Μια ομάδα επιστημόνων υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για την παρακολούθηση της άγριας ζωής πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το lockdown λόγω κορωνοϊού.
Στόχος των ερευνητών είναι να μελετήσουν αυτό που ονόμασαν «ανθρώπινη παύση» - την παγκόσμια, προσωρινή επιβράδυνση της ανθρώπινης δραστηριότητας, η οποία είναι πιθανό να έχει βαθύ αντίκτυπο σε άλλα είδη. Η μέτρηση αυτού του αντίκτυπου θα αποκαλύψει τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μοιραστούμε τον ολοένα και πιο πολυσύχναστο πλανήτη μας, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
Οι επιστήμονες εξηγούν αυτήν την αποστολή σε ένα έγγραφο στο περιοδικό Scientific Reports. Περιγράφουν τα βήματα που θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα από την ξαφνική απουσία ανθρώπων σε πολλά τοπία - συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης ότι οι ερευνητές έχουν πρόσβαση και άδεια για να εκτελέσουν το έργο τους και μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την ανθρώπινη κίνηση, αλλά και σε δεδομένα παρακολούθησης ζώων.
Ο καθηγητής Christian Rutz από το Πανεπιστήμιο του St Andrews είναι πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Βιολογίας. Επεσήμανε ότι οι βιολογικοί καταγραφείς - μικρές συσκευές παρακολούθησης που είναι τοποθετημένες σε ζώα για να καταγράφουν τις κινήσεις τους και άλλες συμπεριφορές - συνέλεγαν πληροφορίες σε ενδιαιτήματα σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η παρακολούθηση των φαλαινών θα μπορούσε επίσης να αποκαλύψει τον αντίκτυπο που είχε η παύση στην ωκεάνια άγρια φύση. Υπάρχει μια πολύτιμη ερευνητική ευκαιρία εδώ, μια από τις πιο τραγικές περιστάσεις, αλλά είναι αυτή που πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να χάσουμε», είπε στο BBC News.
Συνήθως, μελέτες που προσπαθούν να εξετάσουν τον αντίκτυπο της ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας στα άγρια ζώα, περιορίζονται στη σύγκριση προστατευόμενων οικοτόπων με μη προστατευόμενες περιοχές ή στη μελέτη τοπίων μετά από μια φυσική καταστροφή.
Καταστροφές όπως αυτή στο Τσερνομπίλ μπορούν να γίνουν «φυσικά πειράματα». «Όμως, κατά τη διάρκεια του lockdown το έχουμε επαναλάβει σε όλο τον κόσμο, σε διαφορετικές τοποθεσίες και σε οικότοπους όπου ορισμένα είδη έχουν εξοπλιστεί με συσκευές παρακολούθησης όλη την ώρα», δήλωσε ο καθηγητής Rutz.
Υπήρξαν πολλοί λογαριασμοί στα social media που αποτύπωσαν πώς η άγρια ζωή φάνηκε να εκμεταλλεύεται στο έπακρο την απουσία μας, με ζώα να κινούνται ελεύθερα σε αστικά περιβάλλοντα. Ωστόσο, σε ορισμένα μέρη, η έλλειψη ανθρώπινης δραστηριότητας φαίνεται να είναι επιζήμια με αύξηση της λαθροθηρίας που οφείλεται στην οικονομική δυσχέρεια και την απουσία οικοτουρισμού.
«Κανείς δεν λέει ότι οι άνθρωποι πρέπει να παραμείνουν μόνιμα σε lockdown. Τι γίνεται όμως αν δούμε σημαντικές επιπτώσεις από τις αλλαγές μας στη χρήση του δρόμου, για παράδειγμα; Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες για να κάνουμε μικρές αλλαγές στο δίκτυο μεταφορών μας που θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά οφέλη», λέει ο καθηγητής.
Ο καθηγητής Jim Smith από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ ήταν μέλος της ομάδας που για πρώτη φορά μελέτησε την ανθρώπινη παύση- σε μια μακροχρόνια έρευνα για τις αλλαγές στο εγκαταλελειμμένο τοπίο γύρω από τον κατεστραμμένο πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ. «Λίγα χρόνια μετά την εκκένωση της ζώνης αποκλεισμού, Λευκορώσοι και Ουκρανοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι είδη που σχετίζονται με ανθρώπους - όπως τα περιστέρια και οι αρουραίοι - εξαφανίστηκαν, αλλά τα άγρια ζώα, αγριογούρουνα, ελάφια και λύκοι πολλαπλασιάστηκαν», είπε. «Περισσότερα από 30 χρόνια αργότερα, η ζώνη αποκλεισμού έχει γίνει ένα παράδειγμα ανάκαμψης της άγριας ζωής».
Ο καθηγητής Rutz και η ομάδα του επεσήμαναν ότι οι επιστημονικές γνώσεις που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της καταστροφικής κρίσης θα μας επιτρέψουν να αναπτύξουμε καινοτόμες στρατηγικές για να μοιραστούμε χώρο σε αυτόν τον ολοένα και πιο πολυσύχναστο πλανήτη, με οφέλη τόσο για την άγρια ζωή όσο και για τον άνθρωπο.
