Το ρίσκο της μόλυνσης από κορωνοϊό είναι μεγαλύτερο σε κλειστούς χώρους αλλά μπορεί να μειωθεί σημαντικά με την εφαρμογή όλων των δυνατών μέτρων που περιορίζουν τη μετάδοση μέσω αερολυμάτων.
Η εφημερίδα El País αναλύει τον κίνδυνο μόλυνσης σε τρία καθημερινά σενάρια - σε ένα απλό δωμάτιο, σε ένα μπαρ και σε μία σχολική τάξη, ανάλογα με τα μέτρα που τηρούνται και τους υπόλοιπους παράγοντες.
Σε ένα δωμάτιο σπιτιού
Έξι άτομα σε ένα σπίτι, μόνο ένα από αυτά είναι φορέας του κορωνοϊού. Περίπου το 31% των μολύνσεων στην Ισπανία οφείλονται σε τέτοιου είδους συνάξεις μεταξύ συγγενών και φίλων σε οικίες. Ανεξάρτητα από το αν τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας, αν έξι άτομα περάσουν τέσσερις ώρες μαζί μιλώντας δυνατά, χωρίς να φορούν μάσκα, σε ένα δωμάτιο χωρίς ανανέωση του αέρα, οι υπόλοιποι πέντε θα μολυνθούν από τον φορέα.
Αν πάλι φορούν μάσκα, τότε στατιστικά τέσσερις στους πέντε κινδυνεύουν, καθώς οι μάσκες από μόνες τους δεν αποτρέπουν την μόλυνση σε περιπτώσεις παρατεταμένης έκθεσης. Το ρίσκο της μόλυνσης πέφτει κάτω από το 20% μόνο στην περίπτωση που όλοι φορούν μάσκα, η συνάντηση συντομευτεί στο μισό και ο χώρος αερίζεται καλά.
Ο κορωνοϊός διαδίδεται διαμέσου του αέρα, ιδίως σε εσωτερικούς χώρους. Αν και δεν είναι τόσο μεταδοτικός όσο η ιλαρά, οι επιστήμονες αναγνωρίζουν πλέον τον ρόλο που παίζουν τα αερολύματα - τα μικρά, μολυσματικά σωματίδια που εκπνέουν οι ασθενείς και οι φορείς, τα οποία αιωρούνται για ώρες σε εσωτερικούς χώρους.
Τα αερολύματα, είναι σταγονίδια του αναπνευστικού, μικρότερα από 100 μικρόμετρα σε διάμετρο και μπορούν να μένουν στον αέρα ενός δωματίου για ώρες. Σε αντίθεση με αυτά, τα μεγαλύτερα σταγονίδια διαμέτρου 300 μικρομέτρων πέφτουν στο έδαφος μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Οι υγειονομικές υπηρεσίες αναγνωρίζουν τρία μέσα μετάδοσης κορωνοϊού:
-τα μικρά σταγονίδια που τινάζονται κατά την ομιλία και τον βήχα και μπορούν να καταλήξουν στα μάτια, το στόμα και την μύτη των κοντινών προσώπων (αυτά που πέφτουν γρήγορα στο έδαφος και σε μικρή ακτίνα).
-τις μολυσμένες επιφάνειες, με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηματών να διευκρινίζει ότι είναι ο λιγότερος πιθανός τρόπος να κολλήσει κανείς τον ιό και το ευρωπαϊκό CDC να παρατηρεί ότι δεν έχει καταγραφεί ούτε μία τέτοια περίσταση
-τα μικρά αερολύματα, που ταξιδεύουν αφού βγουν από την αναπνευστική οδό κάποιου φορέα, και συμπεριφέρονται όπως ο καπνός. Χωρίς αερισμό, τα αερολύματα παραμένουν αιωρούμενα στον αέρα και πυκνώνουν καθώς περνά η ώρα.
Αναπνοή, ομιλία, δυνατές φωνές
Στην αρχή της πανδημίας, πιστευόταν ότι μόνο τα μεγάλα σταγονίδια ήταν το κύριο μέσο μετάδοσης - πως αν ένας φορέας έβηχε ή φτερνιζόταν αυξανόταν ο κίνδυνος. Τώρα οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι δυνατές φωνές και τα τραγούδια σε εσωτερικούς χώρους, καθώς και οι χώροι που αερίζονται κακώς σε βάθος χρόνου αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως όταν μιλάμε δυνατά, απελευθερώνονται 50πλάσια σωματίδια που φέρουν τον ιό, σε σύγκριση με τις περιπτώσεις που απλώς αναπνέουμε δίχως να μιλάμε.
Αν δεν υπάρξει ευρεία διάχυση με σωστό εξαερισμό, η συγκέντρωση των αερολυμάτων αυξάνεται μαζί με τον κίνδυνο μόλυνσης. Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι αυτά τα σωματίδια, τα οποία απελευθερώνουμε στην ατμόσφαιρα κάθε φορά που αναπνέουμε, και μπορούν να διαφύγουν όταν δεν φοράμε σωστά μάσκες, μολύνουν εύκολα ανθρώπους που περνούν κάποιο διάστημα σε απόσταση μικρότερη των πέντε μέτρων από έναν φορέα του κορωνοϊού.
Στο επόμενο παράδειγμα υπογραμμίζονται τις συνθήκες που θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο μόλυνσης σε αυτή την περίσταση:
-Εκπέμπουμε δέκα φορές περισσότερα σωματίδια όταν μιλάμε από όταν παραμένουμε σιωπηλοί. Εκπέμπουμε 50 φορές περισσότερα σωματίδια όταν φωνάζουμε από όταν παραμένουμε σιωπηλοί. Στο χειρότερο σενάριο, η φωνή και το τραγούδι σε εσωτερικό, περίκλειστο χώρο για μία ώρα, επιτρέπει την απελευθέρωση 1.500 μολυσματικών «δόσεων» από έναν φορέα.
Τα αερολύματα έχουν μολύνει κόσμο και από απόσταση μεγαλύτερη των δύο μέτρων, σε κλειστούς χώρους με κακό εξαερισμό. Αιτία για αυτό ορισμένες φορές είναι η βαριά αναπνοή κατά τη διάρκεια άσκησης ή το τραγούδι.
Σε μπαρ ή εστιατόρια
Η εξάπλωση του κορωνοϊού γίνεται σε μεγάλο ποσοστό σε κοινωνικές εκδηλώσεις και χώρους όπως τα μπαρ και τα εστιατόρια. Κατά μέσο όρο, κάθε έξαρση σε κάποιο νυχτερινό κέντρο προκαλεί την μόλυνση σε 27 θαμώνες. Σε ένα κλαμπ της Κόρδοβας, 73 άνθρωποι είχαν βγει θετικοί μετά από μία και μόνο βραδιά. Δώδεκα άτομα είχαν μπει στο κλαμπ με τον ιό εκείνη την νύχτα.
Στο μπαρ του παραδείγματος που ακολουθεί, η πληρότητα έχει μειωθεί κατά 50% και υπάρχουν τρεις υπάλληλοι και 15 θαμώνες. Τα παράθυρα είναι κλειστά και δεν υπάρχει τεχνητός αερισμός. Στο χειρότερο σενάριο, αν δεν ληφθούν καθόλου μέτρα, στατιστικά οι 14 από τους 15 θαμώνες θα μολυνθούν μετά από την παρέλευση τεσσάρων ωρών.
Αν τηρηθεί η χρήση μάσκας, ο κίνδυνος πέφτει στους 8 από τους 15 θαμώνες.
Αν ο χώρος αεριστεί - κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με μια καλή μονάδα κλιματισμού - και ο χρόνος παραμονής στο μπαρ μειωθεί σημαντικά, θα κινδυνεύσει μόνο ένας από τους 15 θαμώνες του υποθετικού παραδείγματος.
Στο σχολείο
Σύμφωνα με τις ισπανικές υγειονομικές αρχές, μόλις το 6% των μολύνσεων συμβαίνουν στα σχολεία. Η δυναμική μετάδοσης του κορωνοϊού αλλάζει εντελώς, αναλόγως με το αν ο φορέας είναι μαθητής ή δάσκαλος. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές μιλούν πολύ περισσότερο από τους μαθητές και, ορισμένες φορές, υψώνουν τον τόνο τους με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζεται η διασπορά δυνητικά μολυσματικών σωματιδίων. Συγκριτικά, ένας μαθητής μιλά μόνο περιστασιακά. Στο παράδειγμα, αναλύεται η κατάσταση για μία τάξη 24 μαθητών σε τέσσερις στήλες θρανίων.
Στο πιο επικίνδυνο σενάριο, η τάξη δεν εξαερίζεται και ο καθηγητής είναι ο «ασθενής μηδέν». Αν οι μαθητές περάσουν δύο ώρες στην αίθουσα με τον θετικό καθηγητή, έως και 12 μαθητές θα μπορούσαν να μολυνθούν.
Αν όλοι φορούν μάσκα, ο αριθμός αυτός πέφτει στους πέντε μαθητές. Στις πραγματικές εξάρσεις έχει παρατηρηθεί ότι οποιοσδήποτε μαθητής μπορεί να μολυνθεί από τον καθηγητή, ανεξαρτήτως από την εγγύτητά του στον δάσκαλο μέσα στην τάξη, καθώς τα αερολύματα διασπείρονται με τυχαίο τρόπο μέσα σε ένα δωμάτιο που δεν αερίζεται.
Αν το δωμάτιο αερίζεται κατά την διάρκεια του μαθήματος, είτε με φυσικό τρόπο είτε μηχανικά, και το μάθημα σταματά κάθε ώρα για σωστό αερισμό, ο κίνδυνος μειώνεται δραματικά.
Για τους υπολογισμούς χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος μιας ομάδας επιστημόνων από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο με επικεφαλής τον καθηγητή José Luis Jiménez.
Στις προσομοιώσεις θεωρείται δεδομένο πως όλοι τηρούν τις αποστάσεις ασφαλείας. Ωστόσο μπορούν και πάλι να μολυνθούν αν δεν τηρούνται τα υπόλοιπα προληπτικά μέτρα ταυτόχρονα, δηλαδή ο σωστός εξαερισμός, οι χρονικά σύντομες συναντήσεις, ο μειωμένος αριθμός παρευρισκόμενων και η χρήση μάσκας.
Το ιδανικό σενάριο, ανεξαρτήτως πλαισίου, είναι οι δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο όπου τα μολυσματικά σωματίδια διαχέονται γρήγορα. Αν η ασφαλής απόσταση από ένα μολυσμένο άτομο δεν τηρηθεί, η πιθανότητα μετάδοσης πολλαπλασιάζεται εξαιτίας της διασποράς μεγάλων σταγονιδίων πέρα από τα αερολύματα.
Τα πράγματα χειροτερεύουν στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει εξαερισμός. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας πρόβας χορωδίας στην Ουάσιγκτον τον Μάρτιο. Μόλις 61 από τα 120 μέλη είχαν λάβει μέρος και τηρούσαν αποστάσεις ασφαλείας και μέτρα υγιεινής, αλλά εν αγνοία τους αντιμετώπιζαν μέγιστο κίνδυνο.
Χωρίς μάσκα και εξαερισμό, το τραγούδι και η συνύπαρξη για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν ως αποτέλεσμα 53 άτομα να μολυνθούν από έναν και μόνο φορέα μέσα σε δυόμισι ώρες. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται ακόμα και 14 μέτρα από τον ασθενή μηδέν. Δύο εξ αυτών πέθαναν.
Με πληροφορίες από El País
σχόλια