Η πρόσκληση για τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας σε παραλίες της Πάρου την Κυριακή 23 Ιουλίου μετά τη δεύτερη ανοιχτή συνέλευση της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες ξεκίνησε από τη Μικρή Σάντα Μαρία, όπου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία.
Θα συνεχιστεί και σε άλλες, π.χ. στις Κολυμπήθρες, εκεί όπου εντοπίζονται κατάφωρες παραβιάσεις των όρων παραχώρησης για εκμετάλλευση με ομπρέλες/ξαπλώστρες.
«Η συγκέντρωση θα είναι απολύτως και αυστηρά ειρηνική», έγραφε η πρόσκληση «Θα μιλήσουμε με τους ιδιοκτήτες, υπαλλήλους και πελάτες. Θα προσπαθήσουμε να "καταλάβουμε" τον κοινόχρηστο χώρο (αυτόν που έχει καταπατηθεί) και θα μοιράσουμε πληροφοριακό υλικό. Φυσικά, θα κάνουμε και το μπάνιο μας».
Το αποτέλεσμα της κινητοποίησης ήταν πέραν του αναμενόμενου και για τους οργανωτές. Στην εξόρμησή τους, μια μέρα με καύσωνα, συμμετείχαν 300 άτομα.
H Πάρος είναι ένα από τα κυκλαδονήσια που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αλόγιστης και «αρπακτικής» τουριστικής ανάπτυξης που, μοιραία, έχει σοβαρές συνέπειες τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στην ποιότητα ζωής κατοίκων και επισκεπτών.
«Στις παραλίες πάμε γιατί, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, αποτελούν δημόσιο αγαθό και μας ανήκουν. Δεν επιζητούμε φασαρίες αλλά ένα μέρος να απλώσουμε την πετσέτα μας και να κολυμπήσουμε. Έχουμε πληροφορίες ότι δεν έχει δοθεί καμία άδεια, αλλά αυτό ας το ελέγξουν οι υπεύθυνες αρχές, εμείς απλώς θέλουμε να μας πει ο επιχειρηματίας ποιος είναι ο χώρος για τους πολίτες», γράφει ο Χρήστος Γεωργούσης, και συμπληρώνει ανάμεσα σε άλλα ότι «φυσικά τίποτα δεν τελείωσε. Η φοβερή απάντηση του παράνομου επιχειρηματία σε 300 ανθρώπους "ας έρθει η αστυνομία να με συλλάβει''(!) δείχνει με τον πιο καθαρό τρόπο ότι το θράσος έχει βαθιές, πολύ βαθιές ρίζες. Όμως, και η δική μας αποφασιστικότητα έχει ρίζες, σαν εκείνες της αιωνόβιας ελιάς του παππού μας, σαν εκείνες που απλώνει το αρμυρίκι στη θάλασσα και αντί να ξεραίνονται από το αρμυρό νερό, τρέφονται από αυτό».
Τα ομπρελοκαθίσματα που υπάρχουν στη Μικρή Σάντα Μαρία είναι παράνομα, ενώ, σύμφωνα με οριστική απόφαση στις 23 Ιουνίου 2023, το Δημοτικό Συμβούλιο Πάρου «εµµένει στην αρχική του αρνητική απόφαση µε αριθµό 75/2023 (Α∆Α:6ΓΛ2ΩΞΓ-9ΦΗ) για τη µη παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας κατόπιν δηµοπρασίας για ανάπτυξη οµπρελοκαθισµάτων για τρία (3) έτη, ήτοι 2023-2024-2025, στην παραλία "Μικρή Σάντα Μαρία" Κοινότητας Νάουσας ∆ήµου Πάρου».
«Περιμέναμε 150 ανθρώπους στη Σάντα Μαρία και ήρθαν 300! Λόγω της ζέστης, της μεγάλης απόστασης και του γεγονότος ότι πολλοί είχαν τους δουλειές τους κατακαλόκαιρο δεν περιμέναμε αυτή την έκρηξη.
Στο κείμενο της πρόσκλησης που απηύθυνα μπήκαν 750 πολίτες και την κοινοποίησαν 1.052. Στη χτεσινή βραδινή ανάρτηση για τα αποτελέσματα της επίσκεψης μέχρι στιγμής έχουν μπει πάνω από 1.100 άνθρωποι. Να μην αντέχετε να είστε μειοψηφία σ' αυτές τις ιστορικές στιγμές. Καλέστε την Κτηματική, τον εισαγγελέα, την αστυνομία, ξέρετε τα ένδικα μέσα εσείς καλύτερα από μένα, και βάλτε τάξη», γράφει σε επιστολή του προς το Δημοτικό Συμβούλιο του νησιού ο κ. Γεωργούσης.
«Το περσινό καλοκαίρι, αρκετοί άνθρωποι στο νησί, απελπισμένοι από την αδράνεια του κόσμου περί τα κοινά, μου έλεγαν σε κατ' ιδίαν συζητήσεις "μείναμε μόνοι, κανείς δεν νοιάζεται". Έναν χρόνο μετά, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως, όχι, δεν είμαστε μόνοι εσύ κι εγώ, ''είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς". Η κινητοποίηση του κόσμου στο νησί άργησε, αλλά ήρθε», γράφει η κάτοικος της Πάρου, Τόνια Παντελαίου.
Η ανακοίνωση της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες
«H Πάρος είναι ένα από τα κυκλαδονήσια που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αλόγιστης και "αρπακτικής" τουριστικής ανάπτυξης που, μοιραία, έχει σοβαρές συνέπειες, τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στην ποιότητα ζωής κατοίκων και επισκεπτών. Η υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας του τόπου εξαντλεί τους περιορισμένους φυσικούς πόρους και φορτίζει τις ανεπαρκείς υποδομές.
Παράλληλα με τα εκρηκτικά προβλήματα που σωρεύονται ως απόρροια του υπερτουρισμού και της υπερδόμησης, στο νησί παγιώνεται βαθμιαία μια γενικευμένη συνθήκη ανομίας και ασυδοσίας, χαρακτηριστικό σύμπτωμα της οποίας αποτελεί η αυθαίρετη κατάληψη κοινόχρηστου χώρου στις παραλίες του νησιού τόσο από επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τμήματα παραλιών, παραβιάζοντας εξόφθαλμα τους όρους των συμβάσεων παραχώρησης που έχουν υπογράψει, όσο και από ιδιοκτήτες παραθαλάσσιων εκτάσεων γης που ιδιοποιούνται την πρόσβαση και χρήση της ακτής. Οι παραβιάσεις αφορούν κυρίως:
• Τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων ή/και τραπεζοκαθισμάτων πέραν του νόμιμα παραχωρημένου ορίου (συχνά και στο 100% της παραλίας) και σε μεγαλύτερη πυκνότητα από την επιτρεπτή.
• Ηχητικές εγκαταστάσεις με υπερβάσεις στην ένταση της μουσικής.
• Εγκατάσταση (ημι)μόνιμων αυθαίρετων κατασκευών στον αιγιαλό, περιφράξεις οδών πρόσβασης προς τον αιγιαλό κ.λπ.
• Αλλοίωση ακτών με αυθαίρετες κατασκευές – αποκλεισμό ελεύθερης πρόσβασης σε αυτές.
Η σχετική νομοθεσία προβλέπει ότι οι δήμοι οφείλουν να διενεργούν ελέγχους και να ενημερώνουν άμεσα τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές και την Κτηματική Υπηρεσία όπου διαπιστώνονται καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων. Προβλέπεται, επίσης, η μονομερής από το Δημόσιο ανάκληση της άδειας παραχώρησης όποιας επιχείρησης παρανομεί. Ωστόσο, η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση στις παραλίες και στις ακτές του νησιού αποδεικνύει την ανεπάρκεια των ελέγχων και σε κάθε περίπτωση την αδυναμία αποκατάστασης της νομιμότητας.
Η βαθμιαία συρρίκνωση του δημόσιου χώρου και ο de facto εκτοπισμός των πολιτών από τις παραλίες του νησιού, καθώς και το ενδιαφέρον μας για τη διατήρηση των πολύτιμων οικοσυστημάτων του νησιού μας (αμμώδεις παραλίες, αμμοθίνες, ακτές) "γέννησε" την ανάγκη για τη δημιουργία της Κίνησης Πολιτών.
Η Κίνησή μας διεκδικεί το αυτονόητο: την εφαρμογή του νόμου με προμετωπίδα την υπεράσπιση του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες, για ελεύθερη πρόσβαση και χρήση των κοινών/δημόσιων αγαθών. Γιατί η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου είναι μία από τις σπουδαιότερες μάχες που πρέπει να δώσει η Κοινωνία των Πολιτών. Ζητούμε από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και την τοπική αυτοδιοίκηση να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν ως όργανα εντεταλμένα από τον νόμο για την προάσπιση των δικαιωμάτων μας και του πολύτιμου για τη ζωή μας φυσικού περιβάλλοντος του νησιού μας».
Η εγκύκλιος της αντιεισαγγελίας του Αρείου Πάγου
Όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο που εστάλη στους εισαγγελείς πρωτοδικών όλης της χώρας, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες και είναι καθήκον των εισαγγελέων να σταματήσουν όσους τυχόν έχουν περιορίσει διά της επιχειρηματικής ή άλλης παρουσίας τους την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις ακτές. Χαρακτηρίζει, μάλιστα, το ζήτημα φλέγον.
Η εγκύκλιος εστάλη από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο, αρμόδιο για την εποπτεία και τον συντονισμό των εισαγγελέων της χώρας σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και των δημόσιων κτημάτων. Όπως υπενθυμίζει ο κ. Παναγιωτόπουλος, ήδη από το 1940 ο νομοθέτης έθεσε σε προτεραιότητα την προστασία του αιγιαλού ως «κοινόχρηστο κτήμα, αδυνατώντας να προνοήσει τα όσα δεινά θα υφίσταντο ο αιγιαλός και η παραλία τα επόμενα χρόνια».
«Η διαφύλαξη των αιγιαλών και της παραλίας είναι καθήκον μας», σημειώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος. «Με την εισαγγελική πυγμή μας πρέπει να καταστήσουμε τοις πάσι εμφανές, έστω και διά κυρώσεων και διά πράξεων δικονομικού καταναγκασμού, ότι κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά».
Ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου καλεί τους εισαγγελείς όλης της χώρας να επιδείξουν ιδιαίτερη αυστηρότητα σε περιστατικά ιδιοποίησης παραλιών από επιχειρήσεις ή κατοικίες. «Ιδιωτικές παραλίες ο νόμος δεν γνωρίζει! Αν, δε, ενάντια στον νόμο και ανήθικα κοινωνικά στις περιοχές αρμοδιότητάς σας υπάρχουν τέτοιες λόγω της μακροχρόνιας παντελούς αδιαφορίας των αρχών και της έλλειψης παντός ελέγχου πρέπει με την εισαγγελική δράση μας να επαναφέρουμε τα πράγματα στην προτέρα νόμιμη κατάσταση! Όχι μόνοι μας, βεβαίως, αλλά με τη συνδρομή όλων των εμπλεκομένων φορέων (…). Πας, δε, αντιλέγων και εφόσον εκούσια δεν συμμορφώνεται στον νόμο πειθαναγκάζεται διά τούτο, διά μέτρων δικονομικού καταναγκασμού (ένταλμα σύλληψης στα αυτόφωρα κακουργήματα και πλημμελήματα, κατασχέσεις με διαταγή σας όλων των πραγμάτων και αντικειμένων που έχουν σχέση με το έγκλημα, κατεδάφιση άμεση των παράνομων κατασκευών κ.λπ.)».
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τον αναρτημένο τιμοκατάλογο, στη Μικρή Σάντα Μαρία η παραμονή στην παραλία όλη την ημέρα σε ξαπλώστρες στοιχίζει 60 ευρώ το άτομο, ενώ για τη μισή ημέρα 40 ευρώ σε περιοχή για την οποία δεν δίδεται ενοίκιο και δεν έχει παραχωρηθεί νομίμως στον ιδιώτη που την εκμεταλλεύεται.
Ο Τάσος Τέλλογλου για την Πάρο
Με καταγωγή από την Πάρο, ο δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου βλέπει εδώ και χρόνια τη μεταμόρφωση των παραλιών και των ακτών του νησιού, στο οποίο σταδιακά ο ελεύθερος χώρος για τους λουόμενους που δεν θέλουν να πληρώσουν για ένα κοινό αγαθό που δικαιούνται, ένα μπάνιο σε μια παραλία, λιγοστεύει όλο και περισσότερο. Κάθε χρόνο οι ομπρέλες επεκτείνονται με κάθε τρόπο, είτε επειδή έχουν χτίσει μαγαζάτορες είτε γιατί είναι συνδεδεμένες με τα ξενοδοχεία που υπάρχουν επάνω στην παραλία. Μάλιστα, σε κάποια μικρά σημεία της Πάρου υπάρχουν παραλίες που έχουν γίνει εντελώς ιδιωτικές.
«Το βασικό είναι ότι ένα δημόσιο αγαθό κάποιοι το χρησιμοποιούν ως ιδιωτικό. Υπάρχει μια ομάδα, το Digital Paros, που έκανε συγκρίσεις των παραχωρήσεων των παραλιών που έγιναν το 2022 (τα στοιχεία του 2023 δεν έχουν δημοσιευθεί) με τις καταλήψεις των παραλιών από αυτούς που τις νοικιάζουν και είδαν ότι οι αποκλίσεις είναι τεράστιες. Η εικόνα δείχνει ότι παντού υπάρχει κατάχρηση. Αυτές είναι παραλίες που είναι πολύ δημοφιλείς στο νησί, οι ντόπιοι ή όσοι μεγαλώσαμε σε αυτό είχαμε ανεμπόδιστη πρόσβαση, δεν σκεφτόμασταν να πάμε σε αυτές τις παραλίες, με την έννοια ότι σταματάγαμε, κάναμε μια βουτιά και συνεχίζαμε.
Η παραλία στην οποία πήγαμε χθες (Μικρή Σάντα Μαρία) ήταν πιασμένη απ’ άκρη σ’ άκρη με ομπρέλες.
Για τους περισσότερους που φτάσαμε εκεί χθες ‒κατοίκους της Πάρου‒ είναι μέρος της ταυτότητάς μας η πρόσβαση στην παραλία και βλέπουμε ακραίες αυθαιρεσίες, χωρίς καμία σύμβαση με τον δήμο που να τις επιτρέπει, στερώντας ακόμα και το δικαίωμα να αφήσεις μια πετσέτα στην “περιοχή” τους.
Παίρνουν ένα κομμάτι παραλίας οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται εκεί, αλλά υπήρχαν πάντα κομμάτια ανάμεσα στις εκμεταλλεύσεις, ελεύθεροι διάδρομοι, όπου μπορούσε να κάτσει οποιοσδήποτε. Αυτό δεν υπάρχει φέτος και έχουν μπει και αυτά τα υπερμεγέθη ανάκλιντρα με τις τέντες που είναι σαν ρωμαϊκές κατασκευές, τεράστια, που δεν έχουν σχέση με το γύρω περιβάλλον. Υπάρχουν τουλάχιστον τρια-τέσσεερα τέτοια στη Μικρή Σάντα, μια παραλία που όπως το λέει το όνομά της είναι ένα μικρό κολπάκι, που δεν «σηκώνει» τέτοιες κατασκευές. Ο δήμος της Πάρου χρησιμοποιεί ως επιχείρημα το ότι υπάρχουν άνθρωποι που τα θέλουν αυτά, ωστόσο υπάρχουν και οι άλλοι που δεν θέλουν να κάτσουν και να πληρώσουν 60 ευρώ. Δεν έχει καταληφθεί μόνο η Μικρή Σάντα αλλά και όλες σχεδόν οι παραλίες του νησιού. Το Digital Paros έχει μαρκάρει άλλες τέσσερις παραλίες, το Μοναστήρι, τον Λογαρά, τον Φάραγγα και τις Κολυμπήθρες όπου οι μπροστινές ομπρέλες έχουν 30 ευρώ», λέει ο Τάσος Τέλλογλου.
