Το Su filindeu, που προέρχεται από την πόλη Νούορο της Σαρδηνίας και σημαίνει «νήματα του Θεού», είναι το πιο λεπτό ζυμαρικό στον κόσμο, με μεμονωμένες κλωστές που έχουν πλάτος μόλις 0,016 ίντσες ή 400 χιλιοστόμετρα. Ωστόσο, το su filindeu έχει πλέον πέσει στη δεύτερη θέση, ξεπερασμένο από έναν ασυνήθιστο διεκδικητή, περίπου 1.000 φορές λεπτότερο.
Η Μπιατρίς Μπρίτον, μεταπτυχιακή φοιτήτρια χημείας στο University College London (UCL), χρησιμοποίησε αλεύρι και υγρό για να παράγει νανοΐνες πάχους περίπου 372 νανομέτρων, λεπτότερες ακόμη και από ορισμένα μήκη κύματος του φωτός.
Βέβαια, αν θέλατε να δοκιμάσετε τη λεγόμενη «nano-pasta», θα απογοητευτείτε, καθώς θα καίγονταν μετά από λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο στη φωτιά. Ωστόσο, τα ευρήματα από αυτό το πείραμα, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nonscale Advances, θα μπορούσαν να έχουν πολλές εφαρμογές στο πεδίο της ιατρικής, για παράδειγμα στην αναγέννηση των οστών, τη χορήγηση φαρμάκων και την παρασκευή επιδέσμων.
«Για να φτιάξεις σπαγγέτι, σπρώχνεις ένα μείγμα νερού και αλευριού μέσα από μεταλλικές τρύπες. Στη μελέτη μας, κάναμε το ίδιο με τη διαφορά ότι τραβήξαμε το μείγμα αλευριού μας με ένα ηλεκτρικό φορτίο», δήλωσε ο Άνταμ Κλάνσι, ερευνητής του UCL που συμμετείχε στη μελέτη, σε ανακοίνωση του πανεπιστημίου. «Είναι κυριολεκτικά μακαρόνια αλλά πολύ μικρότερα».
Το βασικό συστατικό αυτών των νανοϊνών είναι το άμυλο, το οποίο παράγουν τα περισσότερα πράσινα φυτά για να αποθηκεύουν επιπλέον γλυκόζη. Η εξαγωγή του αμύλου από τα φυτικά κύτταρα απαιτεί πολλή ενέργεια και νερό, αλλά οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είναι προτιμότερο -και πολύ πιο φιλικό στο περιβάλλον- να χρησιμοποιούνται συστατικά πλούσια στο άμυλο, όπως το αλεύρι για τη δημιουργία νανοϊνών.
«Το άμυλο είναι ένα πολλά υποσχόμενο υλικό προς χρήση, καθώς είναι άφθονο και ανανεώσιμο-είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή βιομάζας στη Γη, μετά την κυτταρίνη- και είναι βιοδιασπώμενο, δηλαδή μπορεί να διασπαστεί αφότου μπαίνει στον οργανισμό μας», εξήγησε ο Κλάνσι, προτού συνεχίσει.
«Αλλά ο καθαρισμός του αμύλου απαιτεί πολλή επεξεργασία. Δείξαμε ότι είναι εφικτός ένας απλούστερος τρόπος για την παρασκευή νανοϊνών χρησιμοποιώντας αλεύρι».
Η ομάδα χρησιμοποίησε το electrospinning, μια τεχνική κατά την οποία ένα ηλεκτρικό φορτίο τραβάει ένα μείγμα αλεύρου και υγρού μέσω της άκρης μιας βελόνας και πάνω σε μια μεταλλική πλάκα, λειτουργώντας, έτσι, ως τα δύο άκρα ενός κυκλώματος μπαταρίας.
Ωστόσο, τα πλούσια σε άμυλο συστατικά εμπεριέχουν και πολλές πρωτεΐνες και κυτταρίνη, που καθιστούν πολύ πιο δύσκολη τη μετατροπή τους σε ίνες, σε σύγκριση με το καθαρό άμυλο.
Για να ξεπεράσουν αυτό το εμπόδιο, οι ερευνητές ανακάτεψαν το αλεύρι με μυρμηκικό οξύ αντί για νερό, ώστε να διασπάσουν τη σπειροειδή δομή του αμύλου, τα συστατικά του οποίου θα ήταν υπερβολικά μεγάλα για να σχηματίσουν νανοΐνες υπό άλλες συνθήκες.
Οι μεμονωμένες ίνες της «nano-pasta» που προέκυψαν ήταν υπερβολικά λεπτές για να καταγραφούν με κάμερες ορατού φωτός ή συμβατικά μικροσκόπια, οπότε οι ερευνητές τις μέτρησαν με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης, ένα είδος μικροσκοπίου που σαρώνει την επιφάνεια αντικειμένων με δέσμη ηλεκτρονίων. Οι ίνες τοποθετήθηκαν σε μία επιφάνεια 2 εκατοστών, η οποία είναι ορατή με γυμνό μάτι.
«Το επόμενο βήμα θα είναι η διερεύνηση των ιδιοτήτων αυτού του προϊόντος. Θα θέλαμε να μάθουμε, για παράδειγμα, πόσο γρήγορα αποσυντίθεται, πώς αλληλεπιδρά με τα κύτταρα και αν θα μπορούσαμε να το παράγουμε σε κλίμακα», είπε ο Κλάνσι.
Με πληροφορίες από Gizmodo