Η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ του SARS-CoV-2 και το φρένο στην οικονομία, εξαιτίας των συνεπειών του lockdown, έφεραν τα πάνω κάτω, ξηλώνοντας θεμελιώδεις πυλώνες που εδώ και δεκαετίες στήριζαν τον ενεργειακό τομέα, όπως τα ορυκτά καύσιμα. Η παγκόσμια κυριαρχία του πετρελαίου κατέρρευσε, συμπαρασύροντας και επενδύσεις στην Ελλάδα για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ενώ και ο άλλοτε κραταιός λιγνίτης έχασε τη δύναμή του. Στάθηκαν, όμως, όρθιες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), οι οποίες τον Απρίλιο συμμετείχαν στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 41%.
Στην Ελλάδα, για την επίτευξη των στόχων διείσδυσης της πράσινης ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή (έως 64% βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα) απαιτείται επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ, ένα θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας, αλλά και η ολοκλήρωση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των ελληνικών νησιών.
Όσον αφορά τα νέα έργα, ήδη ο ελληνικός ήλιος και άνεμος λειτουργούν σαν μαγνήτης για Έλληνες και ξένους επενδυτές. Αυτό καταδεικνύει και η επιτυχία του μειοδοτικού διαγωνισμού της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), παρότι υλοποιήθηκε στις 2 Απριλίου, στην «καρδιά» της πανδημίας. Τότε, δύο μεγάλα έργα κατοχύρωσαν πολύ χαμηλές τιμές ανά παραγόμενη μεγαβατώρα. Το πρώτο, της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες», αφορά το μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο των 200 MW (μεγαβάτ) στην Κοζάνη, ενώ το δεύτερο, της κοινοπραξίας ENTEKA - Quantum Energy, ένα αιολικό πάρκο 153 MW στο Βέρμιο, το οποίο θα «κολλήσει» με άλλα 135 MW που είχε κατοχυρώσει το ίδιο επενδυτικό σχήμα στον προηγούμενο διαγωνισμό, του Δεκεμβρίου.
Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος της χώρας αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας κατά 8 δισ. ευρώ και στη δημιουργία και διατήρηση 22.000 νέων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Παράλληλα, μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η ΔΕΗ, τα ΕΛ.ΠΕ., ο όμιλος Κοπελούζου και Μυτιληναίου, η Motor Oil ή εταιρείες όπως η ΕΛ.ΤΕΧ. ΑΝΕΜΟΣ, η ΕΝΤΕΚΑ, η Eunice κ.ά., εμπλουτίζουν τα πράσινα χαρτοφυλάκιά τους με νέα έργα ή εξαγορές ώριμων πρότζεκτ. Αλλά και πολλοί ξένοι «παίκτες» που δραστηριοποιούνται ήδη στην Ελλάδα (π.χ. Τotal-EREN, EDF, ENEL κ.ά.) καθώς και πρωτοεμφανιζόμενοι στην ελληνική αγορά αναζητούν συμμαχίες ή ευκαιρίες για ανάπτυξη νέων έργων.
Η επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών –σχετικές ρυθμίσεις περιελήφθησαν στον πρόσφατο νόμο για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας– αποτελεί ένα μέρος του σχεδιασμού της κυβέρνησης για προσέλκυση «πράσινων» επενδύσεων.
Όμως, για την ασφάλεια ενός συστήματος με υψηλή διείσδυση ΑΠΕ (με δεδομένο ότι η πράσινη ενέργεια είναι στοχαστική) θεωρούνται απαραίτητα και έργα αποθήκευσης ενέργειας. Εκκρεμεί, ωστόσο, το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας, με συνέπεια να μην μπορούν να υλοποιηθούν ώριμες επενδύσεις, όπως το έργο αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία ή ο υβριδικός σταθμός Αμαρίου στην Κρήτη που συνδυάζει ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας, δύο επενδύσεις προϋπολογισμού 800 εκατ. ευρώ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή.
Το έργο του Αμαρίου περιλαμβάνεται στα ευρωπαϊκά Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), ενώ της Αμφιλοχίας πέρασε πρόσφατα στην επόμενη φάση αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού των Διαχειριστών Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E) μαζί με άλλο ένα έργο αποθήκευσης της Eunice, το οποίο αφορά την εγκατάσταση μπαταριών ιόντων λιθίου στην Πτολεμαΐδα, ισχύος 250 μεγαβάτ και προϋπολογισμού περίπου 320 εκατ. ευρώ.
Πέρα από την αποθήκευση ενέργειας, για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας –ειδικά στα νησιά του Αιγαίου, όπου το αιολικό και ηλιακό δυναμικό είναι τεράστιο– πρέπει να ολοκληρωθούν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις από τον ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας). Ο σχεδιασμός του διαχειριστή τοποθετεί την ολοκλήρωση όλων των διασυνδέσεων το 2029, ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2030, δημιουργούνται προϋποθέσεις για εγκατάσταση σημαντικών έργων ΑΠΕ.
Ειδικότερα, στις Κυκλάδες, σταδιακά έως την ολοκλήρωση των διασυνδέσεων το 2024, θα μπορούν να αναπτυχθούν έργα πράσινης ενέργειας 332 MW. Με την υλοποίηση της διασύνδεσης των Δωδεκανήσων και των νησιών του ΒΑ Αιγαίου (2027 και 2029 αντίστοιχα) δίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης ΑΠΕ ισχύος 1.030 MW. Όσο για την Κρήτη, στο τέλος του έτους, οπότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου, το δίκτυο θα μπορούσε να δεχτεί 180 MW ΑΠΕ και το 2024, με την ηλέκτριση των καλωδίων Κρήτης-Αττικής, άλλα 600 MW, χωρίς να αποκλείεται να είναι εφικτή περαιτέρω διείσδυση πράσινης ενέργειας. Μεγάλα περιθώρια για νέες ΑΠΕ θα δοθούν και με την επέκταση από τον ΑΔΜΗΕ του Συστήματος Υπερυψηλής Τάσης στην Πελοπόννησο, του οποίου η ολοκλήρωση προσδιορίζεται στο 2024.
Πράσινα κτίρια και ενεργειακή αποδοτικότητα
Μία από τις καθαρότερες μορφές ενέργειας αποτελεί η εξοικονόμηση ενέργειας. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μεγάλο ποσοστό των 32 δισ. ευρώ που αναλογούν στην Ελλάδα από τον νέο κορβανά της Κομισιόν των 750 δισ. ευρώ η κυβέρνηση σκοπεύει να το κατευθύνει στον συγκεκριμένο τομέα (παράλληλα με τη στήριξη των ΑΠΕ και του πρότζεκτ της απολιγνιτοποίησης).
Ειδικά στον κτιριακό τομέα, ο οποίος θεωρείται από τους πιο ενεργοβόρους, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει αποτυπώσει τις απαιτούμενες ενέργειες και τα απαραίτητα μέτρα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), τα οποία θα εξειδικευτούν στην υπό εκπόνηση μακροχρόνια στρατηγική για την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος.
Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, ο στόχος για την Ελλάδα έως το 2030 είναι το 15% των κατοικιών να έχει ανακαινιστεί ή να έχει αντικατασταθεί από νέα κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Ο συνολικός αριθμός κτιρίων που πρέπει να ανακαινιστούν υπολογίζεται σε περίπου 600.000. Επομένως, κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 60.000 κτίρια ή κτιριακές μονάδες θα πρέπει να αναβαθμίζονται ενεργειακά ή θα αντικαθίστανται από νέες, ενεργειακά αποδοτικότερες κατασκευές.
Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος της χώρας αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας κατά 8 δισ. ευρώ και στη δημιουργία και διατήρηση 22.000 νέων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Ήδη προγραμματίζεται η διενέργεια (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) του τρίτου κύκλου του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ' οίκον», με προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ. Έτσι, μαζί με τους δύο προηγούμενους κύκλους που έχουν υλοποιηθεί με συνολικό προϋπολογισμό 600-650 εκατ. ευρώ, έως το τέλος του έτους θα έχει διατεθεί για ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων περίπου 1 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά την ηλεκτροκίνηση, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επιλέξει τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος για να παρουσιάσει τις ρυθμίσεις που προτείνει η κυβέρνηση για την προώθηση ηλεκτρικών οχημάτων, παρέχοντας κίνητρα, μέσω επιδοτήσεων, σε όσους αγοράσουν ηλεκτρικά Ι.Χ., ταξί, σκούτερ και ποδήλατα, αλλά και σε εκείνους που θα εγκαταστήσουν σταθμούς φόρτισης. Επίσης, θα υιοθετηθεί και ένα πακέτο άλλων κινήτρων (φορολογικά κίνητρα, δωρεάν χρήση των ελεγχόμενων θέσεων στάθμευσης κ.λπ.).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια