Κάθε Ιούλιο, οι νεαρές κοινές μαυροσταχτάρες (αποδημητικά πουλιά, κοινά στην Ελλάδα που μοιάζουν πολύ με τα χελιδόνια αν και ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες πτηνών) αφήνουν τις ευρωπαϊκές φωλιές τους και μεταναστεύουν στη δυτική και κεντρική Αφρική. Θα επιστρέψουν τον επόμενο Ιούνιο και σ' αυτό το διάστημα θα περάσουν τους δέκα μήνες πετώντας. Ναι θα ταξιδέψουν ως την Αφρική αλλά δεν θα πατήσουν την Αφρικανική γη.
«Τρέφονται στον αέρα, ζευγαρώνουν στον αέρα, μαζεύουν υλικό για να χτίσουν την φωλιά τους στον αέρα» λέει η Susanne Åkesson από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας. « Μπορούν να προσγειωθούν σε φωλιές, σε κλαδιά ή σε σπίτια αλλά δεν μπορούν να προσγειωθούν στο έδαφος». Και αυτό συμβαίνει επειδή τα φτερά τους είναι τόσο μεγάλα και τα πόδια τους τόσο κοντά που δυσκολεύονται να πετάξουν από επίπεδη επιφάνεια. Και γι' αυτό η μαυροσταχτάρα θεωρείται από τους μεγαλύτερους αεροναύτες της φύσης προσαρμοσμένη ώστε να περνά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της στον αέρα.
Η υποψία ότι οι μαυροσταχτάρες παραμένουν στον αέρα για πολύ μεγάλα διαστήματα, υπήρχε εδώ και καιρό αλλά κανείς δεν μπορούσε να το επιβεβαιώσει. Η Akesson και ο σύζυγός της Anders Hedenström και οι δυο τους ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Lund τα κατάφεραν τοποθετώντας από το 2013 ως το 2015, ελαφρές συσκευές καταγραφής δεδομένων σε 19 πουλιά. Οι συσκευές κατέγραφαν τακτικά τα επίπεδα τους φωτός από τα οποία οι ερευνητές μπορούσαν να προσδιορίσουν την θέση των πουλιών καθώς επίσης την επιτάχυνση, την δραστηριότητα και τις θέσεις των σωμάτων τους από τις οποίες μπορούσαν να καταλάβουν αν τα πουλιά πετούσαν ή αναπαύονταν.
Τα δεδομένα έδειξαν ότι οι περισσότερες μαυροσταχτάρες αναπαύονταν σπάνια κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Για παράδειγμα ένα πουλί από τον Σεπτέμβριο του 2013 μέχρι τον Απρίλιο του 2014 ξεκουράστηκε μόνο για 4 νύχτες τον Φεβρουάριο. Τον επόμενο χρόνο δεν σταμάτησε παρά μόνο για δύο ώρες. Κάποια άλλα ξεκουράστηκαν περισσότερο. Η Åkesson και ο Hedenström υποψιάζονται ότι αυτό συνέβη γιατί δεν είχε ολοκληρωθεί η αντικατάσταση των φτερών και της ουράς τους κατά τη διάρκεια της ετήσιας πτερόρροιάς τους. Τα παλιά φτερά θα μπορούσαν να βάλουν σε κίνδυνο την ικανότητά τους να μείνουν μόνιμα στον αέρα ή η μη αντικατάστασή τους θα μπορούσε να αντανακλά κάποιο υποκείμενο πρόβλημα υγείας που θα επηρέαζε τη πτήση τους. Όποιος και να είναι ο λόγος, ξόδεψαν μόνο το 0,64 % του χρόνου τους στη στεριά.
Παρόμοια αποτελέσματα έχουν πάρει και άλλοι ερευνητές. Το 2013 ο Felix Liechti από το Σουηδικό Ορνιθολογικό Ινστιτούτο χρησιμοποίησε παρόμοιους αισθητήρες και τα δεδομένα που πήρε έδειξαν ότι 3 αλπικές μαυροσταχτάρες (βουνοσταχτάρες) πέταξαν πιθανότατα χωρίς καμία απολύτως στάση για 200 μέρες από τη Σουηδία προς την Αφρική και πάλι πίσω. Αυτή η διαπίστωση προκάλεσε μεγάλη αίσθηση γιατί οι βουνοσταχτάρες είναι διπλάσιες σε μέγεθος από τις κοινές με άνοιγμα φτερών που φτάνει τα 56 εκατοστά.
Αυτές οι μεγάλες απευθείας πτήσεις υπονοούν ότι τα πουλιά κοιμούνται ενώ πετούν. Τον περασμένο Αύγουστο ο Niels Rattenborg από το Max Planck Institute for Ornithology στη Γερμανία απέδειξε πως κάποια μεγάλα θαλασσοπούλια κάνουν το ίδιο. Τοποθέτησε μικροαισθητήρες σε 15 τέτοια πουλιά που έδειξαν ότι τα πουλιά κοιμούνται για περίπου 40 λεπτά την ημέρα και μόνο για μερικά δευτερόλεπτα τη φορά. Δεν υπάρχει βέβαια αισθητήρας τόσος μικρός ώστε να καταγράψει τις εγκεφαλικές δραστηριότητες μιας μαυροσταχτάρας όταν πετάει, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάνουν το ίδιο. Ίσως κάνουν ότι και τα δελφίνια, τα οποία κοιμούνται με τον μισό εγκέφαλό τους ενώ ο άλλος μισός παραμένει σε εγρήγορση.
Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί θα πρέπει ένα πουλί να πετάει συνεχώς; «Όταν είναι στον αέρα είναι εξαιρετικά ευκίνητα και εξερευνούν δυναμικά το περιβάλλον για τροφή »λέει η Åkesson. Οι μαυροσταχτάρες τρώνε έντομα τα οποία είναι οργανωμένα σε πυκνά σμήνη και μετακινούνται από το ένα μέρος στο άλλο. Έτσι, πετώντας περιπολούν μεγάλα τμήματα του ουρανού και εντοπίζουν ευκολότερα τη τροφή τους χωρίς να χάνουν το χρόνο τους στο έδαφος.
σχόλια