Σύγχρονη ανάλυση ενός τάφου 1.000 ετών στη Φινλανδία θέτει εν αμβιβόλω τις σημερινές αντιλήψεις περί έμφυλων ρόλων στις αρχαίες κοινωνίες, υποδεικνύοντας πως τα non binary άτομα δεν ήταν απλώς αποδεκτά, αλλά αξιοσέβαστα μέλη των τότε κοινοτήτων, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Σύμφωνα με μια μελέτη αιχμής που δημοσιεύτηκε στην Ευρωπαϊκη Επιθεώρηση Αρχαιολογίας (European Journal of Archaeology), η ανάλυση DNA στα λείψανα που βρέθηκαν σε τάφο της ύστερης Εποχής του Σιδήρου, στην περιοχή Χατούλα της νότιας Φινλανδίας, υποδεικνύει πως ίσως ανήκαν σε non binary άτομο, υψηλού κοινωνικού στάτους.
Το ταφικό μνημείο που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια οικοδομικών εργασιών το 1968, περιείχε κοσμήματα καθώς και τμήματα μάλλινης ένδυσης που υποδεικνύει πως ο νεκρός ήταν ντυμένος με «ένα τυπικό γυναικείο κοστούμι της εποχής» σύμφωνα με τους ερευνητές.
Ωστόσο, το μη σύνηθες είναι πως στον τάφο βρέθηκε ένα σπαθί στην αριστερή πλευρά του νεκρού και ένα δεύτερο που πιθανότατα τοποθετήθηκε σε ύστερο χρόνο πάνω από τον τάφο - εξάρτυση που συνήθως συνδέεται με άνδρες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, για δεκαετίες οι αρχαιολόγοι πίστευαν πως είτε επρόκειτο για τάφο με δύο νεκρούς, μια γυναίκα και έναν άνδρα, είτε πως ο τάφος ήταν μια απόδειξη για την ύπαρξη ισχυρών γυναικών σε ρόλο ηγέτη ή ακόμη και πολεμιστή στην πρώιμη μεσαιωνική Φινλανδία.
«Το άτομο που είχε ταφεί εκεί, φαίνεται πως ήταν ένα εξαιρετικά αξιοσέβαστο μέλος της κοινωνίας» αναφέρει η επικεφαλής της έρευνας, Ούλα Μοϊλάνεν, αρχαιολόγος από το πανεπιστήμιο του Τούρκου: «Εκείτετο σε ένα τάφο με απαλό στρώμα φτερών και πολύτιμες γούνες και αντικείμενα» προσθέτει.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ανάλυση του DNA, τελικά στον τάφο υπήρχαν τα λείψανα ενός και μόνο ανθρώπου, ο οποίος έπασχε από σύνδρομο Klinefelter, μια γενετική χρωμοσωμική διαταραχή που εμφανίζεται αποκλειστικά στα αγόρια και προκαλείται λόγω της παρουσίας ενός επιπλέον χρωμοσώματος Χ.
Τα αγόρια με το σύνδρομο -που επηρεάζει περίπου ένα στα 660 άτομα- συχνά δεν συνειδητοποιούν πως έχουν ένα επιπλέον χρωμόσωμα, αν και η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει αυξημένο στήθος, μικρότερο πέος και όρχεις καθώς και χαμηλή γονιμότητα.
Οι Φινλανδοί ερευνητές, παρότι διευκρίνισαν πως τα αποτελέσματα του DNA βασίστηκαν σε μικρό δείγμα, εξηγούν πως βάσει των στοιχείων τους, είναι πιθανό ο νεκρός στον τάφο Suontaka να είχε χρωμοσώματα ΧΧΥ. Η υψηλή κύρους ταφή τούς οδήγησε στο συμπέρασμα πως ο νεκρός αναγνωριζόταν εκτός των παραδοσιακών έμφυλων διαχωρισμών.
«Το γενικό πλαίσιο του τάφου υποδεικνύει πως ήταν ένα αξιοσέβαστο άτομο του οποίου η έμφυλη ταυτότητα ίσως προσδιοριζόταν ως non binary» αναφέρεται στην έρευνα.
Αν τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου Klinefelter ήταν ορατά, εξηγεί η Μοϊλάνεν, το άτομο «ίσως να μη θεωρείτο αυστηρά γυναίκα ή άνδρας στις πρώιμες μεσαιωνικές κοινότητες. Η πλούσια συλλογή αντικειμένων που βρέθηκαν στον τάφο είναι απόδειξη πως το άτομο αυτό δεν ήταν απλώς αποδεκτό, αλλά επιφανές και σεβάσμιο».
Το εύρημα αυτό θέτει εν αμφιβόλω την ιδέα πως «στο υπερβολικά αρσενικό περιβάλλον της πρώιμης μεσαιωνικής Σκανδιναβίας, οι άνδρες με γυναικείους κοινωνικούς ρόλους και οι άνδρες με γυναικεία ένδυση ήταν απαξιωμένοι και δεν έχαιραν σεβασμού» υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Ενδεχομένως, προσθέτουν, το άτομο να ήταν αποδεκτό ως non binary γιατί συνέτρεχαν κι άλλοι λόγοι για την αποδοχή του, όπως η καταγωγή του από μια πλούσια ή επιδραστική οικογένεια ή ο ρόλος του ως σαμάνου.
Με πληροφορίες από Guardian