Η παγκόσμιο οικονομική κρίση, εκτός των άλλων, έφερε στο καθημερινό λεξιλόγιο, εκατομμυρίων ανθρώπων, μια σειρά από άγνωστες λέξεις. Στην Ελλάδα την τιμητική τους έχουν τα spreads και τα CDS κι όπως φαίνεται σε λίγο, θα αντικαταστήσουν τις πρώτες παιδικές λέξεις.
Έννοια-κλειδί και ταυτόχρονα το ιερό δισκοπότηρο του καπιταλισμού των τελευταίων 30 χρόνων είναι τα παράγωγα, που όταν ξέσπασε η κρίση, βαπτίστηκαν τοξικά. Φυσικά πριν το σκάσιμο της φούσκας έσφυζαν από υγεία. Πέρα και πίσω από το μυστικισμό αυτών των εννοιών τα πράγματα είναι αρκετά πιο απλά.
Τα παράγωγα είναι ουσιαστικά κάποια χρηματοοικονομικά προϊόντα (μια μορφή δανείων), στα οποία επενδύουν όσοι έχουν πολλά κεφάλαια, προσδοκώντας αποδόσεις. Αυτή η αγορά μπορεί να περιλαμβάνει από στοιχήματα για τη χρεοκοπία μιας χώρας ( λέγε με CDS), εκτιμήσεις για την ποσότητα καλαμποκιού που θα παραχθεί σε δύο χρόνια από τώρα, μέχρι τζογάρισμα πάνω στις μελλοντικές τιμές του χρυσού ή του πετρελαίου.
Η αγορά αυτή, που πραγματοποιείται πέρα από κάθε πολιτικό έλεγχο και χωρίς την παραμικρή διαφάνεια, έχει ετήσιο τζίρο 25 τρις, ενώ η συνολική τους αξία αγγίζει τα 600 τρις$!
Φυσικά πίσω από τις αόρατες αγορές, βρίσκουμε τα « καλύτερα παιδιά», τράπεζες και λοιπά ευαγή ιδρύματα, που θεωρούνται από πολλούς οι υπαίτιοι της κρίσης, όπως η JP Morgan, η Citibank και ο πρώην εργοδότης συμβούλων του πρωθυπουργού, δηλαδή η Coldman Sachs κτλ. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της φούσκας, η οποία αναμένεται να σκάσει τα επόμενα χρόνια, οι εν λόγω τράπεζες έχουν επενδύσει σε παράγωγα 30 φορές τα χρήματα που πραγματικά διαθέτουν.
Το απλουστευτικό σχήμα-αν όχι λαϊκίστικο-σχήμα που αντιπαραβάλλει τις τράπεζες ( και το πλασματικό κεφάλαιο) με την πραγματική οικονομία και την κοινωνία δε λαμβάνει υπόψη του πως η καπιταλιστική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών και ο αντίστοιχος πολιτισμός που αυτή παρήγαγε, στηρίχθηκαν ακριβώς σε αυτή τη γιγάντωση των παραγώγων. Κι αυτό το «τέρας» της πλασματικής οικονομίας ήταν η καλύτερη απόδειξη ενός συστήματος που χάνει τη δυναμική του κι όχι η « πεντάμορφη» φρέσκια εκδοχή του, όπως ισχυρίζονταν τότε διάφοροι επιφανείς οικονομολόγοι.
Τώρα, προφανώς και υπάρχει μια άμεση σχέση ανάμεσα στα 600δις$ αέρα, στην κρίση χρέους, στην αύξηση της τιμής των τροφίμων, που σύμφωνα με τον ΟΗΕ δημιουργεί εκατομμύρια πεινασμένους κάθε χρόνο ή για να έρθουμε και στα δικά μας στα μέτρα λιτότητας που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις. Περιέργως για τους σπουδαίους οικονομικούς αναλυτές ή τους ομόγλωσσους μας νομπελίστες, αυτή η σχέση δεν κρίνεται άξια για επιστημονική μελέτη, είναι μια ενοχλητική κουκκίδα, τόσο στο λευκό της ανάπτυξης, όσο και στο γκρίζο της κρίσης.
σχόλια