήταν και πολύ καλά. Δεν πολυκυκλοφορούσε, μέχρι και από τα κοινωνικά δίκτυα όπου διέθετε φανατικούς ακόλουθους ένεκα η ευαισθησία αλλά και η αθυροστομία του είχε σχεδόν «εξαφανιστεί». Φανταζόμουν ότι έχει αφοσιωθεί στο θέατρο, έπαιξε πρόσφατα στην παράσταση του Γιώργου Καλογερόπουλου «Κτελ για Κρέστενα» (Από Μηχανής Θέατρο), σε μια δε από τις τελευταίες αναρτήσεις στον προσωπικό του λογαριασμό στο fb έλεγε πόσο χαιρόταν που πραγματοποίησε ένα παιδικό του όνειρο, να παίξει στο θέατρο, ήθελε μάλιστα να ασχοληθεί με αυτό ακόμα πιο σοβαρά.
Όλη η οργανωμένη λόακτι+ κοινότητα και όχι μόνο – ήταν ευρύτερα συμπαθής - αναστατώθηκε στα μαύρα μαντάτα, φίλοι και γνωστοί βγήκαν στα κάγκελα αγανακτισμένοι αλλά κι απορημένοι. Γιατί να το κάνει αυτό, αν το έκανε πράγματι όπως παρουσιάζεται (το υλικό από τις κάμερες ακόμα διερευνάται), γιατί όντας συνειδητοποιημένος και δημοφιλής με πολλές επαφές δεν απευθύνθηκε στον περίγυρό του για βοήθεια αν είχε πράγματι πρόβλημα ή ακόμα και στην οικογένειά του, με την οποία διατηρούσε καλές σχέσεις παρότι δεν συμφωνούσαν πάντα με τις επιλογές του.
Επειδή το θύμα και πρόσωπο έχει και ονοματεπώνυμο κι επειδή το συμβάν καθαυτό είναι σιχαμένα απάνθρωπο, ό,τι ποινικές ευθύνες υπάρχουν (των δραστών που αυτοδίκησαν, των αστυνομικών που δεν επενέβησαν έγκαιρα) θα πρέπει να καταλογιστούν αυστηρά.
Τι να πεις. Ίσως ήταν λιγότερο δυνατός από όσο έδειχνε δημόσια, ίσως παρότι τόσο εξωστρεφής και αγαπητός να ένιωθε απελπιστικά μόνος κάποιες στιγμές, ίσως το παράκανε με τις καταχρήσεις, ίσως έβρισκε γοητεία στην αυτοκαταστροφή. Όμως ο «αναμάρτητος» ας σηκώσει την πρώτη πέτρα και έπειτα εδώ δεν κάνουμε ψυχογράφημα, ούτε το δικαιούμαστε. Είναι σα να ρωτάμε τι φόραγε το θύμα ενός αποτρόπαιου βιασμού. Δεν ακυρώνονται έπειτα οι ιδέες, το παράδειγμα και η προσφορά ενός ατόμου επειδή λύγισε. Έρχονται αντίθετα σε πιο ανθρώπινα μέτρα, αποκτούν ρεαλιστικότερη υπόσταση.
Πέρα απ' αυτά, το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να μείνει έτσι. Ήδη ο κοσμηματοπώλης μετά την κατακραυγή συνελήφθη κατηγορούμενος για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη, ενώ καταζητείται ένας ακόμα συνεργός του στο μοιραίο λιντσάρισμα. Η ιατροδικαστική έκθεση και η ανακριτική διαδικασία θα φωτίσουν ακόμα περισσότερο μια υπόθεση που αν αφορούσε κάποιο περιθωριακό, «ανώνυμο» πρεζάκι, όπως ήταν η αρχική «εκτίμηση» (έναν «κυριλέ» παραβατικό, άλλωστε, δεν θα τον ξέσκιζαν έτσι ποτέ), πιθανότατα θα είχε ήδη κουκουλωθεί επιμελώς, κάτι που κάνει το συμβάν ακόμα τραγικότερο.
Επειδή όμως το θύμα και πρόσωπο έχει και ονοματεπώνυμο κι επειδή το συμβάν καθαυτό είναι σιχαμένα απάνθρωπο, ό,τι ποινικές ευθύνες υπάρχουν (των δραστών που αυτοδίκησαν, των αστυνομικών που δεν επενέβησαν έγκαιρα) θα πρέπει να καταλογιστούν αυστηρά. Ήδη αρκετός κόσμος έχει ευαισθητοποιηθεί, χτες απόγευμα έγινε μια πρώτη συνάντηση στο Πολυτεχνείο για να συντονιστούν παρεμβάσεις και δημόσιες δράσεις, ακολούθησε μια συναισθηματικά φορτισμένη πορεία μέχρι το κοσμηματοπωλείο το οποίο περιλούστηκε με μπογιές και μια "in memoriam" drag βραδιά προς τιμή του σε μπαρ του Μεταξουργείου. Νέες κινητοποιήσεις αναμένονται τις επόμενες μέρες, κάποιοι φίλοι προσφέρθηκαν να υιοθετήσουν τον Σνούπι, τον αχώριστο τετράποδο σύντροφό του.
Η μνήμη του Ζακ, που έφυγε μόλις στα 33 του, θα τιμηθεί όπως της αξίζει και ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε δεν θα αφήσει, ευελπιστώ, τη δικαιοσύνη να «αλληθωρίσει». Όσο αφορά τους φυσικούς αυτουργούς, τουλάχιστον – γιατί τους άλλους, τους ηθικούς, κανένα εδώλιο δεν θα τους χώραγε, όσο ευμέγεθες. Διότι υπόλογη είναι μια κοινωνία ολάκερη που επιτρέπει στην άναρθρη βία, τη χυδαιότητα και τον αμοραλισμό να γίνονται η ανελέητη κανονικότητά της. Διότι αλίμονο εάν αυτό, τελικά, είναι ο άνθρωπος.
