Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, στην πολυκύμαντη πορεία του, έχει καταγράψει αμέτρητες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, χιλιάδες σελίδες άρθρων και συνεντεύξεων στον ελληνικό Tύπο και πολλά χιλιόμετρα πολιτικής διαδρομής, η οποία έληξε πριν από έναν χρόνο, όταν ανεστάλη η λειτουργία του κινήματος του Ποταμιού.
«Σκοπός της ζωής είναι να ηττάσαι από ολοένα και μεγαλύτερα πράγματα. Αποχαιρετώ την πολιτική, πολιτικά ηττημένος, ανθρώπινα θλιμμένος, αλλά τελικά περήφανος για την προσφορά του Ποταμιού στην πατρίδα και στην κοινωνία και αισιόδοξος ότι ο σπόρος που ρίξαμε θα φυτρώσει ξανά» είχε επισημάνει στην τελευταία του ομιλία στη Βουλή.
Τον συναντώ ένα ηλιόλουστο πρωινό στο γραφείο του στην οδό Σεβαστουπόλεως, εκεί όπου εργάζεται πυρετωδώς για το νέο του εγχείρημα, το Pod.gr. Πλέον, αποφεύγει τις συνεντεύξεις και τις δημόσιες τοποθετήσεις και όσα έχει να πει τα λέει από το μικρόφωνο των ηχητικών εκπομπών του.
Καταφθάνει με τη μηχανή του, κουβαλώντας τα αγαπημένα του φρούτα, ενώ στην πλάτη του φορά το σήμα κατατεθέν του, το αγαπημένο του σακίδιο. Γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1963 σε ένα χωριό των Χανίων, τον Δραπανιά της Κισσάμου, και μεγάλωσε στην Άνω Αγία Βαρβάρα της δυτικής Αθήνας. «Γεννήθηκα σε καφενείο. Ίσως αυτό να εξηγεί τα περισσότερα. Στα μαιευτήρια τα σεντόνια μυρίζουν κλάμα. Στα καφενεία, ακόμα και οι τοίχοι έχουν ποτιστεί από εξομολογήσεις. Γι' αυτό ίσως έγινα δημοσιογράφος. Για τις ιστορίες των ανθρώπων» έγραψε κάποια στιγμή.
Με ενοχλεί το ότι όλοι ξέρουν αυτό που δεν θα έπρεπε να βαριούνται να μάθουν. Και τώρα, με τη «social media-μανία», όλοι για κάποια δευτερόλεπτα γίνονται απ' όλα. Ένα ποτ-πουρί ύπαρξης, χωρίς βάσεις και αρχές, με μόνο στόχο να ανέβεις στο κύμα της δημοσιότητας και να είσαι μέρος του viral.
Επίσης, το μότο του, ακόμη και σήμερα, παραμένει το ίδιο: «Για να κάνεις κάτι σημαντικό στη ζωή σου, πρέπει να έχεις ομάδα και να είσαι μέρος μιας ομάδας. Το μόνο πράγμα για το οποίο μπορώ να υπερηφανευτώ στη ζωή μου είναι ότι έχω φτιάξει καλές ομάδες. Μια καλή ομάδα μπορεί να κάνει τη διαφορά, ένας μόνος του δεν μπορεί».
Όταν συναντηθήκαμε, έκανε το μοντάζ ενός podcast για τον Παύλο Φύσσα. Αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου έκανε δύο εκπομπές στους «Πρωταγωνιστές», αποκαλύπτοντας ότι δεν επρόκειτο για «έναν καβγά για το ποδόσφαιρο», όπως πολλοί ψέλλιζαν τότε, αλλά για μια δολοφονία από μια εγκληματική συμμορία. Μάλιστα, πολλοί από τους μάρτυρες στη δολοφονία του Παύλου μίλησαν πρώτα σ' αυτόν και μετά κλήθηκαν εσπευσμένα από την ανακρίτρια. «Οι φασίστες δεν πέφτουν από τον ουρανό», μου λέει καθώς κλείνει τον υπολογιστή του για να αρχίσει η κουβέντα μας, «κυκλοφορούν ανάμεσά μας, σε διάφορες εκδοχές».
— Τι τίτλο θα δίνατε στην εποχή μας και γιατί;
Ένα δειλινό που μπορεί να είναι και ξημέρωμα.
— Τι πιστεύετε ότι θα αφήσει πίσω της η πανδημία του κορωνοϊού;
Σίγουρα συντρίμμια στην οικονομία. Οι αγκαλιές και τα φιλιά θα επιστρέψουν όταν έρθει το εμβόλιο, και ίσως να είναι μεγαλύτερα. Όμως, μέχρι τότε, πολλοί θα έχουν γονατίσει οικονομικά και κάποιοι θα έχουν βγει εντελώς από το παιχνίδι. Αυτό, λοιπόν, πρέπει να αποτραπεί. Ακόμη κι αν πέσουν «λεφτά από το ελικόπτερο», όπως προτείνουν κάποιοι οικονομολόγοι.
— Η νομπελίστρια Όλγκα Τοκάρτσουκ δήλωσε στο «New Yorker» κατά τη διάρκεια της καραντίνας: «Μήπως, τελικά, αυτός είναι ο φυσιολογικός ρυθμός της ζωής; Μήπως, δηλαδή, ήταν αφύσικος ο φρενήρης κόσμος πριν από τον ιό;». Ποια είναι η άποψή σας;
Και το ένα είναι αφύσικο και το άλλο. Θα προτιμούσα ο καθένας από εμάς να είχε τη δύναμη να πατήσει μόνος του φρένο, χωρίς να του το επιβάλει ένας επικίνδυνος ιός. Το να περάσω χρόνο με την κόρη μου ή με τον σκύλο μου ή να ξεχαστώ ξύνοντας τα μολύβια μου πρέπει πάντα να είναι στον κατάλογο με τα σημαντικά της ζωής.
— Επιστρέψατε στη δημοσιογραφία μέσω της πρώτης πλατφόρμας podcast στην Ελλάδα, του Pod.gr. Τι είναι αυτό που σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τα ηχητικά ντοκιμαντέρ και όχι, ας πούμε, με την τηλεόραση ή τις εφημερίδες;
Αυτό το «ξανά» που λέτε κρύβει την απάντηση. Βγαίνοντας από την περιπέτεια της πολιτικής, δεν ήθελα να επιστρέψω στα ίδια μέρη. Τα podcasts είναι νέο παιχνίδι για όλους μας. Στην Αμερική, αλλά και σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ασίας, έχοντας χορτάσει την εικόνα, επιστρέφουν στον ήχο. Κατά μια έννοια είναι επιστροφή στη μήτρα της επικοινωνίας. Άλλωστε, από τον ήχο ξεκινήσαμε.
— Γιατί να ακούσει κάποιος podcast σήμερα;
Γιατί το podcast μπορεί να σε συνοδεύει παντού, μπορεί να γίνει το φιλαράκι σου. Έχω έναν φίλο που κάνει συνεχώς το δρομολόγιο Αθήνα - Θεσσαλονίκη με το τρένο – ερωτικός ταξιδιώτης. Από τότε που έμαθε τα podcasts, ανυπομονεί να μπει στο τρένο! Άλλος ακούει podcast στο περπάτημα, στο μετρό, στο γυμναστήριο ή στη βάρκα, αν είναι ψαράς.
— Δεν είναι παρακινδυνευμένο να τολμάς κάτι διαφορετικό, όπως είναι τα ηχητικά ντοκιμαντέρ, στην Ελλάδα;
Στο παρακινδυνευμένο βρίσκεται η ηδονή. Να τολμάς να διαμορφώνεις το καινούργιο. Τη δεκαετία του '80, όταν ξεπηδούσε η ελεύθερη ραδιοφωνία, λέγαμε: «Ακούτε ραδιόφωνο, δεν κουράζει τα μάτια και δεν λερώνει τα χέρια». Σήμερα λέμε «το καλό να ακούγεται». Τα podcasts είναι το ραδιόφωνο του μέλλοντος, όπως το Netflix και το HBO είναι το μέλλον της τηλεόρασης. Ακούς αυτό που θέλεις τη στιγμή που το θέλεις, χωρίς διαφημίσεις και παρεμβολές.
— Πώς σχολιάζετε την επιστροφή των ριάλιτι;
Σε μια εποχή φόβου, τα ριάλιτι λειτουργούν και ως χρονοκάψουλα. Το παρακολουθείς για να πεις «μα τι βλακείες κάνουν» και να επανασυνδεθείς με το πρωτόγονο τηλεοπτικό σου παρελθόν – και αυτό εμπεριέχει ασφάλεια και λίγο γλύκα. Δεν με αφορούν, δεν τα βλέπω, αλλά δεν θα διαδηλώσω και εναντίον τους.
— Θα ξανακάνατε τους τηλεοπτικούς «Πρωταγωνιστές»;
Όταν βρεθεί κάποιος να χρηματοδοτήσει την παραγωγή τους, η ομάδα είναι έτοιμη. Μπαταρίες φορτίζουμε και ξεκινάμε τα γυρίσματα.
— Μα έχει γραφτεί ότι σας έγιναν πολλές προτάσεις. Για παράδειγμα, από τον ΑΝΤ1, το Mega...
Οι νέοι «Πρωταγωνιστές» δεν μπορεί να είναι απλώς remake των παλιών. Δεν είναι τηλεπαιχνίδι, να φρεσκάρουμε λίγο τα σκηνικά και να βγούμε. Είναι ένα μεγάλο πρότζεκτ και απαιτεί απόλυτη αφοσίωση. Εν καιρώ, λοιπόν.
— Στην εποχή των fake news, της φρενίτιδας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της υπερπληροφόρησης, ποιες είναι οι συμβουλές σας σε έναν νέο δημοσιογράφο;
Αυτές που ήταν πάντα: να σκέφτεσαι συνεχώς ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται. Να ασκείς συνεχώς το μάτι σου στο να βλέπει περισσότερα χρώματα απ' αυτά που βλέπουν οι άλλοι. Και να είσαι ανοιχτός, αλλά όχι χυδαίος. Τον καβγά να τον φοβάσαι, όμως, αν μπλεχτείς, κάνε τον άλλον να φοβάται. Αυτά τα τελευταία είναι οι συμβουλές του Πολώνιου στον Λαέρτη. Λες και τα έγραψε ο Σαίξπηρ, ενώ σέρφαρε στα κοινωνικά δίκτυα.
— Τις τελευταίες μέρες έχει βρεθεί στο στόχαστρο η Κρήτη με τις παθογένειές της, είτε λόγω του παραληρήματος του παίκτη στο «Big Brother» είτε λόγω της κουτουλιάς ενός γονιού-αρνητή της μάσκας σε δάσκαλο. Ως Κρητικός, ποιες σκέψεις κάνετε;
Η Κρήτη απέχει από τον Πειραιά σχεδόν 200 μίλια αγριεμένης θάλασσας. Έχει δομήσει, λοιπόν, μια λογική κάστρου, αυτόνομου και άπαρτου. Πολιτικοί αλλά και διανοούμενοι λατρεύουν τα άπαρτα κάστρα και τα εκθειάζουν συνεχώς. Όλα αυτά προκαλούν μια μέθη στο νησί, με κάποιους να συμπεριφέρονται σαν «τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Φιλοξενία, εκμετάλλευση, σοφία - βλακεία, έρωτας - βία, ποίηση - αγένεια: ό,τι υπάρχει παντού, αλλά εδώ σε υπερθετικό βαθμό, και στα καλά και στα κακά.
— Ποιο χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας σάς ενοχλεί και γιατί;
Με ενοχλεί το ότι όλοι ξέρουν αυτό που δεν θα έπρεπε να βαριούνται να μάθουν. Και τώρα, με τη «social media-μανία», όλοι για κάποια δευτερόλεπτα γίνονται απ' όλα: επιδημιολόγοι, μετεωρολόγοι, μάγειρες, κριτικοί κινηματογράφου, φιλόσοφοι, φιλόζωοι κ.λπ. Ένα ποτ-πουρί ύπαρξης, χωρίς βάσεις και αρχές, με μόνο στόχο να ανέβεις στο κύμα της δημοσιότητας και να είσαι μέρος του viral.
— Πρόσφατα είπατε ότι οι Έλληνες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αποκλείσουν την Τουρκία από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο και καλέσατε δημοσιογράφους και διανοούμενους να γίνουν οι σκαπανείς –κατά την έκφραση του Θεοτοκά– που θα γκρεμίσουν το τείχος της εθνικιστικής ρητορείας. Με πολιτική παρέμβαση δεν μοιάζει αυτό;
Μα δεν είπα ποτέ ότι θα παραιτηθώ από το δικαίωμά μου να εκφράζω τις απόψεις μου – και έχουμε αργήσει να αντιδράσουμε. Περίπου οι μισοί Έλληνες τάσσονται υπέρ της στρατιωτικής λύσης με την Τουρκία και τα «παράθυρα» όλο το καλοκαίρι γέμισαν με τουρκοφάγους, που μας καλούσαν να πάρουμε τα όπλα. Οι περισσότεροι από αυτούς, δε, έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους στη Μεσογείων. Εκτός αν πιστεύουν ότι θα πολεμήσουν κάποιοι άλλοι για μας, οι Γάλλοι ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μπούρδες, όπως είπα και στο podcast. Πρέπει, λοιπόν, να συζητήσουμε με τους γείτονές μας και να βρούμε μια λύση, παραμερίζοντας και από δω και από κει τους εθνικιστές.
— Τι γεύση σάς άφησε η θητεία σας στην πολιτική;
Γλυκόπικρη, και δεν θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς.
— Χάσατε φίλους στην πολιτική; Κερδίσατε; Έχετε κάνει τον απολογισμό;
Δεν κρατώ λογαριασμό. Όταν κάνεις μεγάλα ταξίδια, κάποιους χάνεις, κάποιους κερδίζεις. Αν και οι προσθαφαιρέσεις είναι κυρίως στον κύκλο των γνωστών και όχι των φίλων.
— Τι θεωρείτε επαναστατικό σήμερα;
Να ηττηθεί ο Τραμπ και να ξυπνήσουν από τον εφιάλτη τους οι αρνητές της πανδημίας. Ας ξεκινήσουμε με αυτά...
— Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος;
Οι ανίκητες αρρώστιες.
— Έχετε πει ότι τα ασήμαντα είναι αυτά που μας καθορίζουν. Θα θέλατε να μας το εξηγήσετε;
Ο Πρόεδρος Κένεντι έλεγε την εξής ιστορία: το 1851 η εφημερίδα «New York Herald Tribune» προσέλαβε για ανταποκριτή της στο Λονδίνο έναν δημοσιογράφο ονόματι Καρλ Μαρξ. Κάποια στιγμή, ο Μαρξ, για να αντεπεξέλθει σε αρρώστιες και προβλήματα, ζήτησε αύξηση. Η ρεπουμπλικανική εφημερίδα δεν του την έδωσε –υπενθυμίζω ότι είμαστε στο 1861– και ο Μαρξ επιδόθηκε μετά μανίας στη συγγραφή του Κεφαλαίου, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1867. «Αν αυτή η καπιταλιστική εφημερίδα τού είχε συμπεριφερθεί πιο ευγενικά», έλεγε με χιούμορ ο Κένεντι, «η Ιστορία θα γραφόταν διαφορετικά». Νομίζω, λοιπόν, ότι σας απάντησα. Αν έχετε ακόμη απορίες για την τυχαιότητα, διαβάστε επίσης το βιβλίο του Leonard Mlodinow Τα βήματα του μεθυσμένου, που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή;
Να είσαι ευτυχισμένος και χρήσιμος. Αυτό θα σας απαντούσα και πριν από είκοσι χρόνια. Μόνο που σήμερα προσθέτω: ευτυχισμένος και χρήσιμος, χωρίς να αφήνεις πολλά απονέρια πίσω σου. Δύσκολο, μερικές φορές. Το «χρήσιμος» συγκρούεται με την κατεστημένη αντίληψη «κάτσε στ' αυγά σου». Και η «ευτυχία» αναταράσσει πολύ το γύρω σου, καμιά φορά προκαλεί και θύματα, μόνο που εσύ, όταν είσαι ευτυχισμένος, δεν τα βλέπεις.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
ΑΚΟΥ ΕΔΩ ΕΝΑ PODCAST ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
