Το τελεσίγραφο του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουκρανία για την παράδοση στις ΗΠΑ του μισού ορυκτού πλούτου της χώρας, έχει χαρακτηριστεί από μερίδα αναλυτών ως «μαφιόζικος ιμπεριαλισμός» ή «αποικιοκρατική συμφωνία», ωστόσο οι Ουκρανοί το αντιλαμβάνονται ως ωμό εκβιασμό.
Σχεδιάζοντας στο χιόνι με το δάχτυλό του, ο Mykola Hrechukha σχεδίασε πώς θα μπορούσε να μοιάζει το νέο ορυχείο λιθίου της Ουκρανίας. «Θα έχει ένα βαθύ κεντρικό φρεάτιο, με μια σειρά από πλευρικές σήραγγες», είπε στον Guardian. «Το λίθιο είναι καλό παντού. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση βρίσκεται σε βάθος 200-500 μέτρων. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να εξάγουμε 4.300 τόνους την ημέρα. Το δυναμικό είναι καταπληκτικό» συνέχισε.
Προς το παρόν, όμως, δεν υπάρχουν πολλά σημάδια δραστηριότητας. Το κοίτασμα είναι θαμμένο κάτω από ένα μεγάλο επικλινές χωράφι, που χρησιμοποιήθηκε κατά την κομμουνιστική εποχή για την καλλιέργεια τεύτλων και σιταριού. Η προτεινόμενη είσοδος του ορυχείου βρίσκεται σε ένα εγκαταλελειμμένο πρώην σοβιετικό χωριό, το Liodiane, σήμερα ένα ακατάστατο άλσος από ακακίες και σφεντάμια. Ο μόνος κάτοικος είναι ένας φρουρός ασφαλείας, ο οποίος ζει στην έκταση των 1.500 στρεμμάτων σε ένα αρχαίο φορτηγό Gaz-53. Αγριογούρουνα και ακόμη και ένας λύκος περνούν μερικές φορές από εκεί.
Το κοίτασμα λιθίου βρίσκεται στην περιοχή Kirovohrad της κεντρικής Ουκρανίας, περίπου 350 χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας, Κίεβο. Επιστημονικά όργανα που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια μετρούν τη θερμοκρασία του αέρα και τη σεισμική δραστηριότητα. Το 2017 μια ουκρανική εταιρεία, η UkrLithiumMining, αγόρασε κυβερνητική άδεια εκμετάλλευσης της περιοχής για 20 χρόνια. Το κόστος της ήταν 5 εκατομμύρια δολάρια. Γεωλογικές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι το μετάλλευμα, γνωστό ως πεταλίτης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα και κινητά τηλέφωνα.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αυτά τα υπόγεια αποθέματα πρέπει τώρα να ανήκουν στην Αμερική. Την περασμένη εβδομάδα, ο νέος υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, επισκέφθηκε το Κίεβο. Παρουσίασε στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μια αιφνιδιαστική διεκδίκηση του μισού ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας, καθώς και του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των υποδομών της, όπως τα λιμάνια. Ο λογαριασμός των 500 δισ. δολαρίων ήταν «ανταπόδοση» για τη στρατιωτική βοήθεια που έχουν ήδη στείλει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία, εξήγησε ο Λευκός Οίκος.
Ο Ζελένσκι αρνήθηκε να υπογράψει τη συμφωνία. Κατέστησε σαφές ότι η Ουάσινγκτον έπρεπε να δώσει εγγυήσεις ασφαλείας προτού επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία σχετικά με τους τεράστιους φυσικούς πόρους της χώρας, περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων ορυκτών πόρων. Επισήμανε επίσης ότι οι ΗΠΑ έχουν δώσει 69,2 δισ. δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια - λιγότερο από το ποσό που ζητά τώρα ο Τραμπ - και πρόσθεσε ότι άλλοι εταίροι, όπως η ΕΕ, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο, θα μπορούσαν επίσης να ενδιαφερθούν για επενδύσεις.
Μιλώντας την Τετάρτη (19/1), λίγο πριν ο Τραμπ τον αποκαλέσει «δικτάτορα», ο Ζελένσκι είπε ότι δεν μπορεί να «ξεπουλήσει την Ουκρανία». Ήταν πρόθυμος να εργαστεί πάνω σε «ένα σοβαρό έγγραφο», το οποίο θα εξασφάλιζε ότι η Ρωσία δεν θα επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία.
Οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ και της Ουκρανίας προσπαθούσαν να ξεπεράσουν τη θεαματική διακοπή των διατλαντικών σχέσεων και να ολοκληρώσουν μια συμφωνία, ανέφερε την Παρασκευή (21/2) το Bloomberg.
«Είναι σαν να χάσαμε τον πόλεμο από τις ΗΠΑ. Αυτό μου μοιάζει με επανορθώσεις», δήλωσε ο Volodymyr Landa, ανώτερος οικονομολόγος στο thinktank του Κέντρου Οικονομικής Στρατηγικής στο Κίεβο. «Τα συνολικά αποθέματα της Ουκρανίας αξίζουν 14,8 εκατ. δολάρια. Περιλαμβάνουν λίθιο, τιτάνιο και ουράνιο, καθώς και άνθρακα, χάλυβα, σιδηρομετάλλευμα και υποθαλάσσιο σχιστολιθικό αέριο. Πολλά κοιτάσματα δεν έχουν αναπτυχθεί, είτε επειδή δεν ήταν εφικτά είτε λόγω πολιτικής αστάθειας» δήλωσε ο Landa.
Άλλα αποθέματα βρίσκονται σε περιοχές που κατέχει η Ρωσία. Τα κοιτάσματα λιθίου της Ουκρανίας -αξίας περίπου 500.000 τόνων- είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Μια τοποθεσία βρίσκεται στην Κρούτα Μπάλκα, κοντά στο νότιο λιμάνι του Μπερντιάνσκ, το οποίο το Κρεμλίνο κατέλαβε νωρίς κατά την εισβολή του 2022. Ένα άλλο βρίσκεται στην περιοχή Shevchenkivskyi, στη γραμμή του μετώπου στην ανατολική περιφέρεια του Ντονέτσκ.
Τα ρωσικά στρατεύματα ανέλαβαν πρόσφατα τον έλεγχο της περιοχής. Το κοίτασμα στο Λιόντιαν είναι ένα από τα δύο που βρίσκονται υπό ουκρανικό έλεγχο. Σύμφωνα με τον Landa, ο τομέας των ορυκτών της Ουκρανίας έχει «υψηλούς κινδύνους και υψηλές ανταμοιβές». Υπάρχει μια μακρά ιστορία ξένων επενδύσεων, είπε, με Γάλλους, Βέλγους και Βρετανούς μηχανικούς να αναπτύσσουν τη βιομηχανία άνθρακα της χώρας τον 19ο αιώνα. Η πόλη του Ντονέτσκ -που καταλήφθηκε από τη Ρωσία το 2014- ονομαζόταν αρχικά Hughesovka, από τον Ουαλό επιχειρηματία John Hughes, ο οποίος ίδρυσε εργοστάσιο χάλυβα και αρκετά ανθρακωρυχεία στην περιοχή.
Πληροφορίες από Guardian
