ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΗΣ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑΣ ΤΟΥ, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν αντιλαμβάνεται ότι έχει υποστεί δύο μεγάλες ήττες τις τελευταίες μέρες. Η μία ήρθε επειδή το περιβάλλον του τον παραπλάνησε! Κυρίως ο πρώην υπουργός, ο γαμπρός του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, φίλος του Κούσνερ, γαμπρού του Τραμπ, τον είχε διαβεβαιώσει ότι ο Ντόναλντ θα ήταν νικητής των εκλογών στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, είχε πειστεί από τις προσωπικές του επιθυμίες, αλλά δεν έχει σημασία, πάντα φταίνε οι άλλοι. Γι' αυτό απολύθηκαν ο υπουργός και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας...
Η δεύτερη ήττα είναι επίσης προσωπική, αλλά ακόμα σπουδαιότερη. Οι αγορές, η οικονομική πραγματικότητα, τον εκδικήθηκαν και τον υποχρεώνουν σε μια οδυνηρή στροφή. Η αλλαγή του κεντρικού οικονομικού επιτελείου σημαίνει στην πράξη ότι εγκαταλείπεται η ασυνήθιστη (για να τη χαρακτηρίσουμε ήπια) οικονομική πολιτική χαμηλών επιτοκίων. Η διεθνής αγορά ερμήνευσε τις επιλογές του πανίσχυρου Προέδρου της χώρας ως «πράσινο φως» για άνοδο επιτοκίων περίπου 4-7 μονάδες, δηλαδή από 11% που είναι σήμερα περιμένουν να πάνε στην περιοχή του 14-18%. Στα επίπεδα αυτά εκτιμάται ότι θα σταματήσει η εκροή πόρων και θα επιτευχθεί είσοδος κεφαλαίων που ζητούν καλύτερη απόδοση. Θα προστατευτεί η ισοτιμία της λίρας από περαιτέρω καθίζηση.
Μέσα σε λίγες μέρες ο Ερντογάν αναστάτωσε την οικογένειά του αλλά και την οικογένεια Αλμπαϊράκ, που δεν είναι καθόλου αμελητέα. Ο αδελφός του πρώην υπουργού είναι ιδιοκτήτης μεγάλου συγκροτήματος media («Sabah»), οι παλιοί ιδιοκτήτες του οποίου πούλησαν στη συγκεκριμένη οικογένεια για προφανείς λόγους. Ο πατέρας τους είναι ακόμα σημαντικότερος. Πρόκειται για τον μέντορα του ίδιου του Ερντογάν, που τον γνώρισε ως φτωχό θρησκευόμενο σε γειτονιά της Κωνσταντινούπολης και τον καθοδήγησε προς την πολιτική ανέλιξη...
Στην πραγματικότητα, το σημερινό αδιέξοδο οφείλεται στην επιθετική πολιτική επέκτασης, στην αλαζονική συμπεριφορά μεγάλης δύναμης που ανήκει στους G20, που επιβάλλει την ατζέντα της στην Ανατολική Μεσόγειο και ασκεί άμεση ή έμμεση κυριαρχία στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο αδίστακτος Ερντογάν δικαίωσε τις προσδοκίες του μέντορά του, αλλά τον άδειασε κι αυτόν, όπως και τόσους άλλους υποστηρικτές ή και συνεργάτες στο παρελθόν. Αποφάσισε να εφαρμόσει στην οικονομία τη δική του εξυγίανση. Θα αποφύγει να εξευτελιστεί πλήρως, ζητώντας στήριξη του ΔΝΤ, και θα επιχειρήσει να σώσει την οικονομία (και το καθεστώς του) με ένα ΔΝΤ αλά Τούρκα. «Alla Turca» λέγεται και ένα από τα πιο γνωστά έργα Μότσαρτ για πιάνο, που οι ειδικοί λένε ότι έγινε γνωστό από ένα λάθος στην εκτέλεση. Οι πιανίστες συνεχίζουν να παίζουν το έργο με λάθη, που έχουν πλέον καθιερωθεί...
Το λάθος του Ερντογάν δεν αφορά μερικές νότες∙ κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Πιστεύει ότι έχει το περιθώριο να σταματήσει τον κατήφορο που ο ίδιος προκάλεσε, λαμβάνοντας αντίθετα μέτρα, χωρίς να χρειαστεί να αναθεωρήσει την εθνικιστική ρητορική στην οποία προσέφυγε για να υπερκεράσει τον ιστορικό ρόλο του Ατατούρκ.
Γι' αυτό, τόσο ο νέος υπουργός Οικονομικών όσο και ο νέος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, είναι άτομα από το στενό περιβάλλον του. Δεν έφερε στο προσκήνιο ανθρώπους που μιλάνε στην αγορά ή σκέπτονται διαφορετικά από την πρακτική της προηγούμενης περιόδου. Είναι άτομα της ίδιας παρέας, που ελπίζεται ότι θα είναι αποτελεσματικά. Κι αυτοί είχαν υιοθετήσει τις γραφικές ιδεοληψίες του Ερντογάν ότι «τα επιτόκια είναι η αιτία του πληθωρισμού», ενώ οι οικονομολόγοι του κανονικού κόσμου πιστεύουν το αντίθετο. Τα (υψηλά) επιτόκια θεραπεύουν τον πληθωρισμό, είναι εργαλείο για την καταπολέμησή του.
Ο νέος υπουργός Οικονομικών έγραψε ιστορία ως υπουργός Μεταφορών, Ναυτιλίας και Επικοινωνιών, όταν το 2014 επισκέφθηκε το Ελεγκτικό Συνέδριο προκειμένου να ζητήσει από τους αρμόδιους να εγκρίνουν παράτυπους διαγωνισμούς κρατικών προμηθειών. Επίσης, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, απενεργοποίησε την αναζήτηση του Google, ενώ τέθηκαν περιορισμοί στα social media. Google, Twitter, Yahoo, Facebook κ.ά. πρέπει να δηλώσουν άτομο που θα έχει ποινικές και αστικές ευθύνες έναντι της Τουρκίας. Δεν μπορούν να είναι «ανεξέλεγκτοι» έναντι του κράτους, θα υπόκεινται στη δικαιοδοσία της «ανεξάρτητης» τουρκικής Δικαιοσύνης.
Όσον αφορά τον νέο διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Νατζί Αγμπάλ, τέως βουλευτή και υπουργό Οικονομικών το 2015, ήταν στενός συνεργάτης του Προέδρου, εγκατεστημένος στο παλάτι, σύμβουλός του για θέματα προϋπολογισμού.
Ο προηγούμενος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, κατά την πεντάμηνη θητεία του, προσπάθησε να δυσκολέψει τη δραστηριοποίηση ξένων τραπεζών στην τουρκική αγορά συναλλάγματος. Επειδή δεν μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια, προσπάθησε να εμποδίσει ξένες τράπεζες-κερδοσκόπους να ποντάρουν εναντίον της τουρκικής λίρας. Βέβαια, μαζί με τους «απαίσιους κερδοσκόπους» εμπόδισε και οποιονδήποτε σκεπτόταν να επενδύσει στην Τουρκία.
Ο νέος διοικητής, τη δεύτερη μέρα της θητείας του, ανακοίνωσε ότι αίρονται οι περιορισμοί αυτοί και η λίρα σημείωσε μικρή άνοδο σε σχέση με το δολάριο και το ευρώ. Στην πραγματικότητα, η ανάκαμψη αυτή έγινε επειδή όλοι πιστεύουν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν αλλάζει πολιτική και θα αυξήσει τα επιτόκια, ώστε να σταματήσει η κατολίσθηση του νομίσματος. Σε διάστημα ενός έτους η λίρα έχασε σχεδόν το 48% της αξίας της.
Αυτό είναι καλή είδηση για όσους έχουν καταθέσεις σε συνάλλαγμα ή εξαγωγές. Είναι δυσάρεστη εξέλιξη για όσους είναι αναγκασμένοι να αγοράζουν εισαγόμενα προϊόντα, πρώτες ύλες, φάρμακα, καύσιμα κ.λπ.
Αν σε λίγες μέρες, στις 19 Νοεμβρίου, η Κεντρική Τράπεζα στην προγραμματισμένη συνεδρίασή της ξεκινήσει την άνοδο των επιτόκων, η αγορά συναλλάγματος θα ησυχάσει και η λίρα θα ενισχυθεί. Αυτό όμως σημαίνει ότι εταιρείες ή άτομα που έχουν δάνεια θα επιβαρυνθούν, ίσως και να χρεοκοπήσουν. Η οικονομία θα μπει σε ύφεση άμεσα.
Αν διαψευστούν οι προσδοκίες της αγοράς και ο Ερντογάν πιστέψει ότι η κρίση ξεπερνιέται και δεν χρειάζεται να επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση αυξάνοντας τα επιτόκια, η απογοήτευση θα είναι μεγάλη. Οι αγορές θα αντιδράσουν με γενικευμένη «φυγή» που θα πλήξει καίρια το νόμισμα, καθώς έχουν περιοριστεί (ίσως μηδενιστεί) τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της πολιτείας. Σε μια τέτοια περίπτωση, το κράτος πρέπει να οικειοποιηθεί, να «κουρέψει» ή να φορολογήσει τις καταθέσεις ιδιωτών σε συνάλλαγμα. Οι εξελίξεις θα είναι δραματικές. Θα πληγούν ανεπανόρθωτα όσοι έχουν δάνεια σε συνάλλαγμα.
Στην πραγματικότητα, το σημερινό αδιέξοδο οφείλεται στην επιθετική πολιτική επέκτασης, στην αλαζονική συμπεριφορά μεγάλης δύναμης που ανήκει στους G20, που επιβάλλει την ατζέντα της στην Ανατολική Μεσόγειο και ασκεί άμεση ή έμμεση κυριαρχία στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο Ερντογάν, μαέστρος ενός επικίνδυνου παιχνιδιού που κινείται στα ακραία όρια κάθε γηπέδου, βλέπει ότι περιορίζεται η ευχέρεια κινήσεων, αλλά δεν δείχνει να πτοείται. Θα ενοχοποιήσει άλλους για το αποτέλεσμα, καθώς έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις ενόχων. Σίγουρα ευθύνονται ανίκανοι συνεργάτες, προδότες που επιδιώκουν τη διάλυση της μεγάλης χώρας, σατανικοί Δυτικοί που υποστηρίζουν τρομοκράτες, κερδοσκόποι που επιδιώκουν την καταστροφή της Τουρκίας, κακομαθημένοι Έλληνες που τους χαϊδεύουν οι Ευρωπαίοι. Υπάρχουν, επίσης, ο Μακρόν κι άλλοι φασίστες της Δύσης, που έχουν ισλαμοφοβία, Άραβες, που είναι υποχείρια του Ισραήλ, και πολλοί άλλοι. Είναι μακρύς ο κατάλογος των εχθρών που απειλούν την εξουσία του. Αντίθετα, ο κατάλογος φίλων μικραίνει ταχύτατα.
σχόλια