Ο κόσμος έχει απογοητευθεί από το Facebook σε ό,τι αφορά τις ειδήσεις και το επίπεδο ενημέρωσης που εμφανίζεται στο feed του. Το σκάνδαλο με τη μεροληψία υπέρ του Τραμπ δεν έχει ξεπεραστεί. Και οι νεότερης ηλικίας άνθρωποι εμφανίζονται περισσότερο διατεθειμένοι να χρηματοδοτούν συνδρομητικά έναν οργανισμό ειδήσεων απ' ό,τι οι μεσήλικες ή οι ακόμη μεγαλύτεροι.
Αυτά είναι κάποια από τα αποτελέσματα της μεγάλης ετήσιας έκθεσης που έδωσε στη δημοσιότητα την Πέμπτη το Ινστιτούτο Δημοσιογραφικών Σπουδών του Reuters στην Οξφόρδη. Για την εκπόνηση της έκθεσης του 2018 οι επικεφαλής του Ινστιτούτου απευθύνθηκαν σε περισσότερους από 74.000 ανθρώπους, σε περίπου 37 χώρες, με ερωτηματολόγιο που αφορούσε τα μέσα από τα οποία επιλέγουν να ενημερώνονται στο ψηφιακό περιβάλλον. Και φυσικά, τα social media που χρησιμοποιούν για να μένουν σε επαφή με την επικαιρότητα.
«Τα προηγούμενα 7 χρόνια είχε καταγραφεί ότι οι βασικές πηγές ενημέρωσης σε μεγάλες χώρες ήταν τα social media, που σε αυτόν τον τομέα παρουσίαζαν έναν αμείωτο ρυθμό ανάπτυξης», αναφέρουν στην έκθεσή τους οι ερευνητές. «Ωστόσο, πλέον σε πολλές χώρες αυτή η ανάπτυξη έχει σταματήσει, παρουσιάζει στασιμότητα ή ακόμη χειρότερα μείωση»
Η έρευνα βασιζόταν σε προηγούμενα ευρήματα των online ερευνών του YouGov, που συνοδεύτηκαν από προσωπικές συνεντεύξεις με πολίτες στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Βραζιλία που αφορούσαν τα social media και τη χρήση τους για ενημέρωση, αλλά και τις εφαρμογές μηνυμάτων. Τότε, από αυτές τις εκθέσεις είχαν προκύψει αρκετά στοιχεία αναφορικά με τα fake news, την ελλιπή, ανεπαρκή ή προπαγανδιστική ενημέρωση και την αξιοπιστία των ΜΜΕ.
Ας δούμε, όμως, μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της φετινής έκθεσης:
Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης καθαρά για λόγους ενημέρωσης συρρικνώνεται
«Τα προηγούμενα 7 χρόνια είχε καταγραφεί ότι οι βασικές πηγές ενημέρωσης σε μεγάλες χώρες ήταν τα social media, που σε αυτόν τον τομέα παρουσίαζαν έναν αμείωτο ρυθμό ανάπτυξης», αναφέρουν στην έκθεσή τους οι ερευνητές. «Ωστόσο, πλέον σε πολλές χώρες αυτή η ανάπτυξη έχει σταματήσει, παρουσιάζει στασιμότητα ή ακόμη χειρότερα μείωση».
Φυσικά, γι' αυτό το αποτέλεσμα ευθύνονται και οι αλλαγές στις συνήθειες του Facebook. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, το 39% των ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν το Facebook ως πηγή ενημέρωσης, για το 2018, έχασε ένα 9% του αντίστοιχου πληθυσμού που το χρησιμοποιούσε για τους ίδιους λόγους το 2017.
Κατά τον ίδιο τρόπο, επίσης στις ΗΠΑ ο νεαρόκοσμος που χρησιμοποιούσε το Facebookl για ενημέρωση έχει μειωθεί κατά 20% από το 2017. Βέβαια, δεν συμβαίνει το ίδιο σε όλες τις χώρες. Για παράδειγμα, στη Μαλαισία και στην Τσεχία η χρήση του δικτύου για λόγους ενημέρωσης έχει αυξηθεί.
Ας σημειωθεί ότι το Reuters είχε εκπονήσει ήδη το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας του πριν από τις νέες αλγοριθμικές αλλαγές του Facebook τον Ιανουάριο του 2018. Κατά τους ερευνητές, αυτή η αλλαγή επηρέασε τις συνήθειες των χρηστών που μετέφεραν την επικοινωνία και τις συζητήσεις τους σε άλλες εφαρμογές επικοινωνίας, μεταξύ των οποίων το WhatsApp. Ειδικά το συγκεκριμένο app από το 2014 και μετά τριπλασίασε την ισχύ του παγκοσμίως και παρά το ότι στις ΗΠΑ μόνο ένα 4% των ερευνητών απάντησε ότι ενημερώνεται από τη συγκεκριμένη εφαρμογή.
Κατά τον ίδιο τρόπο, στην έρευνα αναφέρεται ότι οι χρήστες ακόμη ενδιαφέρονται για τα stories του Facebook και για τα όσα γράφονται στο Twitter, απλώς όταν θέλουν να σχολιάσουν κάτι ή να ανοίξουν μία συζήτηση επ' αυτού το κάνουν σε γκρουπς του WhatsApp, ακόμη και κάνοντας screenshot τον τίτλο του θέματος που τους ενδιαφέρει.
Είτε αρέσει είτε όχι «η πηγή είναι ακόμη το Facebook, αφού αν σχολιαστεί κάτι στο WhatsApp θα το 'χει πάρει κάποιος από εκεί. Υπό αυτή την έννοια, το Facebook εξακολουθεί να είναι ο βασιλιάς των social», αναφέρεται στην έκθεση, ακριβώς όπως το εξέφρασε στους επικεφαλής της χρήστης της ηλικιακής κατηγορίας 20-29 ετών.
Ακόμη καλύτερα το εξηγεί μία γυναίκα της ίδιας ηλικιακής κατηγορίας: «Κατά κάποιον τρόπο το WhatsApp δίνει την αίσθηση της πιο ιδιωτικής συνομιλίας. Είναι κάτι σαν υβρίδιο μεταξύ μηνυμάτων στο κινητών και social media. Όταν χρησιμοποιείς το Facebook, νιώθεις ότι κατά κάποιον τρόπο εκτίθεσαι δημοσίως. Ακόμη κι όταν χρησιμοποιείς το Messenger», λέει.
Πώς επισκέπτονται τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης οι αναγνώστες;
Να ένα κρίσιμο ερώτημα. Οι περισσότεροι αναγνώστες δεν μπαίνουν απευθείας στην ιστοσελίδα ενημέρωσης που προτιμούν, ούτε καν από το ειδησεογραφικό app που μπορεί να διαθέτει. Ένα 65% των ανθρώπων που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησε ότι προτιμούν να διαβάζουν τις ειδήσεις σερφάροντας στο διαδίκτυο ή τα social media.
Αυτό διαφέρει κατά πολύ από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, «τα σκανδιναβικά μέσα ενημέρωσης και οι εκδότες τους καταφέρνουν ακόμη να διατηρούν άμεση σχέση με τους αναγνώστες τους. Οι Κορεάτες και Ιάπωνες των media από την άλλη είναι περισσότερο εξαρτημένοι από τις ψηφιακές πλατφόρμες και τα κοινωνικά δίκτυα, προκειμένου να έρθουν σε επαφή με το κοινό τους».
Και φυσικά, το σκάνδαλο με το πώς επηρεάστηκε η κοινή γνώμη για την εκλογή Τραμπ συνεχίζεται
Ένα 16% των Αμερικανών που συμμετείχαν στην έρευνα πληρώνουν συνδρομή σε κάποιο online μέσο για εγκυρότερη ενημέρωση. Η ανάπτυξη τέτοιου είδους Μέσων οφείλεται αποκλειστικά σε αριστερόστροφα σκεπτόμενους πολίτες και σε ανθρώπους ηλικίας κάτω των 35 ετών. Επίσης, οι άπαξ δωρεές (όχι αναγκαστικά οι συνδρομές) βρίσκονται σε άνοδο.
Τη στιγμή που μόνο ένα 3% Αμερικανών πολιτών έπραξαν κάτι ανάλογο προς κάποιον ανεξάρτητο ενημερωτικό φορέα, ένα 26% Αμερικανών σκέφτονται πολύ σοβαρά να πράξουν κάτι αντίστοιχο στο άμεσο μέλλον. Κάτι που θα ωθούσε τους αναγνώστες να προχωρούν σε τέτοιες δωρεές για την αξιόπιστη ενημέρωσή τους θα ήταν η καλύτερη πληροφόρησή τους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει -και για τα πολλαπλά λουκέτα σε Μέσα- η βιομηχανία της ενημέρωσης.
Κατά την έρευνα, ο νεαρόκοσμος εμφανίζεται πλέον διατεθειμένος να κάνει τέτοιου είδους δωρεές, ακριβώς επειδή επιθυμεί περισσότερες εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης απ' ό,τι οι προηγούμενες γενιές.
Ωστόσο, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες η κόπωση απ' αυτό που συμβαίνει στην ενημέρωση είναι μια σκληρή πραγματικότητα
«Η έρευνά μας καταγράφει μία σημαντική πτώση σε ό,τι αφορά τους Αμερικανούς που επιλέγουν να ενημερώνονται για όσα συμβαίνουν στον κόσμο σε εβδομαδιαία βάση. Προβληματίζεται το γεγονός ότι το ίδιο μοτίβο εμφανίζεται και στις επιδόσεις τοπικών ή μεγαλύτερων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, αλλά και μεγάλων δικτύων ενημέρωσης που βρίσκονται αρκετές ποσοστιαίες μονάδες πιο κάτω από τις περσινές αντίστοιχες επιδόσεις τους. Το ίδιο συμβαίνει και σε πύλες όπως το Yahoo News και το HuffPost, αλλά και σε άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες, στις οποίες παρατηρείται και μεγάλη απώλεια εσόδων».
Με στοιχεία από το niemanlab.org
σχόλια