Οι συνεχιζόμενες προσπάθειες γύρω από τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, η ανάγκη δημοσιονομικής ευελιξίας στις αμυντικές δαπάνες, το ενδεχόμενο ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, καθώς και η κατάσταση στη Σαντορίνη, ήταν οι κύριοι θεματικοί άξονες της συνέντευξης του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Bloomberg.
Ο πρωθυπουργός κλήθηκε να σχολιάσει το έντονο κλίμα ανάμεσα σε Τραμπ και Ζελένσκι, ενώ υπογράμμισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση για την Ουκρανία, χωρίς την ίδια τη συμμετοχή της.
Ομοίως, για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, τόνισε, ότι δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την Ευρώπη. Παράλληλα, ρωτήθηκε από τη Francine Lacqua και για την έντονη σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη.
Oλόκληρη η συνέντευξη του πρωθυπουργού στη δημοσιογράφο Francine Lacqua
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ που είστε μαζί μας. Ο Πρόεδρος Trump αποκάλεσε τον Πρόεδρο Zelenskyy «δικτάτορα». Ποια είναι η αντίδρασή σας όταν το ακούτε αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Francine, σε ευχαριστώ για την πρόσκληση. Ο Πρόεδρος Trump είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος και έχει τον δικό του μοναδικό τρόπο να εκφράζεται. Αλλά πιστεύω ότι κατ’ αρχήν πρέπει να συμφωνήσουμε σε ορισμένες θεμελιώδεις αρχές. Είμαι βέβαιος ότι αυτές οι δηλώσεις που θα κάνω αντικατοπτρίζουν και την άποψη των Αμερικανών φίλων μας: ότι χρειαζόμαστε ειρήνη μέσω της ισχύος, ότι προφανώς δεν μπορεί να υπάρξει λύση για την Ουκρανία χωρίς την εμπλοκή των Ουκρανών. Ασφαλώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία διευθέτηση για την ασφάλεια της Ευρώπης χωρίς την εμπλοκή και των Ευρωπαίων.
Επομένως, πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε μια σχετικά ευαίσθητη κατάσταση όσον αφορά αυτές τις διαβουλεύσεις. Βεβαίως, η Ευρώπη πρέπει επίσης να έχει μια ενιαία φωνή. Και πρέπει να κάνουμε αυτό που προσδοκάται από εμάς προκειμένου να προσηλωθούμε στη δική μας ασφάλεια, όχι μόνο στην ασφάλεια της Ουκρανίας.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη συγκεκριμένα; Μπορεί να κινηθεί χωρίς τις ΗΠΑ ή μιλάει με τις ΗΠΑ; Ποια είναι τα επόμενα βήματα που βλέπετε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Francine, ήμουν πάντα ένθερμος υποστηρικτής τού να κάνει η Ευρώπη περισσότερα για να αναλάβει τον έλεγχο των δικών της προτεραιοτήτων ασφαλείας. Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα είναι μια χώρα που δαπανά πάνω από το 3% του ΑΕΠ της για την άμυνα, σταθερά ξεπερνάμε το επίπεδο του 2%, σε μια εποχή που πλουσιότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν συνεισέφεραν στον προϋπολογισμό για την κοινή μας άμυνα με τον τρόπο που θα έπρεπε.
Αυτή είναι, πραγματικά, η στιγμή που πρέπει να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα για την άμυνα. Χρειαζόμαστε περισσότερη δημοσιονομική ευελιξία όσον αφορά στους ευρωπαϊκούς κανόνες, ώστε να μπορούμε να δαπανούμε περισσότερα για την άμυνα χωρίς να παραβιάζουμε τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Αυτό έχει αναγνωριστεί από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχω επιχειρηματολογήσει και ασκήσει πίεση προκειμένου να φτάσουμε σε αυτό το σημείο.
Ασφαλώς, πιστεύω ότι χρειαζόμαστε επίσης έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό κοινού δανεισμού, που θα μας επιτρέψει να υλοποιήσουμε έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως η ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ασπίδα, η οποία θα ωφελήσει ολόκληρη την ήπειρο.
Έχουμε μιλήσει πολύ γι’ αυτές τις προτεραιότητες τα τελευταία χρόνια. Πιστεύω ότι τώρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτό που θα αποκαλούσα, κατά κάποιον τρόπο, μια «απότομη αφύπνιση» και πρέπει να περάσουμε από τα λόγια στην πράξη.
Όταν ο Πρόεδρος Trump, πριν από αρκετά χρόνια, επισήμανε ότι δεν ξοδεύαμε αρκετά για την άμυνα, είχε κατ’ αρχήν δίκιο, και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα καλύψουμε το χαμένο έδαφος.
Francine Lacqua: Ωστόσο, κ. Πρωθυπουργέ, όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα, πότε θα αποδεχθεί η Ευρώπη την ανάγκη για κοινά ομόλογα; Επιταχύνεται ο ρυθμός αυτών των συζητήσεων; Θα γίνει σύντομα πραγματικότητα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που προσδοκώ να γίνει πραγματικότητα, στο επόμενο κιόλας Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι η πρώτη παρέμβαση για την οποία μίλησα: χρειαζόμαστε περισσότερη δημοσιονομική ευελιξία. Όταν δαπανούμε περισσότερα για την άμυνα, οι αυξανόμενες δαπάνες δεν θα πρέπει να προσμετρώνται στον υπολογισμό του ελλείμματός μας βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών. Πρόκειται για απόφαση που, θεωρητικά, θα μπορούσαμε να λάβουμε ήδη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου.
Ειλικρινά, δεν μπορούμε να καθυστερήσουμε περισσότερο αυτή την απόφαση, διότι αν επιλέξουμε να δαπανήσουμε περισσότερα -και πρέπει να επισημάνω εκ νέου ότι η Ελλάδα δαπανούσε και δαπανά σαφώς περισσότερους πόρους από τους Ευρωπαίους συμμάχους μας-, χρειαζόμαστε την απαραίτητη δημοσιονομική ευελιξία ώστε να μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό.
Θα μπορούσα να αναμένω μια απόφαση σχετικά με τη δημοσιονομική ευελιξία -αυτό που αποκαλούμε την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής-, να έρθει τον Μάρτιο. Συνομιλώντας με πολλούς από τους ευρωπαίους συναδέλφους μου που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «φειδωλοί», πιστεύω πως κι εκείνοι αναγνωρίζουν ότι σε ασυνήθιστους καιρούς χρειάζονται έκτακτα μέτρα.
Επομένως, η συζήτηση για έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό κοινού δανεισμού είναι σίγουρα στο τραπέζι και, επίσης, προσδοκώ να αποκτήσει πολύ γρήγορα δυναμική.
Francine Lacqua: Νομίζω ότι το Bloomberg Economics το εκτιμά ότι μιλάμε για περίπου 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια σε βάθος δεκαετίας. Μπορεί η Ευρώπη να βρει αυτά τα χρήματα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν πιστεύω ότι τα χρήματα μπορούν να προέλθουν αποκλειστικά από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Όπως σας είπα, χρειαζόμαστε έναν συνδυασμό εθνικής και ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Γνωρίζουμε ότι έχουμε σημαντικές ελλείψεις δυνατοτήτων στην αεράμυνα, στις στρατιωτικές μεταφορές. Αυτά είναι κενά που πρέπει να καλύψουμε. Ωστόσο, το ξαναλέω, θέλω να είμαι πολύ σαφής, αυτή η αλλαγή δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη.
Επομένως, παρά την όποια ένταση μπορεί να έχει ανακύψει, παραμένω ένθερμος υποστηρικτής της αξίας που έχει η διατλαντική εταιρική σχέση. Ναι, μερικές φορές μπορεί οι Αμερικανοί φίλοι μας να εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο, αλλά όταν απευθύνονται σε εμάς λέγοντας «πρέπει να κάνετε περισσότερα για τη δική σας ασφάλεια», επί της αρχής, θα το επαναλάβω, έχουν δίκιο. Το ίδιο επιχείρημα διατυπώνω κι εγώ επί αρκετό καιρό.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, ποιος θα μιλήσει εκ μέρους των Ευρωπαίων, αν η Ευρώπη πράγματι καθίσει στο τραπέζι με τον Donald Trump και τον Vladimir Putin;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόκειται για απόφαση που δεν έχουμε λάβει ακόμα. Ένα από τα θέματα που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε είναι ο ορισμός ενός πολύ υψηλόβαθμου εκπροσώπου της ΕΕ, ο οποίος θα μπορούσε να μιλήσει εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διότι αυτή τη στιγμή, όπως γνωρίζετε, έχουμε τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ύπατη Εκπρόσωπο. Μπορεί όμως να επιλέξουμε να ορίσουμε έναν ειδικό απεσταλμένο, πρέπει να είναι άτομο που θα χαίρει ιδιαίτερου κύρους και ειδικού βάρους, που θα μπορούσε να εκπροσωπήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να μιλάμε με μια φωνή.
Francine Lacqua: Φαίνεται ότι ο Vladimir Putin κατάφερε να επιτύχει αυτό που ήθελε, δηλαδή να μιλάει απευθείας με τις ΗΠΑ, υπερδύναμη προς υπερδύναμη. Τι μπορεί να κάνει τώρα η ΕΕ για να εξασφαλίσει μια θέση στο τραπέζι για τις Βρυξέλλες αλλά και για το Κίεβο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, όταν μιλάμε για ρυθμίσεις ασφαλείας στην Ευρώπη, προφανώς η Ευρώπη θα πρέπει να εμπλέκεται. Μία από τις συζητήσεις που διεξάγονται σχετίζεται με τις μελλοντικές εγγυήσεις ασφάλειας προς την Ουκρανία. Πιστεύω πολλοί αναμένουν ότι η Ευρώπη θα έχει ρόλο να διαδραματίσει όταν πρόκειται να καθοριστούν αυτές οι εγγυήσεις ασφάλειας. Για τον λόγο αυτό μίλησα για την ανάγκη να συζητηθεί η νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, προφανώς με τη συμμετοχή της Ευρώπης.
Ωστόσο, το ξαναλέω: όσο πιο προσηλωμένοι είμαστε, Francine, στην αντιμετώπιση χρόνιων αδυναμιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο μεγαλύτερη αξιοπιστία θα έχουμε στο να διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Γι’ αυτό προσδοκώ και κάνω έκκληση για πολύ συγκεκριμένα αποτελέσματα, τα οποία θα πρέπει να αποτυπωθούν στα συμπεράσματα του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δεν υπάρχει ούτε ένα λεπτό για χάσιμο.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, ο Donald Trump αναφέρθηκε επίσης σε νέους δασμούς στα εισαγόμενα αυτοκίνητα από τον Απρίλιο. Σκέφτεται ή θα έπρεπε να σκεφτεί η ΕΕ να μειώσει τον δικό της δασμολογικό συντελεστή για να αποφύγει ορισμένους από τους αμερικανικούς δασμούς;
Κυριάκος Μητσοτάκης:Όπως γνωρίζετε, οι δασμοί και το εμπόριο αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν θέλουμε να εμπλακούμε σε εμπορικό πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά αν καταστεί αναγκαίο η Ευρώπη ασφαλώς θα απαντήσει. Θεωρώ ότι έχουμε ακόμη χρόνο να το αποφύγουμε αυτό. Πιστεύω ότι θα ήταν κακό και για τις δύο οικονομίες μας, τόσο για την ευρωπαϊκή όσο και την αμερικανική οικονομία.
Πάντα υποστήριζα ότι αν υπάρχουν μονομερείς κινήσεις που μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού, θα πρέπει να προχωρήσει σε αυτές το συντομότερο δυνατόν. Αλλά, να το πω μία ακόμα φορά, δεν πρέπει να τρέφουμε καμία αμφιβολία ότι σε περίπτωση που η Ευρώπη βρεθεί σε μια θέση όπου θα επιβληθούν μονομερώς δασμοί σε ευρωπαϊκά προϊόντα, η Ευρώπη θα αναγκαστεί να απαντήσει. Ωστόσο, είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε να αποφύγουμε αυτό το σενάριο.
Francine Lacqua: Πρέπει να τηρήσει τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) ή πιστεύετε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να προσπαθήσει να συνάψει συμφωνία με τις ΗΠΑ απευθείας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ ότι αυτή η συζήτηση θα γίνει απευθείας μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Πιστεύω ότι όλοι αναγνωρίζουμε την αξία τού να διασφαλίσουμε ότι έχουμε ίσους όρους ανταγωνισμού. Και πάλι, αν υπάρχουν μονομερείς κινήσεις που μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού σε αγαθά στα οποία ίσως έχουμε υψηλότερους δασμούς από τους Αμερικανούς φίλους μας αυτή τη στιγμή, θα πρέπει να έχουμε το θάρρος να το κάνουμε.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, θέλω επίσης να σας ρωτήσω κάτι στο εσωτερικό πεδίο, σχετικά με τους σεισμούς στη Σαντορίνη, οι οποίοι, φυσικά, μειώνονται σε αριθμό, αλλά οι προοπτικές είναι αρκετά αβέβαιες. Τι αντίκτυπο θα έχει αυτό στην τουριστική περίοδο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Παρατήρησα ότι πριν από εμένα φιλοξενήσατε στην εκπομπή την Πρωθυπουργό της Ισλανδίας, οπότε φαίνεται ότι υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον για χώρες που έχουν ενεργά γεωλογικά φαινόμενα. Ναι, είχαμε πυκνή σεισμική δραστηριότητα μεσαίου μεγέθους στη Σαντορίνη. Έχουμε δει μείωση της δραστηριότητας τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που είναι ενθαρρυντικό. Ασφαλώς, πάντα ακούμε τους επιστήμονες και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα.
Η Ελλάδα είναι, ωστόσο, μία ασφαλής χώρα και αυτό είναι ένα μήνυμα που ήθελα να επικοινωνήσω. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, αλλά είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι σχετικά με αυτό που συμβαίνει στη Σαντορίνη. Και αν τα πράγματα πάνε κατ’ ευχήν, όπως ελπίζουμε, θα επιστρέψουμε σε μια φυσιολογική κατάσταση σχετικά σύντομα.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας σήμερα, παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά σας.
